Nguyên nhân giãn tĩnh mạch thừng tinh là gì? Cách điều trị

Giãn tĩnh mạch thừng tinh không chỉ gây khó chịu vùng bìu mà còn là yếu tố tiềm ẩn làm giảm khả năng sinh sản ở nam giới. Bệnh hình thành do sự ứ trệ máu trong hệ thống tĩnh mạch tinh, dẫn đến giãn nở và tổn thương mạch máu.

Nguyên nhân giãn tĩnh mạch thừng tinh

Giãn tĩnh mạch thừng tinh là tình trạng giãn bất thường của các tĩnh mạch trong đám rối tĩnh mạch tinh hoàn, gây ứ trệ tuần hoàn và ảnh hưởng đến chức năng sinh sản của nam giới. Mặc dù nguyên nhân gây giãn tĩnh mạch thừng tinh chính xác vẫn chưa được xác định hoàn toàn, nhưng các nghiên cứu y học đã chỉ ra nhiều yếu tố góp phần hình thành bệnh.

• Rối loạn lưu thông máu tĩnh mạch tinh: Cơ chế phổ biến nhất được cho là do sự suy yếu hoặc bất thường của van tĩnh mạch trong hệ thống tĩnh mạch tinh hoàn. Khi van không hoạt động đúng, máu không thể chảy ngược về tim mà bị ứ đọng trong đám rối tĩnh mạch, làm tĩnh mạch giãn ra và xoắn lại.
• Khác biệt về giải phẫu giữa hai bên tinh hoàn: Tình trạng giãn tĩnh mạch xảy ra phổ biến ở tinh hoàn trái (chiếm tới 80-90% trường hợp) do tĩnh mạch tinh hoàn trái đổ vào tĩnh mạch thận trái theo góc vuông, khiến dòng máu bị cản trở và dễ ứ đọng hơn so với bên phải.
• Tăng áp lực ổ bụng: Các yếu tố làm tăng áp lực trong ổ bụng như ho kéo dài, táo bón mãn tính, mang vác nặng hoặc khối u trong ổ bụng có thể cản trở tuần hoàn tĩnh mạch, dẫn đến giãn thừng tinh.
• Nguyên nhân mạch máu hiếm gặp: Một số trường hợp bệnh lý như huyết khối tĩnh mạch thận, dị dạng động - tĩnh mạch hoặc huyết khối đám rối tĩnh mạch dạng dây leo cũng có thể gây ra tình trạng này.
• Yếu tố nguy cơ khác: Hút thuốc lá, béo phì hoặc đột biến gen liên quan đến cấu trúc thành mạch có thể làm tăng nguy cơ giãn tĩnh mạch thừng tinh.

Dấu hiệu giãn tĩnh mạch thừng tinh

Giãn tĩnh mạch thừng tinh thường tiến triển âm thầm và hầu hết bệnh nhân không nhận thấy triệu chứng rõ ràng. Tuy nhiên, một số biểu hiện lâm sàng giúp nhận biết bệnh sớm, đặc biệt khi kết hợp thăm khám chuyên khoa.

• Đau hoặc cảm giác nặng ở bìu: Một số trường hợp có thể xuất hiện đau âm ỉ, cảm giác nặng nề ở vùng bìu. Cơn đau thường tăng vào buổi chiều tối, sau khi đứng lâu, ngồi nhiều hoặc vận động gắng sức.
• Sưng hoặc khác biệt về kích thước tinh hoàn: Tinh hoàn bị giãn tĩnh mạch thừng tinh có thể nhỏ hơn, mềm hơn bên còn lại. Nguyên nhân do nhiệt độ bìu tăng cao ảnh hưởng đến quá trình sinh tinh và phát triển mô tinh hoàn.
• Đám rối tĩnh mạch nổi rõ: Ở giai đoạn muộn, các búi tĩnh mạch nổi ngoằn ngoèo trên tinh hoàn, tạo hình “túi giun”. Đây là dấu hiệu lâm sàng điển hình giúp bác sĩ nghi ngờ giãn tĩnh mạch thừng tinh khi thăm khám trực tiếp.
• Triệu chứng khác: Một số bệnh nhân có thể cảm thấy khó chịu, căng tức nhẹ hoặc nhạy cảm khi chạm vào bìu, mặc dù đây không phải dấu hiệu phổ biến.

Nhận biết dấu hiệu giãn tĩnh mạch thừng tinh sớm là cơ sở quan trọng để thăm khám kịp thời, đánh giá mức độ ảnh hưởng đến chức năng sinh sản và đưa ra phương án điều trị hiệu quả.

Giãn tĩnh mạch thừng tinh có nguy hiểm không?

Giãn tĩnh mạch thừng tinh là tình trạng phổ biến ở nam giới, đặc biệt ở độ tuổi trưởng thành, nhưng trong nhiều trường hợp, bệnh không gây nguy hiểm ngay lập tức. Thống kê cho thấy khoảng 15% nam giới trưởng thành và 20% thanh thiếu niên có thể bị giãn tĩnh mạch thừng tinh, nhưng phần lớn không gặp phải biến chứng nghiêm trọng và có thể sống bình thường mà không cần điều trị.

• Ảnh hưởng đến sinh sản: Ở một số trường hợp, giãn tĩnh mạch thừng tinh có thể làm tăng nhiệt độ bìu, ảnh hưởng đến quá trình sinh tinh và dẫn đến giảm số lượng hoặc chất lượng tinh trùng.
• Triệu chứng khó chịu: Một số bệnh nhân có thể cảm thấy đau âm ỉ, nặng bìu hoặc căng tức, nhưng triệu chứng thường nhẹ và không nguy hiểm.
• Không phải lúc nào cũng cần can thiệp: Nhiều trường hợp giãn tĩnh mạch thừng tinh hoàn toàn không cần phẫu thuật hoặc điều trị y tế, chỉ cần theo dõi định kỳ.

Giãn tĩnh mạch thừng tinh có con được không?

Giãn tĩnh mạch thừng tinh là một trong những nguyên nhân có thể ảnh hưởng đến sức khỏe sinh sản ở nam giới, nhưng không phải trường hợp nào cũng gặp vấn đề. Khoảng 10% nam giới bị giãn tĩnh mạch thừng tinh, tuy nhiên nhiều người vẫn có số lượng tinh trùng bình thường và khả năng có con không bị ảnh hưởng. Vì vậy, nam giới nên thăm khám định kỳ, xét nghiệm tinh dịch đồ để đánh giá sức khỏe tinh hoàn và xác định mức độ ảnh hưởng của giãn tĩnh mạch thừng tinh đến khả năng sinh sản.

Điều trị giãn tĩnh mạch thừng tinh

Điều trị giãn tĩnh mạch thừng tinh tập trung vào việc cải thiện triệu chứng, ngăn ngừa biến chứng và duy trì khả năng sinh sản. Dưới đây là một số phương pháp điều trị:

• Phẫu thuật thắt tĩnh mạch tinh: Bao gồm mổ mở hoặc nội soi ổ bụng, được áp dụng cho những trường hợp giãn tĩnh mạch điển hình. Phẫu thuật giúp loại bỏ giãn tĩnh mạch nhưng có nguy cơ biến chứng như tràn dịch màng tinh hoàn, nhiễm trùng, phá hủy động mạch lân cận hoặc tái phát giãn tĩnh mạch.
• Can thiệp nội mạch (thuyên tắc tĩnh mạch thừng tinh qua da): Sử dụng ống có camera đưa từ bẹn hoặc cổ để làm tắc nghẽn tĩnh mạch giãn bằng dây cuộn hoặc phương tiện khác, ngăn trào ngược máu. Đây là phương pháp ít xâm lấn, hiệu quả cao, bệnh nhân hồi phục nhanh.
• Hỗ trợ bảo tồn: Dùng thuốc giảm đau như paracetamol, ibuprofen để kiểm soát triệu chứng đau, mặc quần lót nâng đỡ bìu để giảm áp lực tĩnh mạch.
• Tăng chất lượng tinh trùng: Sử dụng các thuốc hỗ trợ nội tiết, khoáng chất (kẽm), vitamin chống oxy hóa (A, C, E), carnitine… giúp tăng số lượng và chất lượng tinh trùng.

Hy vọng bài viết trên đã giúp bạn đọc hiểu rõ nguyên nhân giãn tĩnh mạch thừng tinh cũng như các phương pháp điều trị hiệu quả. Nhận biết sớm các dấu hiệu bất thường, kết hợp thăm khám định kỳ và lựa chọn phương pháp điều trị phù hợp sẽ giúp kiểm soát tình trạng, ngăn ngừa biến chứng và bảo vệ sức khỏe sinh sản nam giới.