Phân biệt khác nhau giữa bướu cổ lành tính và ác tính

Bướu cổ là bệnh do sự phát triển không ổn định của tuyến giáp, có thể là suy giáp hoặc cường giáp gây ra. Các khối u bướu cổ cũng rất dễ nhầm lẫn với các bệnh tuyến giáp khác như viêm nhiễm hay ung thư tuyến giáp.

Tìm hiểu chung về bướu cổ lành tính và ác tính

Bướu cổ lành tính

Bệnh bướu cổ còn có tên gọi khác là bướu cổ đơn thuần, đây là bệnh lý tuyến giáp rất phổ biến tại Việt Nam hiện nay. Đây cũng là loại bướu cổ thường xuyên bắt gặp nhất, có đến 80% người bệnh bướu cổ là bướu cổ lành tính.

U tuyến giáp lành tính là hiện tượng tuyến giáp sưng lên bất thường mà nguyên nhân không phải do viêm nhiễm hay khối u ung thư mà đơn giản là do sự hoạt động bất thường của tuyến giáp dẫn đến tăng hoặc giảm lượng hormone tiết ra.

Bướu cổ đơn thuần (lành tính) thường không gây ra nhiều nguy hại đến sức khỏe của người bệnh. Việc thiếu hụt iot cần thiết hay thay đổi nội tiết tố bất thường,… là những nguyên nhân chính dẫn đến bệnh lý trên. Ngoài ra thì việc sử dụng thuốc hoặc thức ăn có chứa chất kháng giáp cũng khiến nguy cơ mắc bệnh cao hơn.

Một số triệu chứng chung khi bị bướu cổ lành tính:

• Có xuất hiện khối u ở cổ, khi sờ lên thì thấy có thể nhấn vào được, không đau đớn, có thể dịch chuyển khối u sang các vùng xung quanh.
• Khối u lành tính có thể mềm hoặc cứng tùy trường hợp nhưng không gây đau khi ấn vào.
• Có thể có 1 hoặc từ 3 – 4 khối u trên tuyến giáp.
• Khi khối u lớn có thể khiến phế quản, thanh quản bị đè ép dẫn đến khó thở, khó nuốt, giọng nói bị khàn hoặc gây phù mặt, cổ,…

Bướu cổ ác tính

Bệnh bướu cổ ác tính được nhận xét là nguy hiểm và là một dạng ung thư tuyến giáp khi có sự xuất hiện của khối u ác tính và có khả năng di căn đến những bộ phận, cơ quan khác trên cơ thể con người.

Tình trạng của bướu cổ ác tính cũng không giống nhau và còn tùy thuộc vào thời gian phát hiện bệnh đã di căn chưa, khối u mới nhú hay đã lớn và ăn sâu,… Nguyên nhân dẫn đến bướu cổ ác tính là do:

• Làm việc hoặc sinh sống trong môi trường nhiều chất phóng xạ, ô nhiễm, nhiều hóa chất.
• Hệ miễn dịch bị rối loạn.
• Di truyền từ người thân.
• Do tác động của độ tuổi cũng như thay đổi hormone.
• Mắc bệnh về tuyến giáp trước đó và phát triển thành khối u ác tính.
• Tác dụng phụ của một số loại thuốc điều trị.
• Thiếu lượng iot tiêu chuẩn, sử dụng đồ uống có cồn, rượu bia thường xuyên, béo phì,…

Triệu chứng của bệnh bướu cổ ác tính bao gồm:

• Có sự xuất hiện khối u ở cổ: Các khối u này khác với khối u lành tính ở chỗ là có thể gây đau đớn, khó chịu mỗi khi sờ vào hay khi nuốt hoặc nói. Đặc biệt, bạn có thể phân biệt u lành và u ác bằng cách uống nước, nếu khối u di chuyển khi nuốt là u lành còn không di chuyển mà đứng im là u ác tính.
• Giọng khàn: Khi khối u ác tính bắt đầu lan rộng và di căn thì có thể gây ảnh hưởng, chèn ép lên dây thanh quản và hộp âm thanh khiến giọng nói người bệnh bị biến đổi thất thường hoặc khàn giọng khi nói.

Điểm khác nhau giữa khối u bướu cổ lành tính và ác tính

Tuy có những trường hợp ngoại lệ nhưng khối u ác tính thường sẽ phát triển rất nhanh chóng còn đa số khối u tuyến giáp lành tính thì không phát triển hoặc phát triển rất chậm. Để nhận thấy rõ hơn về sự khác nhau giữa bướu cổ lành tính và ác tính, bạn có thể quan sát các đặc điểm sau đây:

Đặc điểm của khối u bướu cổ lành tính

• Có tế bào khối u không có xu hướng phát triển nhiều và không lan rộng ra.
• Hầu hết trường hợp mắc bướu cổ lành tính đều chuyển biến bệnh khá chậm, u không tăng trưởng nhiều.
• Khối u không có dấu hiệu xâm lấn những mô, bộ phận gần vị trí.
• Khối u bướu cổ lành tính cũng không có dấu hiệu di căn đến cơ quan, bộ phận khác.
• Khi chạm vào khối u, nhận thấy có ranh giới rõ ràng.
• Khi quan sát dưới kính hiển vi thì nhận thấy khối u có hình dạng, nhiễm sắc thể và ADN không có gì bất thường.
• Khối u không khiến tuyến giáp tiết ra thêm chất khác hoặc loại hormone khác.
• Nếu khối u không lớn và không làm ảnh hưởng nhiều đến cuộc sống hàng ngày thì không cần loại bỏ mà chỉ uống thuốc, tăng cường bổ sung iot trong bữa ăn và tái khám mỗi 6 tháng để xem xét sự phát triển của khối u.
• Không tái phát nếu được sử dụng phương pháp loại bỏ khối u như xạ trị, đốt hay phẫu thuật (trường hợp bướu quá to).

Đặc điểm khối u bướu cổ ác tính

• Các tế bào của khối u có thể lây lan rộng ra quanh khu vực đó đến các cơ quan khác trong cơ thể.
• Tốc độ phát triển của khối u bướu cổ ác tính khá nhanh.
• Khối u ác tính có dấu hiệu xâm lấn những mô tế bào lành mạnh quanh đó.
• Đặc biệt, khối u ác tính có thể lây lan qua 2 đường là máu hoặc qua hệ thống bạch huyết.
• Sau khi cắt bỏ, điều trị, đốt hay xạ trị thì vẫn có khả năng tái phát nên cần kiểm tra định kỳ để phát hiện sớm nếu bệnh có tái lại.
• Các tế bào và nhiễm sắc thể trong khối u ác tính có dấu hiệu bất thường, thường có hạt nhân lớn và hình dạng tế bào cũng không bình thường.
• Các khối u ác tính này có thể sẽ tiết ra một số chất làm cho cơ thể luôn trong trạng thái mệt mỏi, chán nản hoặc giảm cân đột ngột dù không mắc bệnh gì.
• Có thể điều trị các khối u này bằng phương pháp tích cực bao gồm mổ, xạ trị, hóa trị và sử dụng thuốc điều trị miễn dịch.

Khối u bướu cổ lành tính và ác tính khó có thể tự xác định bằng cách nhìn bề ngoài hoặc sờ vào khối u nên khi thấy có những u lớn nhỏ trên cổ vị trí tuyến giáp, bạn cần đến bệnh viện để được thăm khám và có phác đồ điều trị rõ ràng, hiệu quả.

Đối với u ác tính thì phát hiện sớm sẽ giúp việc chữa trị đơn giản, khả năng khỏi hoàn toàn và không di căn cao hơn nên tốt nhất, mọi người hãy khám sức khỏe định kỳ theo khuyến cáo để bảo vệ chính mình nhé.

Hồng Nhung 

Nguồn tham khảo: Tổng hợp