Trẻ chậm nói đơn thuần là gì? Cách để phân biệt trẻ chậm nói và trẻ tự kỷ chậm nói

Chậm nói là một trong các dấu hiệu điển hình của hội chứng tự kỷ ở trẻ em. Tuy nhiên, không phải trường hợp nào trẻ chậm nói cũng là tự kỷ. Vậy trẻ chậm nói đơn thuần là gì? Phân biệt trẻ chậm nói và trẻ tự kỷ chậm nói như thế nào? Để hiểu rõ hơn các vấn đề trên, mời bạn đọc tham khảo bài viết dưới đây của Nhà thuốc Long Châu.

Trẻ chậm nói đơn thuần là gì?

Chậm nói đơn thuần là tình trạng trẻ nhỏ gặp phải nhiều cản trở trong quá trình tiếp nhận và sử dụng ngôn ngữ cũng như cách diễn đạt trong lời nói. Trên thực tế, những đứa trẻ này vẫn có nhu cầu được kết nối và giao tiếp với mọi người xung quanh, tuy nhiên việc hình thành và phát ra âm thanh của trẻ gặp nhiều khó khăn. Mặc dù vậy, trẻ vẫn có thể hiểu và giao tiếp phi ngôn ngữ một cách thuận lợi cũng như phát triển ổn định về các khía cạnh khác. Vậy trẻ bị chậm nói có phải là mắc chứng tự kỷ không?

Trẻ chậm nói liệu có phải là tự kỷ không?

Chậm nói là một dấu hiệu của hội chứng tự kỷ, tuy nhiên trẻ chậm nói có phải bị tự kỷ không lại là vấn đề khác. 

Theo các báo cáo của nhiều nghiên cứu cho thấy có khoảng 25% trẻ nhỏ bị chậm nói. Trong đó, vẫn có nhiều trẻ phát triển một cách bình thường và khả năng đạt được các mốc phát triển như các bé khác khi lên 2 tuổi. Các trường hợp này được xác định chậm nói là do gặp vấn đề về lưỡi hoặc vòm miệng, thậm chí là cả vấn đề về thính giác.

Trẻ chậm nói đơn thuần có thể gặp một vài triệu chứng tương tự với trẻ tự kỷ như giao tiếp ngôn ngữ kém, phản xạ kém, chậm đáp ứng nhu cầu của người lớn… Tuy nhiên, vấn đề về khả năng vận động và thể chất của trẻ lại hoàn toàn bình thường. Trẻ bị chậm nói nhưng vẫn có thể giao tiếp tốt với người thân bằng ánh mắt hoặc giao cảm.

Như vậy, tuy rằng tình trạng chậm nói có thể là một dấu hiệu của bệnh tự kỷ ở trẻ em nhưng không phải cứ chậm nói là sẽ bị tự kỷ. Nếu trẻ chậm nói có thêm những biểu hiện dưới đây thì có nguy cơ cao mắc phải hội chứng tự kỷ như:

• Khi được 12 tháng tuổi nhưng trẻ không nói bập bẹ.
• Trẻ được 12 tháng tuổi nhưng vẫn chưa biết chỉ ngón tay hoặc không có các điệu bộ, cử chỉ giao tiếp phù hợp với lứa tuổi này.
• Chưa biết nói từ đơn khi được 16 tháng tuổi.
• Chưa nói được 2 từ hoặc nói chưa rõ khi được 24 tháng tuổi.

Do đó, để nhận biết chính xác được tình trạng trẻ chậm nói có phải bị tự kỷ không thì cha mẹ nên đưa bé đến các cơ sở y tế uy tín, gặp các chuyên gia giàu kinh nghiệm trong lĩnh vực điều trị trẻ tự kỷ để thăm khám.

Cách để phân biệt trẻ chậm nói đơn thuần và trẻ tự kỷ chậm nói

Việc phân biệt đúng cách trẻ chậm nói đơn thuần với trẻ tự kỷ chậm nói sẽ giúp các bậc phụ huynh có thể can thiệp sớm khi bé có các bất thường và có cơ hội phát triển như những đứa trẻ bình thường khác.

Trẻ chậm nói đơn thuần

Dấu hiệu nhận biết trẻ chậm nói đơn thuần bao gồm:

• Trẻ thích dùng các cử chỉ hơn lời nói khi giao tiếp với những người xung quanh cho đến khi được 18 tháng tuổi.
• Khi được 18 tháng tuổi, trẻ không bắt trước được âm thanh của người khác.
• Gặp khó khăn trong việc hiểu được các yêu cầu đơn giản của người lớn.

Đến giai đoạn được 2 - 3 tuổi, trẻ có những biểu hiện sau đây thì nên đưa con đi khám:

• Trẻ không tự phát âm từ hoặc cụm từ mà chỉ biết bắt chước các hành động cũng như âm thanh từ người khác.
• Không biết tuân theo các chỉ dẫn đơn giản từ người lớn.
• Trẻ chỉ nói được số từ ngữ quen thuộc, lặp lại nhiều lần, không biết dùng ngôn ngữ để giao tiếp với người khác.
• Giọng nói khác thường như giọng nghe the thé, bắt chước tiếng con vật …
• Âm thanh phát ra khó nghe: Thông thường, cha mẹ có thể nghe hiểu được ½ số từ khi trẻ được 2 tuổi nói và ⅔ số từ khi trẻ được 3 tuổi nói. Khi trẻ được 4 tuổi thì sẽ nghe hiểu hết những gì chúng nói, thậm chí người lạ cũng hiểu được những gì trẻ nói.

Trẻ bị chậm nói có thể là do trẻ sinh thiếu tháng, nhẹ cân, sinh đa thai và bé trai thường phát triển ngôn ngữ chậm hơn bé gái …

Trẻ tự kỷ chậm nói

Khi mắc phải hội chứng tự kỷ, trẻ sẽ xuất hiện các dấu hiệu sau:

• Trẻ chưa biết bập bẹ và không có cử chỉ gây chú ý khi được 1 tuổi.
• Khi được 16 tháng nhưng lại chưa nói được bất kỳ từ nào. Và trẻ không nói được câu nào gồm 2 từ khi được 2 tuổi.
• Khi được 14 - 16 tháng tuổi, trẻ đột nhiên mất hẳn một số kỹ năng ngôn ngữ. Điều này có thể xuất hiện sau một sự kiện nào đó như ngã, lên sởi, một trận ốm, nằm viện…
• Trẻ không có hứng thú với việc kết bạn với những đứa trẻ khác.
• Trẻ không bị thu hút hay lôi cuốn bởi trò chơi hay đồ chơi.
• Trẻ ít hoặc không có tiếp xúc mắt với người khác.
• Trẻ không có phản ứng đáp lại khi được gọi tên.
• Trẻ có xu hướng nhìn lâu vào các đồ vật có động tác đơn giản như cánh quạt đang quay nhưng lại không hay nhìn vào một ai đó.
• Không đòi được bế.
• Không thích sự tiếp xúc với người khác 
• Thường lặp lại một số động tác như đập đập tay hoặc lắc lư người.
• Khi giận dữ hoặc không đồng ý điều gì đó, trẻ có thể la hét, bứt tóc, đập đầu vào tường, đập tay xuống sàn…
• Cực kỳ nhạy cảm với một số âm thanh và mùi vị.

Nếu thấy trẻ có những biểu hiện trên xảy ra thường xuyên thì cha mẹ nên đưa con đi khám càng sớm càng tốt.

Cách hỗ trợ trẻ chậm nói đơn thuần

Để cải thiện tình trạng chậm nói của trẻ, các bậc phụ huynh hãy hỗ trợ trẻ bằng cách:

• Dành nhiều thời gian để chơi đùa với con: Ngay từ lúc trẻ mới sinh ra, cha mẹ nên dành thời gian trò chuyện và chơi đùa với con thật nhiều. Có thể hát, nói chuyện hoặc thực hiện các cử chỉ đơn giản để trẻ bắt chước.
• Khuyến khích và dạy bé nói: Khi trẻ được 6 tháng tuổi, cha mẹ hãy đọc truyện, đọc sách thiếu nhi cho con. Cho trẻ nhìn tranh ảnh có hoa văn để bé chạm vào. Hãy chỉ vào các bức tranh và giới thiệu cũng như gọi tên từng bức tranh.
• Khuyến khích trẻ nói thông qua các tình huống hàng ngày: Nếu có thế, cha mẹ hãy nói liên tục. Chẳng hạn như gọi tên các món ăn đang nấu, giải thích về các việc đang làm như lau nhà, giặt quần áo, ăn uống hoặc gọi tên các âm thanh, các con vật quanh nhà… Ngoài ra, các bậc phụ huynh hãy đặt câu hỏi cho bé và chờ con trả lời.

Tuy nhiên, với những trường hợp trẻ chậm nói ở mức độ nặng thì cha mẹ cần cho bé đến các cơ sở ý tế để thăm khám và tìm hiểu rõ nguyên nhân cũng như hướng điều trị. 

Tóm lại, trẻ chậm nói đơn thuần là tình trạng trẻ gặp nhiều khó khăn trong việc tiếp nhận cũng như sử dụng ngôn ngữ. Tuy nhiên, không phải trường hợp nào trẻ bị chậm nói cũng là dấu hiệu của chứng tự kỷ. Trong bài viết trên, Nhà thuốc Long Châu đã giúp bạn đọc phân biệt trẻ chậm nói đơn thuần với trẻ tự kỷ chậm nói, đồng thời cũng hướng dẫn các bậc phụ huynh cách hỗ trợ trẻ chậm nói để con có thể phát triển bình thường như các trẻ khác.

Xem thêm:

• Mẹo chữa chậm nói bằng cá lóc có thực sự hiệu quả
• Mẹo dân gian chữa trẻ chậm nói hiệu quả nhất

Ánh Vũ

Nguồn tham khảo: Tổng hợp