Siêu âm đầu dò: Những điều bạn cần biết

Siêu âm đầu dò hiện nay được sử dụng rất nhiều trong lĩnh vực y khoa với tác dụng chẩn đoán và tiên lượng bệnh cũng như đánh giá hình thái, cấu trúc của cơ quan sinh dục nữ. Phương pháp này cũng đặc biệt có giá trị cao trong khám và điều trị vô sinh - hiếm muộn. Vậy kỹ thuật này là gì? Vai trò cụ thể ra sao?

Siêu âm đầu dò là gì?

Siêu âm đầu dò là kỹ thuật chẩn đoán hình ảnh được sử dụng rất rộng rãi với độ chính xác khá cao, thường được sử dụng để thăm dò và chẩn đoán đối với lĩnh vực sản - phụ khoa. Với việc đưa thiết bị đầu dò siêu âm từ 2 - 3 inch vào âm đạo và sử dụng sóng siêu âm để kiểm tra những bất thường về vị trí, hình thái, cấu trúc của hệ sinh dục.

Thứ tự thăm dò thường đi từ ngoài vào trong theo thứ tự: Âm đạo, cổ tử cung, tử cung hay dạ con, ống dẫn trứng và buồng trứng. Từ đó, giúp ích cho bác sĩ chẩn đoán xác định bệnh nhanh chóng và chính xác.

Siêu âm đầu dò được thực hiện rộng rãi giúp chẩn đoán nhiều bệnh

Ngoài ra, trong một số bệnh lý khác của đường tiêu hóa cũng hay được chỉ định làm siêu âm đầu dò để chẩn đoán vì sự tiện lợi và an toàn của nó.

Siêu âm đầu dò để làm gì?

Tùy thuộc vào từng bệnh lý mà khi thực hiện siêu âm đầu dò các bác sĩ sẽ quan tâm đến những chỉ số khác nhau và đường vào khác nhau có thể là âm đạo hoặc hậu môn. Một số vai trò của siêu âm đầu dò trong từng bệnh lý như sau:

• Siêu âm đầu dò trong phụ khoa:Có thể đánh giá được kích thước và vị trí của cơ quan sinh dục cùng như những thay đổi bất thường như trong viêm nhiễm, u nang buồng trứng, u xơ tử cung…mà siêu âm thông thường khó tiếp cận và đánh giá.
• Siêu âm đầu dò trong sản khoa: Giúp xác định việc mang thai trong những giai đoạn đầu khi phôi còn bé ít quan sát được bằng siêu âm qua thành bụng, đánh giá tim thai hoặc những bất thường của thai nhi…
• Siêu âm đầu dò trong điều trị vô sinh: Nhờ việc xác định được sự phát triển và thời gian rụng trứng, mức độ dày ở niêm mạc tử cung sẽ giúp ích cho việc lấy trứng và cấy phôi trong thụ tinh nhân tạo được hiệu quả và tỷ lệ thành công cao hơn.
• Siêu âm đầu dò trong bệnh lý khác: Một số trường hợp siêu âm đầu dò còn giúp chẩn đoán chửa ngoài dạ con hoặc các bệnh lý vùng tiểu khung, trực tràng hoặc tuyến tiền liệt. Trong trường hợp này thường được chỉ định siêu âm đầu dò đường hậu môn.

Ưu nhược điểm của siêu âm đầu dò

Bất kể một kỹ thuật y khoa nào đều có những ưu và nhược điểm của riêng nó. Dựa vào tình trạng bệnh lý, sức khỏe và tài chính của bệnh nhân mà các bác sĩ sẽ chỉ định những kỹ thuật chẩn đoán khác nhau.

Ưu điểm của siêu âm đầu dò

Do đây là kỹ thuật tiếp cận sâu và bên trong của cơ thể nên siêu âm đầu dò đem đến hình ảnh cụ thể và chính xác hơn mà siêu âm qua thành bụng ít khi phát hiện được nhất là ở vùng tiểu khung, trực tràng do bình thường bị cản trở nhiều bởi xương chậu.

Siêu âm đầu dò có kết quả chính xác hơn siêu âm thông thường

Việc sử dụng sóng siêu âm an toàn nên không có tác động xấu đến cơ thể như các kỹ thuật chẩn đoán hình ảnh khác như X - quang hoặc cắt lớp vi tính. Do đó, kỹ thuật này có thể được thực hiện nhiều lần để quan sát sự phát triển hoặc tìm kiếm bất thường.

Nhược điểm của siêu âm đầu dò

Dù được đánh giá rất cao nhưng đầu dò có kích thước giới hạn nên không được sử dụng để đánh giá những bất thường hoặc tổn thương ở vùng cao hơn trong ổ bụng. Cũng như một số trường hợp siêu âm đầu dò vẫn chưa thể phát hiện được chính xác nhất.

Kết quả của siêu âm đầu dò thường không được khách quan tương đối do phụ thuộc nhiều vào kinh nghiệm và kỹ năng của bác sĩ thực hiện nên khi sang cơ sở y tế khác có thể sẽ cần là lại kỹ thuật này một lần nữa.

Siêu âm đầu dò không được sử dụng cho trẻ em hoặc phụ nữ chưa quan hệ tình dục, dị dạng đường sinh dục do nguy cơ rách màng trinh hoặc chảy máu đường sinh dục. Trường hợp đang có kinh nguyệt cũng không được thực hiện kỹ thuật này do có thể dẫn đến sai số tương đối lớn.

Ngoài ra, giá cả của siêu âm đầu dò chắc chắn sẽ đắt hơn so với siêu âm thông thường vì những hiệu quả mà nó mang đến.

Khi nào nên siêu âm đầu dò?

Do kỹ thuật siêu âm đầu dò thường được áp dụng trong lĩnh vực sản phụ khoa hoặc các bệnh lý hậu môn, trực tràng nên khi có những bất thường các bộ phận này nên được làm siêu âm đầu dò để chẩn đoán. Cụ thể như sau:

• Ở nữ giới khi có đau bụng dưới hoặc trong vùng xương chậu kéo dài.
• Khi rối loạn kinh nguyệt như chậm kinh, rong kinh hoặc vô kinh.
• Khi được nghi ngờ có u xơ tử cung hoặc u nang buồng trứng hoặc bất kỳ khối bất thường nào trong vùng tiêu khung.
• Chảy máu âm đạo giữa kỳ kinh hoặc khi mang thai.
• Đau nhiều sau khi giao hợp.
• Thay đổi về tính chất khí hư hoặc có ngứa ngáy vùng âm đạo.
• Ngoài ra, siêu âm đầu dò cũng dùng để kiểm tra sự phát triển của thai nhi trong tử cung như: Đánh giá tim thai, bất thường về hình thái thai…
• Kiểm tra vị trí của vòng tránh thai.
• Tiêu chảy, táo bón hoặc phân có lẫn máu trong trường hợp nghi ngờ khối u ở hậu môn, trực tràng.
• Bí tiểu, tiểu rắt hoặc tiêu không hết bãi trong bệnh lý tuyền liệt tuyến như phì đại tiền liệt tuyến hoặc ung thư.

Có thể sử dụng siêu âm đầu dò để đánh giá tình trạng thai

Lưu ý khi siêu âm đầu dò

Tuy không phải yêu cầu bắt buộc nhưng để đạt được kết quả chính xác nhất khi siêu âm đầu dò thì bạn có thể được nhắc nhở hoặc cần lưu ý một vài điều sau đây:

• Nên đi tiểu ngay trước khi tiến hành siêu âm đầu dò để giúp bàng quang rỗng từ đó thiết bị siêu âm có thể thăm dò được nhiều vị trí hơn, ngoài ra cũng giúp tránh kích thích niệu đạo trong quá trình siêu âm.
• Nên mặc quần áo rộng rãi, thoải mái để quá trình siêu âm đầu dò diễn ra nhanh chóng và thuận lợi.
• Thả lỏng cơ thể và làm theo hướng dẫn của bác sĩ, tránh căng thẳng hoặc gồng cứng cơ bụng.
• Không tiến hành siêu âm đầu dò khi đang bị kinh nguyệt để tránh viêm nhiễm cũng như hạn chế đánh giá của thiết bị.
• Kỹ thuật siêu âm đầu dò không được thực hiện cho trẻ em và phụ nữ chưa quan hệ tình dục.
• Ngoài ra, nếu được chỉ định siêu âm đầu dò qua hậu môn để đánh giá hậu môn trực tràng thì cần được thụt tháo hết phân ra ngoài trước khi tiến hành kỹ thuật.

Tóm lại, phương pháp siêu âm đầu dò được đánh giá cao và tương đối an toàn cho người bệnh nên được ứng dụng rộng rãi trong các chẩn đoán y khoa. Bạn không cần quá lo lắng khi thực hiện kỹ thuật này. Hãy theo dõi chuyên mục sức khỏe của Nhà Thuốc Long Châu để cập nhật những kiến thức y khoa bổ ích mỗi ngày nhé!

Ánh Vũ

Nguồn tham khảo: Tổng hợp