Tổng quan về giải phẫu dạ dày, vị trí các bộ phận cấu thành nên dạ dày

Dạ dày còn được gọi là bao tử, đây là một trong những cơ quan nội tạng của cơ thể có vai trò quan trọng đối với con người. Nếu dạ dày có vấn đề thì toàn bộ cơ thể sẽ bị ảnh hưởng. Giải phẫu dạ dày sẽ giúp bạn hiểu rõ hơn về vị trí cùng các bộ phận cấu thành nên dạ dày.

Vị trí dạ dày

Dạ dày là cơ quan thuộc hệ tiêu hóa hóa, nằm hoàn toàn trong ổ bụng. Dạ dày là đoạn phình to nhất của ống tiêu hóa, phía trên nối với thực quản qua lỗ tâm vị, còn phía dưới nối với tá tràng qua lỗ môn vị. 

Dạ dày là cơ quan thuộc hệ tiêu hóa có vai trò quan trọng đối với con người

Dạ dày có chức năng chính là dự trữ và tiêu hóa thức ăn. Nếu đối chiếu trên thành bụng, dạ dày thuộc vùng thượng vị, hạ sườn trái và rốn. Nhìn trên ảnh chúng ta có thể thấy dạ dày có hình chữ J, tuy nhiên với khả năng co dãn tốt thì dạ dày có hình dạng thay đổi tùy theo tư thế, thời điểm thăm khám hoặc trong dạ dày có đang chứa thức ăn hay không. Dạ dày có thể tích khoảng 2 đến 2.5 lít hoặc hơn. Cùng đi giải phẫu dạ dày để hiểu hơn về các bộ phận cấu thành nên cơ quan này nhé!

Giải phẫu dạ dày

Giải phẫu dạ dày: Hình thể ngoài

Hình ảnh giải phẫu dạ dày hình thể ngoài

Dạ dày có 2 mặt là mặt trước và mặt sau, có 2 bờ là: 

• Bờ cong vị lớn nằm bên trái có khuyết vị nằm ngăn cách đáy vị với thực quản.
• Bờ cong vị bé nằm bên phải có khuyết góc là ranh giới giữa thân vị và môn vị.

Hình thể ngoài dạ dày gồm các phần sau:

• Tâm vị: Có diện tích khoảng 5 - 6cm2, lỗ tâm vị thông với thực quản. Lỗ tâm vị này không có cơ thắt hoặc van, chỉ có một nếp gấp niêm mạc để ngăn cách giữa dạ dày và thực quản.
• Đáy vị: Là phần nằm phía trên mặt phẳng đi qua lỗ tâm vị.
• Thân vị: Đây là phần dạ dày dưới đáy vị, chứa các tuyến tiết ra Pepsinogen và Axit clohydric (HCl).
• Môn vị: Nằm bên phải của đốt sống thắt lưng, gồm hang môn vị hình phễu tiết ra Gastrine và phần ống môn vị có các cơ rất phát triển. Lỗ môn vị liên thông với tá tràng và có 1 cơ thắt. Nếu cơ thắt này phì đại có thể gây ra bệnh co thắt môn vị phì đại, thường gặp ở trẻ sơ sinh.

Giải phẫu dạ dày: Hình thể trong

Hình ảnh giải phẫu dạ dày hình thể trong

Bên trong dạ dày có cấu tạo gồm năm lớp: Lớp thanh mạc, tấm dưới thanh mạc, lớp cơ, lớp hạ niêm mạc và lớp niêm mạc. Đặc điểm của từng lớp trong dạ dày như sau:

• Lớp thanh mạc: Đây là lớp nằm ở ngoài cùng, thuộc lá tạng phúc mạc.
• Tấm dưới thanh mạc: Đây là tổ chức liên kết rất mỏng và gần như dính chặt vào lớp cơ, chỉ trừ phần ở gần hai bờ cong vị.
• Lớp cơ: Là lớp thích ứng với việc nhào trộn thức ăn trong dạ dày, có cấu tạo gồm: Cơ dọc, cơ vòng, cơ chéo.
• Lớp hạ niêm mạc: Là tổ chức liên kết rất lỏng lẻo, dễ bị xô đẩy.
• Lớp niêm mạc: Đây là lớp lót bên trong dạ dày.

Dạ dày là cơ quan được nuôi dưỡng bởi động mạch bắt nguồn từ thân tạng, tạo nên hai vòng cung:

• 1 vòng cung lớn chạy dọc theo bờ cong lớn.
• 1 vòng cung nhỏ chạy dọc theo bờ cong nhỏ.

Động mạch dạ dày có đặc điểm như sau:

• Vòng động mạch bờ cong nhỏ dạ dày: Do động mạch vị phải và động mạch vị trái tạo nên. Ngoài ra, ở vòng động mạch bờ cong nhỏ dạ dày còn có các động mạch vị ngắn, động mạch cho tâm vị và thực quản, động mạch đáy vị sau.
• Vòng động mạch bờ cong lớn dạ dày: Tạo thành bởi động mạch vị mạc nối phải và vị mạc nối trái. Ngoài ra, ở vòng động mạch bờ cong lớn dạ dày còn có các động mạch vị ngắn, động mạch thân vị,...

Hệ thần kinh: Dạ dày được chi phối bởi dây thần kinh phế vị và một số nhánh của đoạn tủy, phần giao cảm gồm các sợi giao cảm từ các hạch giao cảm ở thắt lưng và ngực.

Bạch huyết của dạ dày: Được dẫn lưu về ba nhóm: Các nốt bạch huyết dạ dày, các nốt bạch huyết vị - mạc nối và các nốt bạch huyết tụy lách.

Chức năng dạ dày

Dạ dày thực hiện bốn chức năng chính gồm:

• Chức năng tiêu hóa: Axit HCl trong dạ dày có tác dụng hoạt hóa các men tiêu hóa và điều chỉnh việc đóng/mở môn vị, kích thích tụy bài tiết dịch. Chất nhầy có vai trò quan trọng trong việc bảo vệ lớp niêm mạc không bị tổn thương do dịch vị. 
• Chức năng vận động: Trương lực dạ dày, áp lực trong lòng dạ dày khoảng 8 - 10cm H2O. Áp lực trong dạ dày này sinh ra nhờ sự co bóp thường xuyên của lớp cơ trong dạ dày.
• Chức năng bài tiết: Trung bình 1 ngày dạ dày bài tiết khoảng 1 - 1.5 lít dịch vị, protein của huyết tương, các enzyme pepsinogen, pepsin, glycoprotein, yếu tố nội sinh và axit.
• Chức năng nhu động: Thức ăn đi vào dạ dày sẽ mất khoảng 5 - 10 phút thì dạ dày mới có nhu động. Nhu động bắt đầu từ phần giữa của thân dạ dày, càng gần tâm vị thì mức nhu động sẽ mạnh và sâu hơn. Sau cứ 10 -15 giây sẽ có một nhu động lặp lại. Tiếp đó, quá trình nhào trộn thức ăn cùng dịch vị được diễn ra, đồng thời nghiền nhỏ thức ăn rồi tống xuống ruột.

Trên đây là bài viết về giải phẫu dạ dày để giúp người đọc có cái nhìn tổng quan về vị trí, chức năng của các bộ phận cấu thành nên dạ dày. Để hệ tiêu hóa và dạ dày luôn được khỏe mạnh, mỗi người hãy tự xây dựng chế độ ăn uống lành mạnh, nghỉ ngơi hợp lý và hoạt động điều độ. Khi thấy có dấu hiệu mắc các bệnh liên quan đến dạ dày, chúng ta cần nên khám để được chẩn đoán bệnh sớm nhất.

Hạ Hạ

Nguồn tham khảo: Tổng hợp