TB test là gì? Những thông tin cần biết

TB test là phương pháp xét nghiệm quan trọng nhằm phát hiện bệnh lao – một căn bệnh truyền nhiễm do vi khuẩn Mycobacterium tuberculosis gây ra. Vậy TB test là gì? Quy trình thực hiện ra sao và cần lưu ý gì trước khi làm xét nghiệm? Cùng tìm hiểu qua bài viết dưới đây.

TB Test là gì?

TB test là gì? Đây là xét nghiệm nhằm kiểm tra xem cơ thể một người có nhiễm vi khuẩn lao Mycobacterium tuberculosis – tác nhân gây bệnh lao hay không. Có hai phương pháp TB test phổ biến hiện nay:

• Xét nghiệm lao qua da (Tuberculin Skin Test – TST): Đây là phương pháp truyền thống, trong đó một lượng nhỏ dung dịch Tubersol (chất chiết xuất từ vi khuẩn lao đã được xử lý) sẽ được tiêm vào lớp da trên cẳng tay. Sau 48 – 72 giờ, nhân viên y tế sẽ đọc kết quả dựa vào phản ứng của da tại vị trí tiêm.
• Xét nghiệm máu (Interferon-Gamma Release Assays – IGRA): Đây là phương pháp hiện đại hơn, kiểm tra phản ứng miễn dịch của cơ thể với vi khuẩn lao thông qua mẫu máu. Xét nghiệm này có ưu điểm là chỉ cần lấy máu một lần và không bị ảnh hưởng bởi việc tiêm ngừa BCG trước đó.

Bệnh lao nguy hiểm như thế nào?

Bệnh lao là một trong những bệnh truyền nhiễm nguy hiểm do vi khuẩn Mycobacterium tuberculosis gây ra. Vi khuẩn này chủ yếu tấn công phổi nhưng cũng có thể ảnh hưởng đến các cơ quan khác như thận, não, xương và cột sống. Đặc biệt, lao phổi – thể bệnh phổ biến nhất, lây lan qua đường hô hấp khi người bệnh ho, hắt hơi hoặc nói chuyện, tạo ra các hạt nhỏ chứa vi khuẩn bay lơ lửng trong không khí.

Một người khỏe mạnh khi hít phải các hạt chứa vi khuẩn lao có thể bị nhiễm khuẩn lao tiềm ẩn, tức là vi khuẩn xâm nhập vào cơ thể nhưng chưa hoạt động. Tuy nhiên, khi hệ miễn dịch suy yếu, vi khuẩn sẽ "thức dậy", bắt đầu sinh sôi và gây ra bệnh lao hoạt động. Nếu không được phát hiện và điều trị kịp thời, bệnh có thể gây tổn thương nghiêm trọng đến phổi và các cơ quan nội tạng, dẫn đến suy hô hấp, tổn thương đa cơ quan, thậm chí tử vong.

Vì tính chất lây lan nhanh và hậu quả nặng nề của bệnh, việc phát hiện sớm thông qua các phương pháp xét nghiệm như TB test là vô cùng quan trọng. TB test giúp xác định xem một người có nhiễm vi khuẩn lao hay không, từ đó hỗ trợ bác sĩ đưa ra hướng điều trị và ngăn ngừa sự lây lan trong cộng đồng.

Ai cần thực hiện TB test?

• Người có triệu chứng nghi ngờ mắc bệnh lao như ho kéo dài trên 3 tuần, ho ra máu, sụt cân không rõ nguyên nhân, sốt về chiều, đổ mồ hôi ban đêm.
• Người từng tiếp xúc gần với bệnh nhân lao.
• Người có hệ miễn dịch suy yếu hoặc mắc các bệnh lý nền như tiểu đường, HIV/AIDS.
• Người sống hoặc làm việc trong môi trường có nguy cơ cao như bệnh viện, nhà tù, trại tạm trú, viện dưỡng lão.
• Người cần khám sàng lọc trước khi đi học, đi làm hoặc tham gia các hoạt động tình nguyện.

Kết quả xét nghiệm TB test

TB test là gì và kết quả của xét nghiệm này cho biết điều gì? Tùy vào phương pháp thực hiện mà cách đọc kết quả sẽ khác nhau:

Với xét nghiệm qua da (TST): Kết quả được đọc dựa trên độ cứng và sưng tại vị trí tiêm:

• Âm tính: Không có hoặc có phản ứng nhẹ, tức là cơ thể không bị nhiễm vi khuẩn lao.
• Dương tính: Xuất hiện sưng cứng rõ rệt, chứng tỏ cơ thể đã từng tiếp xúc với vi khuẩn lao. Tuy nhiên, TB test không thể xác định vi khuẩn đang "ngủ" (lao tiềm ẩn) hay đã "thức dậy" (lao hoạt động). Khi đó, bác sĩ sẽ chỉ định thêm các xét nghiệm như chụp X-quang phổi hoặc xét nghiệm đờm để chẩn đoán chính xác hơn.

Với xét nghiệm máu (IGRA): Kết quả sẽ cho biết hệ miễn dịch của cơ thể có phản ứng với vi khuẩn lao hay không. Kết quả dương tính cũng cần thêm các xét nghiệm chuyên sâu để khẳng định tình trạng bệnh.

Khi có kết quả dương tính, không nên hoang mang mà cần tuân thủ theo hướng dẫn của bác sĩ để được chẩn đoán và điều trị kịp thời.

Có thể có những phản ứng gì sau khi làm TB Test?

Sau khi thực hiện TB test, cơ thể có thể xuất hiện một số phản ứng như:

• Phản ứng nhẹ: Mẩn đỏ hoặc sưng nhẹ tại vị trí tiêm, có thể kèm theo cảm giác ngứa ngáy. Đây là phản ứng bình thường và sẽ biến mất sau vài ngày.
• Phản ứng mạnh: Trong hiếm trường hợp, có thể xảy ra phản ứng quá mẫn tại chỗ; nếu có nổi hạch hoặc phản ứng kéo dài, cần khám chuyên khoa.
• Phản ứng dị ứng: Rất hiếm khi xảy ra (dưới 1/1.000.000 trường hợp), nhưng vẫn có nguy cơ sốc phản vệ – một phản ứng dị ứng nghiêm trọng với các triệu chứng như nổi mề đay, khó thở, sưng họng hoặc môi. Khi đó, cần cấp cứu ngay lập tức.

Lưu ý: Không được gãi hoặc chà xát vào chỗ tiêm vì điều này có thể ảnh hưởng đến kết quả xét nghiệm. Nếu thấy khó chịu, có thể chườm khăn mát để giảm cảm giác ngứa ngáy.

Hy vọng bài viết trên đã giúp bạn đọc hiểu rõ hơn về TB Test là gì cũng như ý nghĩa của kết quả xét nghiệm. Việc phát hiện và chẩn đoán sớm bệnh lao đóng vai trò quan trọng trong việc kiểm soát và điều trị hiệu quả căn bệnh nguy hiểm này. Nếu bạn có bất kỳ dấu hiệu nghi ngờ hoặc thuộc nhóm nguy cơ cao, đừng ngần ngại liên hệ với cơ sở y tế gần nhất để được tư vấn và thực hiện các xét nghiệm cần thiết.