Rượu bia tàn phá lá gan thế nào?

Lá gan của người nghiện rượu bị ảnh hưởng như thế nào? Bài viết dưới đây cung cấp những thông tin về những ảnh hưởng nghiêm trọng của rượu đến gan mà có thể bạn chưa biết.

Vai trò của lá gan trong cơ thể

Trong cơ thể, gan là cơ quan nội tạng lớn nhất, nặng từ 1,4-1,6kg, có màu đỏ sẫm. Gan chiếm khoảng 2% trọng lượng cơ thể người lớn và tới 5% trọng lượng cơ thể trẻ em. Gan là cơ quan tiêu hóa lớn nhất, đóng vai trò quan trọng và thực hiện rất nhiều chức năng cho sự sống của con người. Gan dự trữ glycogen, vitamin A, vitamin D, vitamin E, vitamin K lipid, các protein, sắt, vitamin B12. Ngoài ra, gan còn dự trữ sắt từ hemoglobin dưới dạng ferritin để sẵn sàng tạo ra các hồng cầu mới.

Uống nhiều rượu khiến gan bị quá tải, các chức năng bị trì trệ.

Chức năng của gan là chuyển hóa thức ăn thành những chất dinh dưỡng cần thiết cho sự sống. Gan chuyển hóa carbohydrate bằng cách lưu trữ carbohydrate dưới dạng glycogen. Gan sẽ phân hủy glycogen thành glucose giải phóng vào máu để duy trì đường máu bình thường. Gan là cơ quan giúp phá vỡ chất béo bằng dịch mật được tiết ra từ gan, oxy hóa chất béo, cung cấp năng lượng cần thiết cho cơ thể. Gan giúp phá vỡ protein tiêu hóa, sự chuyển hóa ở gan rất mạnh. Trong cơ thể gan đóng vai trò như một cỗ máy sinh học xử lý các loại đồ ăn, thức uống để đi nuôi cơ thể.

Gan có nhiều nhiệm vụ quan trọng như lọc bỏ những chất độc có hại ở máu như những hóa chất dược phẩm và rượu. Gan sản sinh ra enzym và mật để tiêu hóa thực phẩm khi chúng ta ăn vào. Gan chuyển hóa thực phẩm thành dưỡng chất để duy trì sự sống và tăng sinh mô bào. Một nhiệm vụ khác là giúp điều hòa lượng đường trong máu và chất béo trong cơ thể.

Vai trò chức năng của gan có thể giúp cơ thể nhiều như vậy, nhưng khi chúng ta nạp quá nhiều độc chất và thực phẩm nhiễm hóa chất độc hại, gan sẽ bị “quá tải”. Đặc biệt đối với nam giới, việc uống rượu quá đà mất kiểm soát hoặc nghiện rượu khiến gan phải làm việc quá tải. Tình trạng này kéo dài không những gan không thực hiện được chức năng của mình mà nó còn bị ảnh hưởng rất nghiêm trọng. Vai trò của gan lớn như vậy, nên khi gan bị tổn thương thì các hoạt động sẽ bị rối loạn dẫn tới nhiều vấn đề về sức khỏe. 

Rượu bia làm tổn thương gan như thế nào?

Gan là nơi tập trung nồng độ cồn cao nhất vì toàn bộ lượng máu ở đường tiêu hóa sẽ phải đi qua gan sau đó mới về tim. Người thường xuyên uống nhiều rượu hoặc nghiện rượu thì có nguy cơ rất cao là viêm gan, gan nhiễm mỡ, xơ gan. Những căn bệnh này có thể xảy ra rải rác hoặc đến cùng lúc chỉ là sớm hay muộn. 

Uống rượu nhiều làm cho gan bị xơ là một trong những yếu tố gây nguy cơ ung thư gan lớn nhất. Các nghiên cứu cho thấy, những độc tố từ rượu và chất cồn làm kích hoạt tế bào Kupffer của gan, quá trình sẽ sản sinh quá mức cần thiết các chất Interleukin, TGF-β, TNF-αv gây viêm. Tế bào gan bị tấn công, gan bị tổn thương và các tế bào gan chết nhanh chóng. Nghiên cứu cũng chỉ ra, mức độ tàn phá lá gan từ các chất gây viêm do tế bào Kupffer tiết ra còn nặng nề hơn nhiều so với độc chất từ rượu bia.

Uống nhiều rượu bia có thể dẫn đến nhiều bệnh lý nguy hiểm liên quan đến gan.

Gan có chức năng chính là giải các chất độc tố cho cơ thể. Khi lá gan bị hư tổn và các tế bào gan bị chết, chức năng gan sẽ suy giảm và các độc tố không được đào thải. Mức độ độc tố trong gan tích tụ ngày một nhiều, làm cho gan bị nhiễm độc nặng. Tình trạng gan nhiễm độc nặng tăng lên và ảnh hưởng trên diện rộng là nguyên nhân gây ra nhiều bệnh lý nguy hiểm cho ngay chính lá gan hoặc những bộ phận khác trên cơ thể.

Những bệnh lý về gan do rượu gây ra

Viêm gan, gan nhiễm mỡ, xơ gan, ung thư gan là những bệnh lý do tác động của rượu bia gây ra. Chuỗi bệnh lý gan nhiễm mỡ, viêm gan, xơ gan được coi là 3 giai đoạn nối đuôi nhau. Các giai đoạn này không chỉ nối đuôi nhau mà còn có thể mắc chồng chéo tùy vào mức độ nặng nhẹ. Thậm chí có thể mắc cùng lúc khi phát hiện viêm gan do rượu đồng thời bị gan nhiễm mỡ hoặc vừa viêm gan vừa xơ gan. 

Khi gan bị viêm và tế bào gan bị hoại tử lâu dần có thể gây tử vong, đặc biệt ở những trường hợp đã có bệnh lý gan trước đó. Đối với những bệnh nhân đã bị bệnh xơ gan nếu vẫn tiếp tục uống rượu và lạm dụng rượu thì diễn biến bệnh càng phức tạp hơn, gan suy yếu nhanh hơn. Diễn tiến của bệnh sẽ từ nhẹ đến nặng và rất nặng. Khi viêm gan ở mức độ nhẹ có thể không biểu hiện triệu chứng, nếu có chỉ phát hiện ra khi làm các xét nghiệm về gan. Khi viêm gan đã chuyển sang giai đoạn mãn tính, tế bào gan bị phá hủy nghiêm trọng dẫn tới bệnh xơ gan. 

Đối với những người thường xuyên uống rượu, rất dễ mắc phải căn bệnh gan nhiễm mỡ. Đây là một hiện tượng mỡ tích tụ ở tế bào gan do uống nhiều rượu. Theo một số thống kê, tỉ lệ rượu gây ra căn bệnh này rất cao. Có tới 90% người thường xuyên uống hoặc nghiện rượu bia bị gan nhiễm mỡ. Tuy nhiên ở giai đoạn này, nếu người bệnh uống ít rượu bia hoặc bỏ hẳn thì tình trạng gan nhiễm mỡ sẽ dần thuyên giảm. 

Xơ gan có thể coi là giai đoạn tiếp theo của chuỗi gan nhiễm mỡ, viêm gan và xơ gan do uống rượu. Ngoài ra, xơ gan cũng có thể xảy ra do nhiều nguyên nhân như rối loạn tiêu hóa, virus, di truyền. Theo thống kê, nguyên nhân cao nhất vẫn là do uống nhiều rượu bia với tỷ lệ 10%. 

Từ bệnh xơ gan chuyển sang giai đoạn ung thư gan chỉ là khoảng thời gian rất ngắn. Ung thư gan phát triển từ các tế bào gan, ở giai đoạn đầu thường không có triệu chứng khó phát hiện vì kích thước khối u còn nhỏ. Ở giai đoạn này chỉ có thể phát hiện bằng những biện pháp cận lâm sàng như siêu âm, xét nghiệm máu, cộng hưởng từ, chụp CT. 

Khi bệnh ung thư gan có những triệu chứng biểu hiện rõ rệt thì lúc đó bệnh đã ở giai đoạn muộn. Các triệu chứng ở giai đoạn này chẳng hạn như mệt mỏi, sụt cân, suy kiệt, vàng da, ăn uống kém, nôn ra máu bụng to ra,... Phát hiện bệnh ung thư ở giai đoạn muộn thì hiệu quả điều trị sẽ bị hạn chế. Kể từ khi có triệu chứng nếu không điều trị kịp thời và đúng phương pháp thì bệnh nhân sẽ sớm tử vong. Thông thường với những trường hợp như vậy thì sẽ không qua khỏi trong vòng 6-12 tháng. 

Tránh xa rượu bia để bảo vệ lá gan khỏi những bệnh lý nguy hiểm.

Lời khuyên của bác sĩ và các chuyên gia, người uống rượu bia thường xuyên cần theo dõi sức khỏe định kỳ. Chỉ có làm như vậy mới có thể phát hiện sớm và điều trị những tổn thương ở gan. Cách tốt nhất là hạn chế rượu bia một cách tối đa từ là không uống quá 1-2 ly bia hoặc 1 chén rượu khoảng 50ml/ngày hoặc từ bỏ hẳn rượu bia.

Người bệnh gan ăn uống thế nào?

Đối với người bệnh nói chung và người mắc bệnh gan nói riêng việc ăn uống như thế nào để vừa đảm bảo sức khỏe vừa không làm tăng thêm bệnh rất quan trọng. 

Theo khuyến cáo của WHO, người trưởng thành chỉ nên sử dụng 1 đơn vị rượu bia mỗi ngày khoảng 270ml bia hoặc 125ml rượu vang hoặc 25ml rượu mạnh. Nếu như bạn dùng nhiều hơn thì được coi là lạm dụng rượu bia, sẽ gây ra nhiều vấn đề cho sức khỏe, đặc biệt là gan.

Không chỉ rượu bia mà người mắc bệnh gan cần ăn những thức ăn ít dầu mỡ và không ăn nhiều gia vị. Đặc biệt nên ăn những thức ăn nhiều chất xơ như cà rốt, táo, cam, quýt, bưởi, gạo lứt và các loại thức ăn protein cần được nấu nhừ. Cơ thể lúc này cần nhiều nước nên uống nước cam chanh là một lựa chọn tốt. Đối với bệnh nhân xơ gan nên chia nhỏ khẩu phần ăn và ăn thành nhiều bữa. Nên uống nhiều nước, đặc biệt là nước cam, chanh để tăng lượng nước cho cơ thể. Người bệnh gan cũng không ăn đồ cay, thực phẩm chế biến sẵn và hút thuốc lá… 

Tập thể dục mang lại sức khỏe cho mọi người không ngoại trừ những người mắc bệnh gan. Bạn hãy tạo cho mình một lối sống lành mạnh hạn chế rượu bia, thuốc lá và ăn uống khoa học, hợp lý để bảo vệ sức khỏe.

Rượu gây hại cho gan là một vấn đề ai cũng biết. Tuy nhiên, nhiều người vẫn xem nhẹ những hệ lụy mà rượu mang lại. Chủ động bảo vệ lá gan của mình bằng việc tránh xa rượu bia là điều mà chúng ta nên làm ngay từ bây giờ.

Tuệ Nhi

Nguồn tham khảo: Vinmec