Tiêm chủng có bắt buộc không? Quy trình tiêm chủng an toàn theo quy định của Bộ Y tế

Tiêm chủng có bắt buộc không? Chủ đề này là chủ đề thường xuyên được đặt ra và gây nhiều tranh cãi. Để giúp bạn đọc giải đáp thắc mắc này, trước hết, hãy cùng Nhà thuốc Long Châu tìm hiểu tiêm chủng là gì và tầm quan trọng của tiêm chủng trước nhé.

Tiêm chủng là gì?

Tiêm chủng là một biện pháp y tế nhằm bảo vệ sức khỏe cộng đồng và cá nhân khỏi các bệnh truyền nhiễm. Qua việc tiêm các loại vắc xin, cơ thể sẽ được kích thích để tạo ra miễn dịch, giúp chống lại các vi khuẩn hoặc virus gây bệnh trong tương lai.

Quá trình tiêm chủng thường bao gồm việc tiêm một lượng nhỏ kháng nguyên (là một phần của mầm bệnh) vào cơ thể. Kháng nguyên này có thể là virus đã được làm yếu hoặc chết, hoặc một phần của virus hay vi khuẩn mà cơ thể có thể nhận diện và chống lại. Sau khi tiêm, hệ miễn dịch của cơ thể sẽ ghi nhớ và hình thành khả năng bảo vệ, giảm nguy cơ mắc bệnh đáng kể.

Theo thống kê của quỹ Nhi đồng Liên hợp quốc, tiêm chủng đã cứu sống 4,4 triệu người mỗi năm trên toàn thế giới. Các chuyên gia nhận định, ngoại trừ nước sạch, chưa có một phương thức nào, ngay cả việc sử dụng kháng sinh có thể mang lại tác động tích cực trong việc giảm thiểu tỷ lệ tử vong như tiêm chủng vắc xin phòng bệnh.

Có thể thấy rằng, tiêm chủng không chỉ là biện pháp bảo vệ cho cá nhân mà còn đóng vai trò quan trọng trong việc kiểm soát và ngăn ngừa sự lây lan của dịch bệnh trong cộng đồng.

Tầm quan trọng của việc tiêm chủng

Như đã trình bày phía trên, tiêm chủng là một trong những biện pháp y tế công cộng quan trọng nhất trong việc ngăn ngừa và kiểm soát các bệnh truyền nhiễm. Tầm quan trọng của tiêm chủng được thể hiện qua một số mặt sau đây:

• Ngăn ngừa bệnh tật: Tiêm chủng giúp kích thích hệ thống miễn dịch của cơ thể sản sinh kháng thể chống lại các tác nhân gây bệnh. Điều này giúp giảm đáng kể nguy cơ mắc bệnh đồng thời nếu không may mắc phải thì các triệu chứng của bệnh thường nhẹ hơn.
• Bảo vệ cộng đồng: Tiêm chủng không chỉ giúp bảo vệ bản thân mà còn góp phần bảo vệ cả cộng đồng. Khi một tỷ lệ đủ lớn của dân số được tiêm chủng, sẽ tạo nên "miễn dịch cộng đồng", giúp bảo vệ những người không thể tiêm chủng do lý do sức khỏe. Nhờ vậy, sự lây truyền bệnh dịch cũng sẽ bị hạn chế.
• Giảm thiểu tử vong và bệnh tật: Nhờ có tiêm chủng, nhiều bệnh tật nguy hiểm đã giảm đáng kể hoặc thậm chí bị loại bỏ hoàn toàn. Điều này đã cứu sống hàng triệu người mỗi năm.
• Tiết kiệm chi phí y tế: Việc ngăn ngừa bệnh tật thông qua tiêm chủng giảm thiểu chi phí cho việc điều trị bệnh đồng thời giảm gánh nặng cho hệ thống y tế.
• Đảm bảo phát triển bền vững: Sự phòng ngừa hiệu quả các bệnh truyền nhiễm không chỉ mang lại lợi ích về mặt sức khoẻ mà còn có tác động tích cực đến mặt kinh tế. Việc ngăn ngừa bệnh tật thông qua tiêm chủng không chỉ giúp giảm thiểu chi phí cho việc điều trị bệnh đồng thời giảm gánh nặng cho hệ thống y tế mà còn hỗ trợ sự phát triển kinh tế và xã hội bởi sức khỏe tốt hơn sẽ dẫn đến năng suất lao động cao hơn.

Việc duy trì ý thức và cam kết về tầm quan trọng của tiêm chủng là rất cần thiết để bảo vệ sức khỏe cá nhân và cộng đồng cũng như để đạt được các mục tiêu y tế toàn cầu.

Tiêm chủng có bắt buộc không?

Tiêm chủng có bắt buộc không? Theo quy định của Bộ Y tế tại Thông tư 10/2024/TT-BYT, danh mục bệnh truyền nhiễm, đối tượng buộc phải sử dụng vắc xin cụ thể như sau:

• Trẻ em: Tiêm phòng các bệnh viêm gan virus B, lao, ho gà, uốn ván, bạch hầu, bại liệt, bệnh do HIB, sởi, viêm não Nhật Bản B, rubella, bệnh tiêu chảy do virus Rota. 11 căn bệnh này nằm trong chương trình tiêm chủng mở rộng cho trẻ em tại nước ta.
• Phụ nữ mang thai: Tiêm ngừa bệnh uốn ván.

Ngoài ra, Bộ Y tế còn đưa ra danh mục 10 bệnh truyền nhiễm bắt buộc phải tiêm phòng đối với những trường hợp có nguy cơ mắc bệnh truyền nhiễm tại vùng dịch hoặc đến vùng có dịch đó là cúm, dại, COVID-19, bạch hầu, ho gà, bại liệt, rubella, sởi, tả, viêm não Nhật Bản B.

Theo Bộ Y tế, việc xác định đối tượng phải sử dụng vắc xin, sinh phẩm y tế bắt buộc đối với những đối tượng có nguy cơ mắc bệnh tại vùng có dịch hoặc đến vùng dịch được quyết định bởi Uỷ ban nhân dân tỉnh, thành phố hoặc theo chỉ đạo của Bộ Y tế trên cơ sở tình hình dịch bệnh, điều kiện cung ứng vắc xin và nguồn lực của địa phương.

Quy trình tiêm chủng an toàn theo quy định của Bộ Y tế

Bên cạnh chủ đề tiêm chủng có bắt buộc không thì quy trình tiêm chủng an toàn theo quy định của Bộ Y tế như thế nào cũng là chủ đề được nhiều độc giả quan tâm.

Về cơ bản, quy trình tiêm chủng an toàn theo quy định của Bộ Y tế phải được thực hiện đầy đủ theo các bước:

Trước tiêm chủng

Trước tiêm chủng, đối tượng tiêm chủng cần được khám sàng lọc và tư vấn trước tiêm. Lúc này, nhân viên y tế sẽ khai thác tiền sử bệnh, tiền sử dị ứng và tiền sử tiêm chủng trước đây, tư vấn cho đối tượng tiêm chủng, người giám hộ nếu đối tượng tiêm chủng là trẻ em về các tác dụng và lợi ích của việc sử dụng vắc xin và giải thích những phản ứng phụ có thể xảy ra sau tiêm.

Bên cạnh đó, nhân viên y tế sẽ thông báo cho đối tượng tiêm chủng về loại vắc xin, liều lượng và đường dùng của vắc xin.

Trong tiêm chủng

Thực hiện theo đúng quy định về an toàn trong tiêm chủng của Bộ Y tế. Cụ thể:

• Cho đối tượng tiêm chủng hoặc người giám hộ kiểm tra vắc xin trước khi tiêm.
• Thực hiện tiêm đúng đối tượng chỉ định tiêm chủng, đúng loại vắc xin, đúng liều lượng, đường dùng và đúng thời điểm. Nhân viên y tế cần tuân thủ các bước theo quy trình tiêm chủng an toàn nghiêm ngặt của Bộ Y tế.
• Phân loại rác thải y tế sau khi tiêm theo quy định.

Sau tiêm chủng

Sau tiêm chủng, đối tượng tiêm chủng cần ngồi lại điểm tiêm chủng tối thiểu 30 phút để theo dõi. Nhân viên y tế sẽ hướng dẫn đối tượng tiêm chủng hoặc người giám hộ tiếp tục theo dõi tại nhà tối thiểu 24 giờ kể từ thời điểm tiêm chủng để phát hiện sớm những dấu hiệu bất thường và có hướng can thiệp kịp thời.

Trên đây là toàn bộ những thông tin cơ bản về tiêm chủng mà Nhà thuốc Long Châu muốn chia sẻ đến quý độc giả. Hy vọng, với những chia sẻ trên đây, bạn đọc sẽ giải đáp được thắc mắc tiêm chủng có bắt buộc không đồng thời nắm được quy trình tiêm chủng an toàn, để có thể chủ động bảo vệ sức khỏe của chính mình và những người thân yêu.