Tìm hiểu một số loại thuốc hạ sốt không nên dùng khi bị sốt xuất huyết

Sốt xuất huyết là bệnh truyền nhiễm nguy hiểm, với biểu hiện phổ biến là sốt cao liên tục, kéo dài nhiều ngày. Nhiều người có thói quen tự mua thuốc hạ sốt để giảm bớt khó chịu. Nhưng họ không biết rằng một số thuốc hạ sốt không nên dùng khi bị sốt xuất huyết. Việc dùng sai thuốc không chỉ khiến tình trạng sốt không cải thiện mà còn đe dọa tính mạng nếu làm tiểu cầu giảm nhanh hơn. Vì vậy, lựa chọn đúng loại thuốc hạ sốt nên dùng khi bị sốt xuất huyết rất quan trọng.

Loại thuốc hạ sốt không nên dùng khi bị sốt xuất huyết

Một số loại thuốc hạ sốt, giảm đau hiệu quả trong các trường hợp thông thường nhưng lại gây ảnh hưởng nghiêm trọng đến khả năng đông máu. Nếu uống những loại thuốc này, người bệnh sẽ tăng nguy cơ xuất huyết nội tạng – một biến chứng nguy hiểm và có thể gây tử vong. Dưới đây là một số loại thuốc hạ sốt không nên dùng khi bị sốt xuất huyết:

• Aspirin là thuốc người bị sốt xuất huyết tuyệt đối không nên sử dụng. Loại thuốc này ức chế kết tập tiểu cầu và làm loãng máu, khiến cơ thể mất khả năng cầm máu tự nhiên. Khi tiểu cầu đã thấp sẵn do virus Dengue, việc dùng aspirin sẽ kích hoạt nguy cơ xuất huyết nghiêm trọng.
• Ibuprofen cũng là loại thuốc kháng viêm không steroid (NSAID) người bệnh sốt xuất huyết cần tránh. Ibuprofen không chỉ làm tăng nguy cơ chảy máu mà còn có thể gây kích ứng niêm mạc dạ dày, làm xuất huyết tiêu hóa. Điều này đặc biệt nguy hiểm trong bối cảnh mạch máu đang bị tổn thương do sốt xuất huyết.
• Naproxen và các NSAID khác (như diclofenac, ketoprofen,...) có cơ chế tương tự. Các loại thuốc này chống viêm, giảm đau, nhưng ức chế enzyme liên quan đến đông máu, nên cũng không phù hợp với bệnh nhân sốt xuất huyết.

Thuốc hạ sốt có thể dùng khi bị sốt xuất huyết

Trong sốt xuất huyết, việc hạ sốt đúng cách không chỉ giúp người bệnh dễ chịu hơn mà còn phòng ngừa nguy cơ sốt cao kéo dài gây co giật, mất nước, suy kiệt. Paracetamol (hay còn gọi là acetaminophen) là loại thuốc duy nhất được khuyến cáo sử dụng để hạ sốt trong sốt xuất huyết.

Paracetamol có tác dụng hạ nhiệt hiệu quả, không ảnh hưởng đến chức năng đông máu, và không gây tổn thương thành mạch như các thuốc nhóm NSAID. Liều dùng an toàn là 10 - 15 mg/kg thể trọng/lần, có thể lặp lại sau mỗi 4 - 6 giờ nếu sốt ≥ 38,5°C, và không dùng quá 4 lần/ngày. Người bệnh không được dùng paracetamol quá liều vì có thể gây độc gan.

Bên cạnh việc uống thuốc, người bệnh nên kết hợp chườm ấm ở các vị trí như trán, nách, bẹn để hỗ trợ hạ nhiệt tự nhiên. Người đang bị sốt xuất huyết tuyệt đối không chườm lạnh hoặc chườm nước đá. Hành động này có thể gây co mạch đột ngột và làm tăng thân nhiệt trở lại. Ngoài ra, người bệnh nên mặc quần áo thoáng mát, không ủ ấm khi sốt cao. Nếu sau 2 - 3 ngày dùng Paracetamol mà sốt không giảm, người bệnh cần tái khám ngay để được đánh giá và xử trí phù hợp.

Tại sao cần thận trọng khi dùng thuốc hạ sốt trong sốt xuất huyết?

Sốt cao là triệu chứng nổi bật nhất trong giai đoạn đầu của sốt xuất huyết, khiến nhiều người có xu hướng tự ý mua thuốc hạ sốt để giảm khó chịu. Tuy nhiên, trong sốt xuất huyết, hệ mạch máu trở nên mong manh, giảm tiểu cầu, và cơ chế đông máu bị rối loạn. Nếu dùng sai thuốc, nguy cơ xuất huyết sẽ tăng cao.

Một số thuốc hạ sốt không nên dùng khi bị sốt xuất huyết như aspirin, ibuprofen, naproxen,… có thể làm ức chế kết tập tiểu cầu, gây loãng máu. Thuốc cũng kích ứng niêm mạc tiêu hóa, từ đó dẫn đến xuất huyết tiêu hóa hoặc chảy máu nội tạng nguy hiểm.

Điều đáng lưu ý là những hoạt chất kể trên thường có mặt trong các loại thuốc cảm cúm, đau đầu, giảm đau không kê đơn bán tại nhà thuốc. Vì vậy, người bệnh hoặc người chăm sóc cần đọc kỹ thành phần thuốc trước khi sử dụng.

Sốt xuất huyết là bệnh có nguy cơ biến chứng cao nếu điều trị không đúng. Việc sử dụng thuốc không được kiểm soát có thể làm chậm chẩn đoán, che lấp triệu chứng, khiến bác sĩ khó đánh giá mức độ nặng của bệnh. Chính vì vậy, người bệnh tuyệt đối không tự ý sử dụng thuốc hạ sốt nếu chưa được bác sĩ chẩn đoán rõ ràng.

Hướng dẫn chăm sóc tại nhà cho bệnh nhân sốt xuất huyết

Đối với những trường hợp sốt xuất huyết thể nhẹ, bác sĩ thường chỉ định điều trị ngoại trú. Ngoài uống hạ sốt đúng cách, việc chăm sóc tại nhà cũng đóng vai trò rất quan trọng để giúp người bệnh hồi phục nhanh và phòng ngừa biến chứng.

Chú trọng việc nghỉ ngơi, ăn uống

Trước hết, người bệnh cần được nghỉ ngơi tuyệt đối trên giường, tránh đi lại nhiều. Người bệnh nên uống nhiều nước lọc, oresol (pha đúng hướng dẫn), nước ép trái cây giàu vitamin C để bù điện giải. Trong thời gian bị bệnh, cần tránh các loại nước ngọt có ga, cà phê hoặc nước lạnh. Các bữa ăn nên được chia nhỏ và sử dụng các món ăn lỏng, dễ tiêu hóa, giàu dinh dưỡng để tăng đề kháng.

Theo dõi các dấu hiệu trở nặng

Bệnh sốt xuất huyết điều trị tại nhà cần được theo dõi cẩn thận. Các dấu hiệu cảnh báo dấu hiệu đợt sốt xuất huyết nặng, bao gồm: Chảy máu chân răng, chảy máu cam, nôn ói nhiều, đau bụng vùng gan (hạ sườn phải), lừ đừ, tay chân lạnh, tiểu ít hoặc không tiểu… cần được phát hiện sớm. Nếu có bất kỳ biểu hiện nào trong số này, cần đưa người bệnh đến cơ sở y tế ngay lập tức.

Tái khám đúng hẹn

Cuối cùng, người bệnh cần tái khám đúng lịch hẹn, đặc biệt là làm xét nghiệm máu để theo dõi tiểu cầu và hematocrit. Bệnh nhân tuyệt đối không tự ý dùng thêm thuốc cảm, thuốc bổ gan hay các loại thuốc không rõ thành phần. Những loại thuốc này có thể gây tương tác nguy hiểm hoặc làm tổn thương gan nặng hơn.

Phòng ngừa sốt xuất huyết cho các thành viên khác

Sốt xuất huyết không lây trực tiếp từ người sang người, nhưng vẫn có thể lây truyền gián tiếp qua muỗi vằn truyền virus Dengue. Nếu trong nhà có người mắc bệnh, các thành viên khác cũng có nguy cơ cao bị nhiễm nếu bị muỗi mang virus đốt.

Để phòng tránh, chúng ta cần thực hiện đồng bộ các biện pháp: Ngủ màn kể cả ban ngày lẫn ban đêm, mặc quần áo dài tay, diệt muỗi, lăng quăng (bọ gậy) và loại bỏ các vật dụng đọng nước xung quanh nhà. Ngoài ra, nên sử dụng kem hoặc chai xịt chống muỗi an toàn để bảo vệ bản thân.

Việc hạ sốt đúng cách không chỉ giúp người bệnh sốt xuất huyết cảm thấy dễ chịu, mà còn góp phần ngăn chặn biến chứng của sốt xuất huyết nguy hiểm. Việc tìm hiểu các loại thuốc hạ sốt không nên dùng khi bị sốt xuất huyết là vô cùng cần thiết. Bạn cần tránh các loại thuốc có nguy cơ gây chảy máu như aspirin, ibuprofen hoặc naproxen, dù chúng phổ biến và dễ mua. Quan trọng hơn cả, người bệnh cần được theo dõi y tế chặt chẽ, không nên tự ý điều trị tại nhà khi chưa có chẩn đoán chính xác.