Dấu hiệu tăng men gan nhất định bạn phải biết

Men gan cao là một chỉ số quan trọng thông tin về sức khỏe của gan. Nhận biết dấu hiệu tăng men gan cũng như hiểu được các mức độ nghiêm trọng của men gan cao có thể giúp phát hiện sớm các vấn đề liên quan đến gan. Chẩn đoán đúng và điều trị kịp thời là điều cần thiết để ngăn ngừa tổn thương gan thêm và duy trì sức khỏe tổng thể.

Men gan cao là gì?

Trước khi tìm hiểu các dấu hiệu tăng men gan, chúng ta cùng biết qua tình trạng men gan cao là gì.

Men gan bản chất là enzym gan xúc túc. Chúng là các protein có vai trò giúp đẩy nhanh các phản ứng hóa học bên trong gan. Các enzym gan rất cần thiết cho quá trình chuyển hóa các chất, giải độc các hợp chất có hại và duy trì chức năng gan bình thường. Các enzym gan chính bao gồm:

Alanine Transaminase (ALT hoặc SGPT)

Enzym này chủ yếu có trong gan và là dấu hiệu của sức khỏe gan. Nồng độ ALT cao thường chỉ ra tổn thương gan.

Aspartate Transaminase (AST hoặc SGOT)

AST được tìm thấy trong nhiều cơ quan khác nhau, nhưng nồng độ cao trong máu thường chỉ ra tổn thương gan hoặc cơ.

Gamma-Glutamyl Transferase (GGT)

Nồng độ GGT tăng cao có thể chỉ ra tổn thương gan, đặc biệt là các vấn đề liên quan đến dòng chảy mật hoặc tiêu thụ rượu.

Alkaline Phosphatase (ALP)

ALP nằm trong các ống dẫn mật và đóng vai trò quan trọng trong việc vận chuyển mật. Nồng độ ALP tăng cao có thể chỉ ra tình trạng tắc nghẽn hoặc tổn thương các ống dẫn mật.

Trong những trường hợp bình thường, các tế bào gan tự nhiên chết đi và giải phóng một lượng nhỏ enzyme vào máu, thường ở mức dưới 35 IU/L. Khi các tế bào gan bị tổn thương đáng kể, nồng độ enzyme tăng lên, báo hiệu một vấn đề sức khỏe tiềm ẩn.

Men gan tăng cao thường được phát hiện thông qua các xét nghiệm máu thường quy. Mặc dù chúng chỉ ra tình trạng căng thẳng của gan nhưng bạn cần lưu ý là chúng chưa thể cung cấp thông tin chẩn đoán đầy đủ. Bác sĩ có thể cân nhắc bạn cần làm thêm các xét nghiệm khác để xác định chính xác nguyên nhân và mức độ nghiêm trọng của tổn thương gan.

Nguyên nhân nào dẫn đến tăng men gan?

Men gan tăng cao thường báo hiệu tình trạng tổn thương hoặc căng thẳng ở gan, và việc hiểu rõ nguyên nhân cơ bản có thể giúp phát hiện và điều trị sớm. Nhiều yếu tố khác nhau góp phần làm tăng nồng độ men gan trong máu, từ nhiễm trùng đến thói quen lối sống.

Sau đây là những nguyên nhân chính gây tăng men gan:

Nhiễm trùng do virus

Men gan tăng cao có thể do nhiễm trùng bởi virus, đáng chú ý nhất là virus viêm gan. Có năm loại virus gây viêm gan: A, B, C, D và E. Khi vào bên trong cơ thể, các loại virus này nhắm vào và phá hủy các tế bào gan, dẫn đến tăng nồng độ men gan. Trong số này, viêm gan B và C có thể gây ra cả viêm gan cấp tính và mãn tính, làm tăng đáng kể nguy cơ xơ gan và ung thư gan. Nhiễm trùng mãn tính thường không được phát hiện cho đến khi nồng độ men gan tăng cao, do đó, việc sàng lọc thường xuyên là rất quan trọng để can thiệp sớm.

Lạm dụng rượu

Uống quá nhiều rượu là một nguyên nhân chính khác gây tăng men gan. Rượu có độc đối với tế bào gan và uống rượu kéo dài hoặc nhiều có thể dẫn đến các tình trạng như viêm gan do rượu, xơ gan và suy gan.

Ngoài tổn thương gan, lạm dụng rượu còn ảnh hưởng đến các cơ quan khác như dạ dày, hệ tim mạch và hệ thần kinh. Giảm lượng rượu tiêu thụ là chìa khóa để bảo vệ sức khỏe gan và ngăn ngừa tổn thương không hồi phục.

Sử dụng thuốc không phù hợp

Gan đóng vai trò quan trọng trong quá trình chuyển hóa nhiều loại thuốc, bao gồm thuốc giảm đau, thuốc chống viêm và thuốc điều trị lao. Lạm dụng hoặc sử dụng kéo dài các loại thuốc này có thể làm gan quá tải, dẫn đến nồng độ enzyme cao.

Gần đây, việc sử dụng sai các chất bổ sung chế độ ăn uống và các sản phẩm thảo dược cũng góp phần làm tăng các trường hợp tổn thương gan và viêm gan. Điều cần thiết là phải tuân theo hướng dẫn kê đơn và tránh tự dùng thuốc để giảm nguy cơ tăng men gan.

Chế độ ăn uống kém

Chế độ ăn uống đóng vai trò quan trọng đối với sức khỏe gan. Ăn thực phẩm bị mốc, bị ô nhiễm hoặc thực phẩm có chứa chất bảo quản sẽ đưa độc tố và aflatoxin vào cơ thể, có thể gây viêm gan và tăng men gan. Trong những trường hợp nghiêm trọng, tiếp xúc lâu dài với các chất độc này thậm chí có thể dẫn đến ung thư gan. Do vậy, duy trì chế độ ăn uống sạch sẽ, bổ dưỡng là điều cần thiết để giữ cho nồng độ enzyme ổn định và ngăn ngừa các bệnh liên quan đến gan.

Bệnh đường mật

Các tình trạng ảnh hưởng đến ống mật, chẳng hạn như sỏi mật, nhiễm trùng đường mật và khối u ống mật, cũng có thể khiến nồng độ men gan tăng cao. Những bệnh này cản trở dòng chảy của mật, dẫn đến tổn thương tế bào gan và nồng độ men tăng cao. Điều trị kịp thời các vấn đề về đường mật là điều cần thiết để tránh các biến chứng gan tiếp theo.

Các tình trạng sức khỏe khác

Vì men gan không chỉ được sản xuất bởi gan nên tổn thương các cơ quan khác cũng có thể khiến nồng độ men gan tăng cao. Các bệnh tim mạch như bệnh tim và nhồi máu cơ tim, bệnh hô hấp, rối loạn chuyển hóa sắt và tiểu đường đều có thể góp phần làm tăng men gan. Cần phải xét nghiệm và đánh giá toàn diện để xác định nguyên nhân gốc rễ của tình trạng tăng men trong những trường hợp này.

Nhìn chung, dấu hiệu tăng men gan là những cảnh báo sớm của tổn thương hoặc bệnh gan, đồng thời chúng cũng có thể báo hiệu các vấn đề sức khỏe tiềm ẩn khác. Xác định nguyên nhân gây ra nồng độ men cao, cho dù là do nhiễm virus, rượu, thuốc, chế độ ăn uống hay các bệnh khác, là rất quan trọng để chẩn đoán và điều trị kịp thời. Thay đổi lối sống và tìm kiếm lời khuyên y tế có thể giúp ngăn ngừa các biến chứng liên quan đến men gan và đảm bảo sức khỏe tổng thể.

Dấu hiệu tăng men gan

Men gan tăng cao thường chỉ ra tình trạng tổn thương hoặc rối loạn chức năng gan. Tuy nhiên, trong nhiều trường hợp, các dấu hiệu tăng men gan có thể rất khó nhận biết hoặc thậm chí không đáng chú ý. Đến khi nồng độ men đã tăng cao thì các triệu chứng mới trở nên rõ ràng hơn.

Dưới đây là các dấu hiệu tăng men gan chính có thể gợi ý tình trạng men gan tăng cao và thời điểm cần đi khám:

Chán ăn, nôn mửa và buồn nôn

Một trong những dấu hiệu ban đầu của tình trạng men gan tăng cao là chán ăn, kèm theo cảm giác buồn nôn và nôn. Những rối loạn tiêu hóa này xảy ra khi gan phải vật lộn để xử lý độc tố và các chất khác, gây khó chịu ở đường tiêu hóa.

Sốt nhẹ và mệt mỏi

Bệnh nhân có men gan tăng cao có thể bị sốt nhẹ, thường kèm theo mệt mỏi. Khi chức năng gan suy giảm, khả năng đào thải độc tố của cơ thể bị suy giảm, dẫn đến tình trạng suy nhược chung và mức năng lượng thấp.

Đau hạ sườn phải

Một triệu chứng phổ biến của tình trạng men gan tăng cao là đau âm ỉ hoặc khó chịu ở vùng bụng trên bên phải, được gọi là vùng hạ sườn phải. Cơn đau này là kết quả của tình trạng viêm và sưng gan, xảy ra khi gan phải vật lộn để thực hiện các chức năng của mình.

Ngứa

Ngứa cũng là một trong các dấu hiệu tăng men gan bạn cần lưu ý. Khi chức năng gan bị suy yếu, độc tố có thể tích tụ trong cơ thể. Sự tích tụ độc tố này có thể gây ngứa dữ dội trên da. Ngứa liên quan đến các vấn đề về gan thường lan rộng và dai dẳng, báo hiệu bạn cần đi khám để tìm nguyên nhân xử lý.

Phân nhạt màu và nước tiểu sẫm màu

Tắc nghẽn ống mật, thường là nguyên nhân gây tăng men gan, ngăn không cho bilirubin được bài tiết qua đường tiêu hóa. Do đó, phân có thể có màu nhạt, trong khi nước tiểu sẫm màu hơn bình thường. Những thay đổi về màu sắc này là dấu hiệu quan trọng của rối loạn chức năng gan và cần được chăm sóc y tế ngay lập tức.

Vàng da

Vàng da là một trong những dấu hiệu dễ thấy nhất của tình trạng tăng men gan và rối loạn chức năng gan. Khi men gan tăng đáng kể, da và lòng trắng mắt có thể chuyển sang màu vàng do bilirubin tích tụ trong máu. Mặc dù vàng da là dấu hiệu rõ ràng của các vấn đề về gan, nhưng nó thường xuất hiện khi tình trạng bệnh đã tiến triển, do đó, việc phát hiện sớm thông qua xét nghiệm máu là điều cần thiết.

Vì các dấu hiệu tăng men gan có thể mơ hồ, đặc biệt là khi mức tăng nhẹ, nên cách đáng tin cậy nhất để phát hiện nồng độ men gan tăng là thông qua xét nghiệm máu. Theo dõi thường xuyên chức năng gan thông qua xét nghiệm máu là điều cần thiết, đặc biệt đối với những người có nguy cơ mắc bệnh gan cao hơn do các yếu tố như sử dụng rượu, thuốc hoặc các tình trạng bệnh mãn tính.

Làm sao để phòng ngừa men gan cao?

Men gan tăng cao thường là dấu hiệu cảnh báo các vấn đề tiềm ẩn về gan như viêm gan, ung thư gan hoặc các tình trạng gây tổn thương gan khác. Nếu không được điều trị, men gan cao có thể dẫn đến các biến chứng nghiêm trọng như xơ gan, ung thư gan, suy gan cấp tính và thậm chí tử vong. Thực hiện các bước chủ động để bảo vệ gan có thể giúp ngăn ngừa các biến chứng này. Sau đây là một số giải pháp chính để ngăn ngừa men gan cao và duy trì sức khỏe gan:

Áp dụng chế độ ăn uống lành mạnh

Một trong những cách hiệu quả nhất để ngăn ngừa men gan tăng cao là tuân theo chế độ ăn uống cân bằng và có lợi cho gan. Bắt đầu bằng cách loại bỏ rượu, bia và các loại đồ uống có cồn khác khỏi chế độ ăn uống của bạn, vì uống quá nhiều rượu là nguyên nhân chính gây tổn thương gan.

Ngoài ra, tránh hút thuốc lá, sử dụng thuốc lá và dùng chất kích thích, vì những thứ này có thể ảnh hưởng tiêu cực đến chức năng gan.

Tập ​​trung bổ sung các loại thực phẩm hỗ trợ sức khỏe gan vào chế độ ăn uống của bạn. Ăn thực phẩm giàu vitamin A, B1, B2 và B6 có thể giúp giảm mức men gan và thúc đẩy chức năng gan nói chung. Một số nguồn cung cấp tốt nhất các loại vitamin này bao gồm sữa tươi, lòng đỏ trứng, thịt nạc, gan, rau xanh và ngũ cốc. Bổ sung nhiều trái cây và uống nước ép trái cây tươi cũng có thể cung cấp các chất dinh dưỡng cần thiết để bảo vệ gan khỏi bị tổn thương.

Thực hiện thói quen nghỉ ngơi lành mạnh

Nghỉ ngơi đầy đủ là rất quan trọng để duy trì chức năng gan khỏe mạnh. Cố gắng ngủ đủ giấc mỗi đêm và hình thành thói quen đi ngủ sớm. Tránh thức khuya hoặc làm việc quá sức, vì thiếu ngủ và căng thẳng có thể gây căng thẳng cho gan và làm chậm khả năng giải độc cơ thể. Thói quen nghỉ ngơi hợp lý giúp gan có thời gian tái tạo và thực hiện các chức năng quan trọng hiệu quả hơn.

Duy trì đủ nước

Uống nhiều nước là điều cần thiết để hỗ trợ sức khỏe gan. Nước giúp cải thiện lưu thông máu, từ đó tăng cường hoạt động của tế bào gan và đẩy nhanh quá trình loại bỏ độc tố khỏi cơ thể. Uống ít nhất 1,5 lít nước mỗi ngày đảm bảo gan có đủ sự hỗ trợ cần thiết để hoạt động tối ưu. Duy trì đủ nước cũng có thể hỗ trợ tiêu hóa và giảm nguy cơ biến chứng liên quan đến bệnh gan.

Kiểm tra sức khỏe định kỳ

Đối với những người mắc bệnh gan hoặc những người bị nhiễm virus viêm gan, việc kiểm tra sức khỏe định kỳ rất quan trọng để theo dõi sức khỏe gan. Nên xét nghiệm chức năng gan sáu tháng một lần để phát hiện sớm mọi vấn đề tiềm ẩn. Xét nghiệm thường xuyên cho phép can thiệp sớm, có thể ngăn ngừa nồng độ men gan tăng cao và tránh các vấn đề sức khỏe nghiêm trọng hơn.

Dấu hiệu tăng men gan rất khó phát hiện, đặc biệt là ở giai đoạn đầu. Tuy nhiên, nếu bạn có các biểu hiện như chán ăn, sốt nhẹ hoặc đau bụng bên phải cũng như các triệu chứng nghiêm trọng hơn, bao gồm vàng da, thay đổi màu phân hoặc nước tiểu, thì cần lưu ý đi khám để xác định có phải do nồng độ men gan tăng cao hay không để kịp thời điều trị. Điều quan trọng là bạn cần chủ động phòng ngừa bằng cách áp dụng chế độ ăn uống có lợi cho gan, nghỉ ngơi đầy đủ, giữ đủ nước và lên lịch khám sức khỏe định kỳ sẽ giúp giảm đáng kể nguy cơ tổn thương gan và duy trì sức khỏe gan nói chung, đảm bảo cuộc sống lâu dài, khỏe mạnh.