Mách bạn các nhóm thuốc hạ men gan, bảo vệ gan hiệu quả

Bên cạnh việc điều trị căn nguyên của tăng men gan, thì việc sử dụng các thuốc hỗ trợ giảm men gan cũng sẽ giúp tăng hiệu quả điều trị. Với sự phong phú của các sản phẩm bảo vệ gan trên thị trường hiện nay, việc lựa chọn đúng loại thuốc phù hợp có thể là một thách thức. Hãy cùng khám phá những thông tin cần thiết trong bài viết dưới đây để tìm ra giải pháp tối ưu cho sức khỏe gan của bạn!

Tăng men gan là gì?

Men gan là các enzyme được sản xuất bởi tế bào gan, đóng vai trò quan trọng trong quá trình chuyển hóa và thải độc của cơ thể. Khi tế bào gan bị tổn thương, men gan sẽ thoát ra ngoài vào máu, khiến nồng độ men gan trong máu tăng cao. Đây là dấu hiệu cảnh báo gan đang gặp vấn đề, dù đôi khi không có triệu chứng rõ ràng.

Tăng men gan là tình trạng nồng độ các enzyme gan trong máu cao hơn mức bình thường. Thông thường, ALT và AST là hai chỉ số được dùng phổ biến để đánh giá tổn thương gan. Khi gan bị viêm hoặc tổn thương, các enzyme này sẽ được giải phóng vào máu và làm tăng chỉ số men gan trong xét nghiệm.

Mức tăng men gan có thể chia thành:

• Mức độ nhẹ: Chỉ số men gan tăng cao < 5 lần so với mức bình thường.
• Mức độ trung bình: Chỉ số men gan tăng cao từ 5 - 10 lần so với mức bình thường.
• Mức độ nặng: Chỉ số men gan tăng cao > 10 lần so với mức bình thường.

Tình trạng này thường gặp ở những người bị viêm gan, sử dụng một số loại thuốc có ảnh hưởng đến gan hoặc người lạm dụng rượu bia.

Nguyên nhân tăng chỉ số men gan

Tăng men gan không phải là một bệnh mà là biểu hiện của nhiều nguyên nhân khác nhau. Một số nguyên nhân phổ biến bao gồm:

• Bệnh viêm gan: Viêm gan A, B, C là nguyên nhân thường gặp gây tổn thương tế bào gan, dẫn đến tăng men gan. Ở giai đoạn cấp tính, men gan có thể tăng rất cao.
• Gan nhiễm mỡ (do rượu hoặc không do rượu): Người béo phì, tiểu đường, rối loạn mỡ máu có nguy cơ cao mắc gan nhiễm mỡ không do rượu. Rượu cũng gây viêm gan và xơ gan, kéo theo tăng men gan.
• Tác dụng phụ của thuốc: Một số thuốc điều trị lao, kháng sinh, giảm đau, thuốc hạ mỡ máu… có thể gây độc cho gan nếu dùng lâu dài hoặc quá liều.
• Tự miễn và di truyền: Viêm gan tự miễn, bệnh Wilson, thiếu hụt alpha-1 antitrypsin... là các bệnh di truyền, tự miễn có thể gây tăng men gan kéo dài.
• Nhiễm trùng và bệnh lý khác: Nhiễm trùng nặng, suy tim, sỏi đường mật, viêm tụy… cũng có thể ảnh hưởng đến gan và gây tăng men gan thứ phát.
• Thực phẩm bẩn: Tiêu thụ thực phẩm bị nấm mốc chứa độc tố Aflatoxin (thường có trong ngô, lạc mốc) hoặc nhiễm độc hóa chất, kim loại nặng.
• Thực phẩm chức năng: Tự ý dùng các loại thảo dược không rõ nguồn gốc hoặc thực phẩm chức năng bổ sung sắt, vitamin A quá liều cũng có thể gây nhiễm độc gan.

Các loại thuốc hạ men gan phổ biến

Việc điều trị tăng men gan cần xác định rõ nguyên nhân. Nếu men gan tăng do viêm gan virus, gan nhiễm mỡ hay do thuốc, cần điều trị nguyên nhân gốc. Tuy nhiên, một số thuốc có thể hỗ trợ làm giảm men gan và bảo vệ tế bào gan. Dưới đây là các nhóm thuốc thường được sử dụng:

Nhóm thuốc điều trị nguyên nhân

Đây là nhóm thuốc tác động trực tiếp đến căn nguyên gây tổn thương gan, từ đó giúp men gan trở lại bình thường. Việc lựa chọn thuốc phải dựa trên chẩn đoán cụ thể từ bác sĩ chuyên khoa:

• Thuốc kháng virus: Dùng trong viêm gan B (Tenofovir, Entecavir), viêm gan C (Sofosbuvir, Velpatasvir).
• Thuốc ức chế miễn dịch: Dùng trong viêm gan tự miễn, bao gồm Prednisolon và Azathioprine.

Nhóm hỗ trợ chức năng gan

Một số hoạt chất được nghiên cứu có thể hỗ trợ chức năng gan trong một số bệnh lý cụ thể. Tuy nhiên, không phải tất cả đều có bằng chứng đủ mạnh để khuyến cáo sử dụng rộng rãi:

• Silymarin (chiết xuất từ cây kế sữa): Có tiềm năng chống oxy hóa và giúp ổn định màng tế bào gan, ngăn chặn chất độc xâm nhập, thúc đẩy tổng hợp protein để hỗ trợ phục hồi gan trong gan nhiễm mỡ, viêm gan mạn.
• N-acetylcysteine (NAC): Dùng chuẩn trong ngộ độc paracetamol. Một số nghiên cứu đang đánh giá vai trò trong viêm gan không do rượu.
• L-ornithine-L-aspartate (LOLA): Hỗ trợ đào thải amoniac trong xơ gan và bệnh não gan, không phải thuốc điều trị men gan tăng thông thường.
• Phospholipid đậu nành: Giúp tái tạo cấu trúc màng tế bào gan bị tổn thương.
• Vitamin E: Có thể hỗ trợ trong gan nhiễm mỡ không do rượu (NAFLD) ở liều cao, nhưng cần được bác sĩ theo dõi.
• Vitamin nhóm B (B1, B6, B12): Cần thiết cho quá trình chuyển hóa năng lượng tại gan, phù hợp với người suy nhược cơ thể, gan yếu gây mệt mỏi, chán ăn.

Các chất này chỉ nên dùng khi có chỉ định, không thay thế được điều trị nguyên nhân.

Các thảo dược

Một số thảo dược như cà gai leo, diệp hạ châu, atiso… được dùng phổ biến trong dân gian. Các thảo dược truyền thống Việt Nam giúp hỗ trợ hạ men gan và hỗ trợ điều trị viêm gan virus hiệu quả. Tuy nhiên, hiện nay chưa có đủ bằng chứng khoa học mạnh mẽ từ các tổ chức y tế quốc tế để khuyến cáo sử dụng rộng rãi cho mục đích “hạ men gan”. Một số thảo dược thậm chí có thể gây độc gan nếu dùng sai cách hoặc kéo dài.

Lưu ý: Không tự ý dùng thuốc khi chưa có chỉ định từ bác sĩ. Nếu sử dụng các dược liệu không rõ nguồn gốc, hiệu quả chưa được chứng minh hoặc dùng quá liều, không đảm bảo tác dụng điều trị mà còn khiến tình trạng bệnh thêm nặng nề.

Điều trị tăng men gan hiệu quả đòi hỏi phải tìm và xử lý đúng nguyên nhân gốc rễ. Các thuốc hỗ trợ chức năng gan có thể được xem xét thêm, nhưng chỉ có vai trò bổ trợ, không thay thế điều trị chính. Để an toàn, bạn nên tham khảo ý kiến bác sĩ trước khi sử dụng bất kỳ loại thuốc nào, kể cả thuốc bổ gan.

Tài liệu tham khảo:

• Frezza M. Surrenti C. Manzillo G. et al. Oral S-adenosylmethionine in the symptomatic treatment of intrahepatic cholestasis. A double-blind, placebo-controlled study. J Gastroenterol 1990;99:211-215.
• Virukalpattigopalratnam MP, et al. J Indian Med Assoc. 2013;111(12):856-59.
• Chinese Hepatology, Oct. 2011, Vol. 16, No. 5, pp. 350-351
• Endemiale G, et al. Scand J Gastroenterol. 1989;24(4):407-15