Cách dạy trẻ chậm nói phụ huynh nên biết

Trẻ chậm nói là một vấn đề được nhiều bậc phụ huynh quan tâm, nhất là khi trẻ chậm nói càng lúc càng phổ biến hơn. Chậm nói có thể làm chậm quá trình giao tiếp và hòa nhập với cộng đồng xung quanh của trẻ. Vì vậy, bố mẹ cần sớm nhận biết và tham khảo những cách dạy trẻ chậm nói qua nội dung sau đây nhé.

Trẻ chậm nói là gì?

Trẻ chậm nói là tình trạng khả năng ngôn ngữ chậm hơn so với giai đoạn phát triển bình thường ở trẻ. Trẻ chậm nói có thể do đơn thuần, không ảnh hưởng nhiều đến các cơ quan khác nhưng đôi khi chậm nói đi kèm theo thính giác giảm hoặc đó là hậu quả của các bệnh rối loạn hoặc các vấn đề thần kinh tiềm ẩn. Hiện nay, tình trạng chậm nói ở trẻ được chia thành 3 dạng, bao gồm:

• Trẻ chậm nói đơn thuần.
• Trẻ chậm nói bất thường trong quá trình phát triển não bộ.
• Trẻ chậm nói khi gặp vấn đề ở cơ miệng hoặc lưỡi.

Trẻ chậm nói là hiện tượng thường gặp hiện nay

Nguyên nhân khiến trẻ chậm nói

Để có cách dạy trẻ chậm nói, cha mẹ cần tìm hiểu được nguyên nhân gây ra tình trạng này. Bé chậm nói có thể do nhiều nguyên nhân như từ yếu tố tâm lý hoặc thực thể, cụ thể như:

• Nguyên nhân thực thể: Là những bất thường tại cơ quan phát âm như tai, mũi, họng, lưỡi hoặc tại cơ quan ngôn ngữ như do khiếm khuyết trong quá trình phát triển não, dị tật bẩm sinh, viêm màng não...
• Nguyên nhân tâm lý: Trẻ gặp những cú sốc tâm lý, cha mẹ bỏ bê không quan tâm hoặc do không dạy trẻ tập nói. Ngược lại, một số cha mẹ quá cưng chiều con sẽ có thể khiến trẻ chậm nói và lười nói.

Khi đã tìm được nguyên nhân trẻ bị chậm nói, cha mẹ cần khắc phục đồng thời chủ động thúc đẩy quá trình luyện nói cho bé một cách phù hợp với các cột mốc triển ngôn ngữ. Cha mẹ cần dạy bé biết nói sớm vì não bộ phát triển nhanh nhất là trước 3 tuổi, sau đó chậm dần ở giai đoạn từ 3 – 6 tuổi. Với những trẻ từ 6 tuổi trở lên, việc luyện nói sẽ chậm hơn và gặp nhiều hạn chế.

Cách dạy trẻ chậm nói

Giao tiếp nhiều hơn với trẻ

Cách dạy trẻ chậm nói tốt nhất là hãy giao tiếp với con nhiều hơn, dành nhiều thời gian trò chuyện khi trẻ không nói được. Đối với trẻ sơ sinh, cha mẹ có thể dạy cho trẻ bằng cách sử dụng những âm thanh như ba, má... và dần dần bé sẽ tập bắt chước.

Cha mẹ cần phải có sự kiên nhẫn, lặp đi lặp lại âm thanh này nhiều lần để khuyến khích trẻ phát âm theo. Đối với những bé lớn hơn, khi giao tiếp, cha mẹ cố gắng nói chậm và rõ từng chữ một. Bên cạnh đó, hạn chế việc nói ngọng vì sẽ khiến con khó phát âm theo. Phụ huynh có thể kết hợp ngôn ngữ cùng với hình thể và hãy cố gắng nói chuyện với trẻ ở mọi lúc, mọi nơi.

Giải thích những việc mà mình đang làm

Một trong những cách dạy trẻ chậm nói hiệu quả là giải thích những việc mà cha mẹ đang làm. Điều này sẽ giúp trẻ cải thiện được vốn từ, đồng thời hình dung rõ hơn về đồ vật và từ ngữ. Nếu kiên trì, thực hiện mỗi ngày, cha mẹ sẽ nhận thấy sự hiệu quả của biện pháp dạy nói cho trẻ.

Cho trẻ tự giải quyết vấn đề

Bé chậm nói sẽ gặp khó khăn khi giao tiếp với cha mẹ bằng lời nói. Tuy nhiên thay vào đó, trẻ có thể đưa ra tín hiệu bằng thái độ, cử chỉ và ngôn ngữ từ cơ thể. Do đó, nếu bé muốn làm việc gì thì hãy để trẻ tự giải quyết, cha mẹ cần hạn chế việc giúp đỡ, từ đó tăng sự kích thích con nói chuyện.

Phụ huynh cho bé tự giải quyết vấn đề để kích thích sự tập nói của con

Không bắt chước ngôn ngữ của bé

Giai đoạn dạy trẻ biết nói, đa số trẻ sẽ phát âm sai, không chuẩn, nói ngọng hoặc bị líu lưỡi. Do đó, việc quan trọng đó là cha mẹ không được bắt chước cách nói đó của con để tránh hình thành thói quen khó sửa chữa về sau.

Tạo môi trường thuận lợi khi dạy trẻ học nói

Các thiết bị điện tử không thể dạy trẻ biết nói mà thay vào đó, trẻ cùng độ tuổi mới chính là những người dạy bé nói nhiều hơn. Do vậy, cha mẹ nên để cho con gặp gỡ, trò chuyện với bạn bè cùng trang lứa bằng việc cho trẻ đến trường, để chơi với bạn. Khi tiếp xúc nhiều, trẻ sẽ mạnh dạn hơn, không nhút nhát và tạo cơ hội để luyện nói cho trẻ hơn.

Đọc sách cho con nghe

Một trong những biện pháp dạy trẻ chậm nói là chính đọc sách. Cha mẹ có thể kể truyện tranh, đọc sách hay đọc thơ để bé quen với những từ ngữ, vần điệu mới và giúp cho con hiểu rõ hơn về cách giao tiếp.

Bố mẹ nên đọc truyện cho con nghe nhằm phát triển khả năng tư duy của con

Hát cho con nghe

Hát cho bé nghe những bài hát thiếu nhi được xem là cách dạy trẻ chậm nói dù đơn giản nhưng mang lại hiệu quả, được nhiều chuyên gia khuyên dùng. Biện pháp giúp bé biết thêm các từ ngữ mới, đồng thời việc học nhịp điệu vui tươi từ các bài hát sẽ giúp trẻ thoải mái hơn.

Lưu ý, phụ huynh không nên ép buộc trẻ nếu như trẻ không muốn, thay vào đó hãy luôn khen ngợi, khuyến khích trẻ phát âm. Bên cạnh đó, không nên phớt lờ mỗi khi con nói chuyện với mình, cha mẹ cần tập trung và lắng nghe để bé có thời gian chuẩn bị nói ra từng chữ.

Nhìn chung, cha mẹ là nhân tố vô cùng quan trọng trong cách dạy trẻ chậm nói. Do đó, khi bước vào giai đoạn làm cha mẹ, bạn cần phải khuyến khích để con nói ngay khi có thể. Quá trình dạy trẻ không phải dễ dàng mà cần nhiều thời gian, sự gắn kết cũng như sự kiên nhẫn từ phụ huynh. 

Thùy Dung

Nguồn tham khảo: Tổng hợp