Tìm hiểu về cơ chế hoạt động của điện tâm đồ

Điện tâm đồ là một xét nghiệm cận lâm sàng phổ biến, có thể thực hiện được ở hầu hết các cơ sở y tế. Xét nghiệm này tương đối đơn giản, an toàn và không gây ra biến chứng nguy hiểm cho người thực hiện. Cùng tìm hiểu về cơ chế hoạt động của điện tâm đồ qua bài viết dưới đây nhé.

Tổng quan điện tâm đồ

Điện tâm đồ (tên gọi tiếng anh là Electrocardiogram gọi tắt là ECG) là đồ thị giúp ghi nhận hoạt động của dòng điện bên trong trái tim. Điện tâm đồ (có tên gọi khác là điện tim) là một xét nghiệm cận lâm sàng không xâm lấn, không để lại biến chứng.

Cơ chế hoạt động của điện tâm đồ cho phép nó theo dõi hoạt động của tim và cho kết quả nhanh. ECG thường được sử dụng để theo dõi tình trạng của tim trong các bệnh lý tim mạch. Bên cạnh đó, máy đo điện tâm đồ cũng là thiết bị y khoa tiêu chuẩn trong xe cấp cứu và phòng phẫu thuật.

Cơ chế hoạt động của điện tâm đồ

Tim của bạn đập theo nhịp và có chu kỳ, được điều khiển bởi hệ thống dẫn truyền của tim. Dòng điện trong tim có hiệu điện thế rất nhỏ, chỉ khoảng vài phần nghìn volt, nhưng có thể ghi nhận được tín hiệu truyền từ các điện cực đặt trên ngực, tay và chân của bệnh nhân. Các điện cực đóng vai trò là cảm biến này được giữ nguyên trong vài phút, để máy có thể khuếch đại tín hiệu và ghi nhận biểu đồ điện tim. Đây chính là cơ chế hoạt động của điện tâm đồ.

Kết quả đo điện tâm đồ sẽ vẽ nên những đường gấp khúc, lên xuống có chu kỳ theo nhịp co bóp của cơ tim. Bệnh nhân thực hiện đo điện tâm đồ trong tư thế nằm ngửa, sau đó bác sĩ sẽ gắn các điện cực từ máy đo vào khu vực tim, cổ tay và chân bệnh nhân. Những điện cực này chỉ dính vào da mà không gây bất kỳ đau đớn nào trong quá trình đo điện tim.

Đo điện tâm đồ để làm gì?

Đo điện tim là một trong những xét nghiệm cận lâm sàng thường quy trong y khoa. Việc đo kết quả điện tâm đồ nhằm những mục đích sau:

• Kiểm tra nhịp tim, chẩn đoán và theo dõi các rối loạn nhịp (nếu có).
• Chẩn đoán nguyên nhân gây ra các cơn đau tim (Bệnh mạch vành).
• Kiểm tra cấu trúc cơ tim xem có bị dày lên hay dãn ra không.
• Thăm khám, chẩn đoán và kiểm tra tình trạng các bệnh tim mạch bao gồm viêm màng tim, hở van tim, tăng huyết áp, rối loạn lipid máu,...

Chỉ định thực hiện đo điện tâm đồ

Vậy là bạn đọc đã biết được cơ chế hoạt động của điện tâm đồ, cũng như mục đích của việc thực hiện xét nghiệm này. Bác sĩ sẽ ra quyết định thực hiện đo điện tim trong các trường hợp dưới đây:

• Thăm khám và chẩn đoán các bệnh lý tim mạch, trong trường hợp người bệnh có các biểu hiện bất thường như khó thở, đau tức ngực, nhịp tim không đều,...
• Kiểm tra nhằm theo dõi tình trạng bệnh nhân trong các bệnh lý như suy tim, nhồi máu cơ tim, hở van tim, thiếu máu cơ tim, tăng huyết áp, tiểu đường,...
• Sàng lọc và ước tính nguy cơ mắc các bệnh lý tim mạch.
• Chuẩn bị phẫu thuật.

Những hạn chế của điện tâm đồ

Điện tâm đồ là một xét nghiệm cận lâm sàng tuy đơn giản nhưng mang đến rất nhiều giá trị. Kết quả đo điện tâm đồ được kết hợp cùng các xét nghiệm khác để chẩn đoán chính xác bệnh, nhưng cũng không thể loại trừ nguy cơ bệnh lý nếu điện tim bình thường. Ví dụ như khi bạn bị rối loạn nhịp tim, điện tâm đồ được ghi nhận lúc nhịp tim bất thường đã biến mất, do đó cho kết quả điện tim bình thường.

Thêm vào đó, điện tâm đồ đôi khi không thể chẩn đoán hay phát hiện được tất cả các bệnh lý tim mạch như khi bạn bị đau thắt ngực. Khi đó một số kỹ thuật đo điện tâm đồ chuyên biệt sẽ được áp dụng, ví dụ như:

• Điện tâm đồ gắng sức: Được thực hiện khi bạn đang vận động thể thao (chạy bộ trên thảm hoặc đạp xe). Phương pháp này giúp đánh giá mức độ nghiêm trọng của tình trạng hẹp động mạch vành - nguyên nhân gây ra các cơn đau thắt ngực.
• Điện tâm đồ lưu động: Lúc này bạn sẽ được đeo một chiếc máy nhỏ ghi lại nhịp tim liên tục trong khoảng từ 24 đến 48 giờ. Phương pháp này giúp ghi nhận điện tim khi bạn đang đi bộ hoặc trong lúc sinh hoạt thường nhật. Nếu có nhịp tim bất thường xuất hiện rồi biến mất, thiết bị sẽ ghi nhận lại tất cả.

Lưu ý gì khi thực hiện đo điện tâm đồ?

Phía trên bài viết đã giải thích cơ chế hoạt động của điện tâm đồ, cũng như chỉ định của xét nghiệm này. Việc thực hiện đo điện tim chỉ mất khoảng vài phút và có một số lưu ý nhỏ như sau:

• Bạn sẽ được đính 10 điện cực với miếng dính vào các vị trí như ngực, cánh tay và chân.
• Thực hiện đo trong tư thế nằm ngửa, máy đo điện tim sẽ tạo ra một đồ thị ghi nhận lại các xung điện truyền qua tim.
• Có thể mất 5 - 10 phút để gắn điện cực và hoàn thành xét nghiệm, tuy vậy việc ghi nhận điện tâm đồ thực sự chỉ diễn ra trong vài giây.
• Bên cạnh việc đo điện tâm đồ tiêu chuẩn, bác sĩ có thể đề nghị bạn thực hiện thêm phương pháp đo điện tâm đồ lưu động nhằm kiểm tra hoạt động của dòng điện tim trong 1 đến 2 ngày.
• Bạn hoàn toàn có thể sinh hoạt bình thường sau khi làm xét nghiệm đo điện tâm đồ.

Bài viết đã cung cấp cho bạn đọc thông tin về cơ chế hoạt động của điện tâm đồ. Đây là một xét nghiệm cận lâm sàng đơn giản, thường quy, không để lại biến chứng nguy hiểm. Vai trò của điện tâm đồ là giúp phát hiện, chẩn đoán và theo dõi điều trị các bệnh lý tim mạch.