Xuất huyết giảm tiểu cầu là gì? Nguyên nhân và cách điều trị

Xuất huyết giảm tiểu cầu là gì?

Tiểu cầu là một loại tế bào máu giúp đông cầm máu khi cơ thể có vết thương, ngăn cản sự chảy máu.

Khi cơ thể bị vật lạ xâm nhập, như vi trùng, vi rút, ký sinh trùng…, cơ thể sẽ sinh ra kháng thể để chống lại các vật lạ này. Bệnh xuất huyết giảm tiểu cầu do cơ thể nhận diện lầm tiểu cầu là vật lạ và tự sinh ra kháng thể chống lại tiểu cầu. Các kháng thể này gắn vào tiểu cầu và làm tiểu cầu bị phá hủy ở lách, hậu quả là giảm số lượng tiểu cầu trong máu, cơ thể sẽ dễ bị chảy máu với một tác động nhẹ.

Chẩn đoán xuất huyết giảm tiểu cầu khi số lượng tiểu cầu < 100 x 10⁹/l không giải thích được bằng nguyên nhân khác.

Bệnh xuất huyết giảm tiểu cầu có thể gây tử vong. Khi số lượng tiểu cầu quá thấp (< 20 x 10⁹/l), cơ thể người bệnh sẽ có thể bị xuất huyết tự nhiên hoặc xuất huyết khi va chạm rất nhẹ mà không cầm máu được.

Những dấu hiệu và triệu chứng của xuất huyết giảm tiểu cầu

Một số dấu hiệu và triệu chứng của xuất huyết giảm tiểu cầu là:

• Dấu hiệu gợi ý là hội chứng chảy máu, hay gặp nhất ở da và niêm mạc.
• Bệnh cũng có thể được phát hiện tình cờ thông qua khám bệnh định kỳ, làm xét nghiệm tổng phân tích máu ngoại vi thấy có số lượng tiểu cầu giảm.
• Hội chứng xuất huyết: Xuất huyết dưới da tự nhiên, chảy máu chân răng, chảy máu mũi, nôn ra máu, đi ngoài phân đen, kinh nguyệt kéo dài, đi tiểu ra máu…
• Hội chứng thiếu máu.
• Gan, lách, hạch ngoại vi không to.

Tác động của xuất huyết giảm tiểu cầu đối với sức khỏe

Tiến triển cấp tính thường xảy ra ở trẻ em. 80% trường hợp bệnh có thể khỏi từ sau 15 ngày đến 2 tháng. Tuy nhiên cũng có thể tử vong nhanh chóng do giảm tiểu cầu nặng dẫn đến xuất huyết não màng não.

Tiến triển bán cấp có thời gian diễn biến bệnh dài hơn.

Tiến triển mạn tính xảy ra trên 6 tháng. Rất dễ tái phát. Hình thức này chủ yếu là ở người lớn. Không có một tiêu chuẩn nào ngay từ lúc đầu cho phép dự đoán tiến triển mạn tính này.

Mặc dù là một bệnh lành tính nhưng xuất huyết giảm tiểu cầu vẫn có một tỷ lệ tử vong nhất định vào khoảng 3 – 5%. Khoảng 80% trẻ em và 70% người lớn có thể khỏi bệnh sau khi được điều trị.

Biến chứng có thể gặp khi bị xuất huyết giảm tiểu cầu

Những biến chứng có thể gặp phải khi mắc xuất huyết giảm tiểu cầu là:

• Dấu hiệu xuất huyết tiêu hóa: Ói ra máu, đi tiêu phân đen, đi tiêu phân máu.
• Dấu hiệu xuất huyết đường niệu: Đi tiểu ra máu.
• Dấu hiệu xuất huyết não: Nhức đầu dữ dội, lơ mơ, rối loạn tri giác,…

Khi nào cần gặp bác sĩ?

Nếu có bất kỳ triệu chứng nào nêu trên xảy ra, bạn nên liên hệ ngay với bác sĩ để được kiểm tra và tư vấn. Chẩn đoán và điều trị sớm sẽ giảm nguy cơ tăng nặng của bệnh và giúp bạn mau chóng hồi phục sức khỏe.

Nguyên nhân dẫn đến xuất huyết giảm tiểu cầu

Trong 70 – 95% trường hợp phát hiện thấy kháng thể chống lại kháng nguyên tiểu cầu. Kháng thể được sản xuất chủ yếu ở lách. Tiểu cầu có phủ kháng thể trên bề mặt sẽ bị đại thực bào ở hệ liên võng nội mô phá hủy. Hiện tượng này xảy ra chủ yếu ở lách, gan và tủy xương.