Sau lũ lụt nên làm gì? Cách phòng ngừa dịch bệnh sau lũ

Sau khi nước rút, không khí ẩm mốc, thực phẩm ôi thiu, nguồn nước ô nhiễm và nguy cơ bùng phát dịch bệnh khiến cuộc sống người dân đối mặt với muôn vàn rủi ro. Đây là thời điểm nhạy cảm đòi hỏi mỗi gia đình cần hành động đúng cách và kịp thời. Những hướng dẫn trong bài viết sẽ giúp bạn chủ động ứng phó, bảo vệ sức khỏe và nhanh chóng ổn định sinh hoạt sau lũ.

Sau lũ lụt nên làm gì?

Sau lũ lụt, môi trường sống thường bị ô nhiễm nặng bởi rác thải, bùn đất, vi sinh vật, hóa chất và xác động vật. Đây là điều kiện thuận lợi để các bệnh truyền nhiễm như tiêu chảy cấp, bệnh ngoài da, sốt xuất huyết, cúm, viêm đường hô hấp cấp… bùng phát.

Dưới đây là hướng dẫn chi tiết những việc cần làm sau lũ lụt dựa trên khuyến nghị từ Bộ Y tế giúp phòng ngừa dịch bệnh sau lũ:

Kiểm tra an toàn nhà cửa và môi trường xung quanh

Sau khi nước rút, việc đánh giá mức độ an toàn của nhà cửa và khu vực xung quanh là bước đầu tiên và quan trọng nhất, người dân cần:

• Quan sát các dấu hiệu nứt, nghiêng, sụt lún trước khi vào nhà. Nếu có nguy cơ mất an toàn, cần liên hệ cơ quan chức năng hoặc thợ kỹ thuật để kiểm định trước khi sử dụng lại.
• Ngắt toàn bộ nguồn điện trong nhà trước khi tiếp cận khu vực bị ngập.
• Tuyệt đối không bật lại cầu dao, thiết bị điện khi chưa được thợ điện kiểm tra và xác nhận an toàn.
• Hệ thống nước giếng, bể chứa cần được khử trùng theo hướng dẫn y tế (cloramin B, chloramine T…).

Vệ sinh và khử khuẩn môi trường sống

Ngay khi đảm bảo an toàn, ưu tiên tiếp theo là làm sạch và khử khuẩn để ngăn ngừa vi sinh vật phát triển:

• Thu gom rác thải, bùn lắng và lau rửa toàn bộ bề mặt tiếp xúc bằng nước sạch.
• Đối với đồ dùng thấm nước như nệm, chăn, quần áo, nếu không thể vệ sinh triệt để cần loại bỏ để tránh nấm mốc và vi khuẩn tồn lưu.
• Sử dụng dung dịch sát khuẩn theo chuẩn y tế để lau sàn, bàn ghế, tay nắm cửa, vật dụng tiếp xúc trực tiếp.
• Đồ dùng nhà bếp như nồi, chén, muỗng… phải được rửa sạch và đun sôi trước khi sử dụng lại.

Sử dụng nguồn nước an toàn

Nguồn nước sau lũ thường bị nhiễm vi khuẩn, hóa chất hoặc tạp chất, vì vậy người dân nên:

• Chỉ dùng nước đã đun sôi, nước đã khử trùng hoặc nước đóng chai đạt tiêu chuẩn.
• Không dùng nước giếng, nước máy bị đục hoặc có mùi lạ khi chưa xử lý.
• Đảm bảo bể nước, dụng cụ chứa nước được cọ rửa và khử khuẩn đầy đủ.

An toàn thực phẩm và dinh dưỡng

Thực phẩm sau lũ rất dễ nhiễm khuẩn, do đó cần lựa chọn và chế biến cẩn trọng để bảo vệ sức khỏe, người dân cần chú ý:

• Loại bỏ toàn bộ thực phẩm bị ngâm nước, có dấu hiệu ôi thiu hoặc bị nhiễm bẩn.
• Ưu tiên thức ăn tươi mới, được bảo quản đúng cách và chế biến chín kỹ.
• Rửa kỹ rau củ quả bằng nước sạch, có thể ngâm muối loãng để giảm nguy cơ nhiễm khuẩn.
• Bảo quản thực phẩm trong môi trường sạch, tránh ruồi muỗi và động vật gặm nhấm.
• Bổ sung đủ nước sạch để hỗ trợ cơ thể đào thải độc tố.
• Ưu tiên bữa ăn giàu năng lượng, đầy đủ nhóm chất để bù đắp hao hụt và tăng đề kháng.

Vệ sinh cá nhân và phòng ngừa bệnh truyền nhiễm

Sau lũ lụt, nguy cơ bùng phát bệnh truyền nhiễm tăng cao nên cần thực hiện các biện pháp vệ sinh cá nhân và phòng bệnh nghiêm ngặt như:

• Rửa tay bằng xà phòng sau khi tiếp xúc với nước lũ, chất thải hoặc trước khi ăn.
• Tắm rửa bằng nước sạch mỗi ngày, đặc biệt sau khi tiếp xúc môi trường ẩm ướt.
• Rửa sạch vết thương bằng nước sạch và dung dịch sát khuẩn; che chắn bằng băng vô khuẩn để phòng nhiễm trùng.
• Dọn sạch các vũng nước đọng, thùng chứa để ngăn muỗi sinh sản.
• Sử dụng hóa chất diệt côn trùng, màn ngủ, kem chống muỗi để phòng sốt xuất huyết.
• Tránh động vật chết và nguồn bệnh.
• Khi có biểu hiện sốt, tiêu chảy, nôn, viêm da, ho kéo dài… cần đến cơ sở y tế để được thăm khám sớm.

Các bệnh thường gặp sau mùa mưa lũ

Mùa mưa lũ không chỉ gây thiệt hại về tài sản mà còn làm gia tăng nguy cơ bùng phát nhiều bệnh truyền nhiễm và bệnh lý liên quan đến vệ sinh môi trường. Nước ngập, ô nhiễm nguồn nước, khí hậu ẩm ướt và điều kiện sinh hoạt thay đổi đột ngột là những yếu tố thuận lợi để mầm bệnh phát triển mạnh. Dưới đây là các bệnh thường gặp trong mùa mưa lũ mà người dân cần đặc biệt lưu ý.

• Tiêu chảy và bệnh lý đường tiêu hóa: Nước lũ dễ làm nhiễm bẩn nguồn nước sinh hoạt và thực phẩm, dẫn đến tăng nguy cơ tiêu chảy cấp, tả, lỵ, thương hàn. Người bệnh có thể xuất hiện triệu chứng nôn ói, đi ngoài nhiều lần, mất nước nhanh. Phòng ngừa bằng cách sử dụng nước đun sôi, ăn chín uống chín và rửa tay sạch trước khi ăn.
• Các bệnh đường hô hấp: Mưa kéo dài, thời tiết ẩm thấp khiến virus và vi khuẩn hô hấp phát triển mạnh. Các bệnh phổ biến gồm cảm lạnh, viêm họng, cúm, viêm tiểu phế quản và viêm phổi.
• Sốt xuất huyết: Nước tù đọng tạo điều kiện lý tưởng cho muỗi Aedes aegypti sinh sôi, làm tăng nguy cơ bùng phát sốt xuất huyết. Bệnh có thể diễn tiến nhanh với dấu hiệu sốt cao, đau mỏi người, xuất huyết dưới da.
• Đau mắt đỏ: Môi trường nước ô nhiễm và thói quen dùng chung khăn dễ dẫn đến viêm kết mạc (đau mắt đỏ). Biểu hiện gồm đỏ mắt, chảy ghèn, ngứa rát.
• Các bệnh viêm da: Tiếp xúc lâu với nước bẩn khiến nguy cơ viêm da, nước ăn chân, ghẻ, viêm nang lông gia tăng. Tổn thương da dễ nhiễm trùng nếu không được vệ sinh đúng cách.

Hy vọng bài viết trên đã giúp bạn hiểu rõ sau lũ lụt nên làm gì để bảo vệ sức khỏe và ổn định cuộc sống một cách an toàn. Tuân thủ các hướng dẫn vệ sinh, đảm bảo nguồn nước, thực phẩm sạch, chủ động phòng tránh bệnh tật và kiểm tra môi trường sống sau lũ sẽ góp phần giảm thiểu tối đa nguy cơ nhiễm bệnh. Trong trường hợp xuất hiện những dấu hiệu bất thường về sức khỏe, bạn nên đến cơ sở y tế để được thăm khám và xử trí kịp thời, tránh biến chứng nguy hiểm.