Tuyến yên nằm ở đâu? Một số bệnh lý liên quan đến tuyến yên

Tuyến yên được biết là tuyến chính của hệ thống nội tiết và có vai trò đặc biệt quan trọng. Hãy cùng tìm hiểu vị trí vị trí tuyến yên nằm ở đâu và các loại bệnh lý liên quan thông qua bài viết bên dưới nhé!

Tuyến yên nằm ở đâu?

Tuyến yên hay còn có tên gọi khác là tuyến não thùy thuộc cơ quan của tuyến nội tiết. Chúng có kích thước chỉ bằng một hạt đậu nhỏ 1cm và trọng lượng trong khoảng 0.5g. Vậy tuyến yên nằm ở đâu? Chính xác thì tuyến yên nằm ở hố yên trong thân xương bướm của sàn não thất ba. 

Tuyến yên tuy nhỏ bé nhưng giữ vai trò chỉ đạo hoạt động rất quan trọng trong cơ thể. Dựa theo cấu trúc giải phẫu, chúng được phân ra thành 3 thùy có những đặc trưng và giữ vai trò hoạt động độc lập khác nhau. Đó là thùy trước, thùy giữa và thùy sau. 

Vì giữ vai trò quan trọng trong việc chỉ đạo một số tuyến nội tiết khác hoạt động như tuyến thượng thận, hormone sinh dục, tuyến giáp,... nên nếu tuyến yên gặp sự cố sẽ gây ảnh hưởng rất nhiều đến các hệ cơ quan trong cơ thể. 

Tuyến yên nằm ở đâu không phải ai cũng biết

Chức năng của tuyến yên

Thùy trước tuyến yên

Thùy trước của tuyến yên cũng được chia thành 3 phần là phần phễu, trung gian và phần xa. Chúng được cấu tạo từ tế bào ưa acid và ưa kiềm. Có thể xem thùy trước là một tuyến nội tiết thật sự vì khả năng tiết ra nhiều loại hormone khác nhau thông qua tế bào tuyến. Có thể kể đến như:

Growth hormone (GH): Được gọi là hormone tăng trưởng, GH sẽ gây ảnh hưởng lên nhiều tế bào khác nhau và thúc đẩy quá trình tăng trưởng cho toàn bộ cơ thể dựa trên cơ chế tổng hợp các chất dinh dưỡng. Nhờ thế mà chiều cao của những đứa trẻ được tăng trưởng nhanh chóng. Chúng cũng kiểm soát khối lượng cơ bắp, số lượng mỡ và các tế bào máu bên trong cơ thể. 

Adrenocorticotropic hormone (ACTH): Hormone này có khả năng sản xuất corticotropin bằng việc kích thích tuyến thượng thận. Bên cạnh đó, ACTH còn đóng vai trò rất quan trọng trong trao đổi chất, kích thích sản xuất các tế bào sắc tố melanin trên làn da, kiểm soát lượng đường cũng như chống viêm hiệu quả,... Đặc biệt, khi hormone này hoạt động tại não sẽ giúp tăng khả năng ghi nhớ nhưng đồng thời cũng làm gia tăng xúc cảm sợ hãi cho ta. 

Thyroid stimulating hormone (TSH): TSH giúp tuyến giáp sản sinh ra nhiều hormone tuyến giáp. Từ đó hỗ trợ kiểm soát các chức năng trong cơ thể như trao đổi chất, nhịp tim, nhiệt độ,...

Follicle stimulating hormone (FSH): Đối với nữ giới, hormone này làm việc hiệu quả trong vai trò thúc đẩy sản sinh ra nang trứng và bài tiết estrogen. Mặt khác, ở nam giới, chúng có nhiệm vụ sản sinh testosterone và kích thích sản sinh tinh trùng.

Luteinising (LH): Hormone này sẽ giúp quá trình rụng trứng của cơ thể diễn ra hoàn hảo cũng như giúp thể vàng phát triển và duy trì các chức năng sinh lý. 

Thùy giữa tuyến yên

Thùy giữa của tuyến yên chỉ xuất hiện và phát triển ở cơ thể của trẻ nhỏ hoặc các loài động vật bậc thấp. Thùy này sẽ hoạt động như vai trò giúp phân bố các sắc tố trên da một cách đồng đều dựa trên cơ chế hoạt động của một loại hormone mang tên MSH.

Thùy sau tuyến yên

Thùy sau tuyến yên là nơi có các tế bào thần kinh đệm hoạt động vô cùng mạnh mẽ và là đầu mối thần kinh quan trọng để liên lạc và kết nối khắp cơ thể. Thùy sau tuyến yên sẽ sản sinh ra hai loại hormone:

• Vasopressin (ADH) hay cụ thể là hormone chống bài niệu tác động lên thận. Vasopressin tham gia quá trình lọc máu ở thận cũng như giúp cơ thể tái hấp thu nước. Việc thiếu hormone này chính là nguyên do gây nên bệnh đái tháo nhạt hoặc tăng huyết áp.
• Oxytocin thúc đẩy sự co bóp ở tử cung khi phụ nữ mang thai bắt đầu chuyển dạ và hỗ trợ giúp vú tiết sữa cho bé. 

Thùy trước tuyến yên có khả năng tiết ra nhiều loại hormone khác nhau.

Một số bệnh lý thường gặp liên quan đến tuyến yên

Tuyến yên đóng vai trò rất to lớn đối với cơ thể của mỗi người. Cũng chính vì vậy mà chúng ta cần dành một sự quan tâm đặc biệt đến các bệnh lý thường hay xảy ra liên quan đến tuyến yên.

Suy tuyến yên

Suy tuyến yên sẽ nằm đầu trong danh sách các bệnh lý thường gặp liên quan đến tuyến yên. Theo các số liệu thống kê cho thấy, tỷ lệ người mắc bệnh suy tuyến yên ngày một tăng. 

Căn bệnh này xuất phát từ nhiều nguyên do khác nhau, có thể kể đến như:

• Màng não, các tế bào thần kinh hoặc là tuyến yên xuất hiện các khối u. 
• Biến chứng sau khi thực hiện các ca phẫu thuật về xạ trị mặt, cổ đầu hay tuyến yên.
• Viêm màng não mủ cũng là một trong những yếu tố chính dẫn đến bệnh suy tuyến yên. Nguyên do xuất hiện trường hợp này chủ yếu là do bị vi khuẩn tấn công và mắc các loại bệnh lý như phình động mạch cảnh, giang mai, lao hoặc là xuất huyết não vì bị chấn thương,...

U tuyến yên

U tuyến yên là bệnh do cơ thể xuất hiện các khối u nội tiết vì hormone Prolactin tại tuyến yên tăng giảm một cách bất thường. Bệnh không quá nghiêm trọng nếu được phát hiện và điều trị kịp thời. Tuy nhiên, rất nhiều trường hợp vì không phát giác ra căn bệnh sớm mà bệnh nhân phải chấp nhận việc duy trì điều trị suốt phần đời còn lại. Không chỉ vậy, các biến chứng khác sẽ dần xuất hiện như mất kinh nguyệt, hội chứng Cushing, tăng huyết áp hoặc thậm chí là mất khả năng sinh sản,...

Đột quỵ tuyến yên

Bệnh rất hay xuất hiện ở những người mắc phải các bệnh lý như tăng huyết áp, trải qua các cuộc phẫu thuật tim hay bị chấn thương vùng đầu, một số trường hợp được điều trị bằng các loại thuốc chống đông máu cũng được ghi nhận,...

Bệnh đột quỵ tuyến yên thường khởi phát một cách đột ngột và có các triệu chứng điển hình như đau đầu, giảm thị lực, tụt huyết áp, suy thượng thận cấp,...

Suy tuyến yên là một căn bệnh thường thấy hiện nay.

Tuyến yên đảm nhận một vai trò to lớn bên trong cơ thể. Vậy nên, nếu tuyến yên gặp phải các vấn đề bất thường sẽ có thể gây ra ảnh hưởng lớn đến sức khỏe của bạn. Để hạn chế được vấn đề trên, bạn nên hiểu biết được các kiến thức cơ bản về khái niệm tuyến yên, tuyến yên nằm ở đâu cùng các bệnh lý liên quan và đặc biệt là thăm khám định kỳ tại các cơ sở y tế một cách thường xuyên.

Khánh Vy

Nguồn: Tổng hợp