Ung thư gan nguyên phát là gì?

Trên thế giới, tỉ lệ bệnh nhân ung thư gan nguyên phát xếp thứ 5 ở nam giới và thứ 7 ở nữ giới trong các loại ung thư thường gặp và xếp thứ 3 về nguyên nhân khiến bệnh nhân ung thư tử vong. 

Hơn 80% bệnh nhân ung thư gan nguyên phát sống ở châu Á và châu Phi với yếu tố nguy cơ thường gặp nhất là nhiễm viêm gan siêu vi B mạn tính từ giai đoạn trẻ nhỏ. Trong khi đó tại các nước phương Tây, tỉ lệ bệnh nhân ung thư gan nguyên phát thấp hơn và nguyên nhân chủ yếu là do lạm dụng rượu. Tại Việt Nam, tỉ lệ nhiễm viêm gan siêu vi B trong dân số khá cao (15-20%) là nguyên nhân chính khiến ung thư gan nguyên phát đứng hàng đầu trong các loại ung thư thường gặp ở cả nam và nữ.

Gan là gì?

Gan là cơ quan nội tạng có kích thước lớn nhất, nằm ở bụng trên bên phải và tiếp giáp với nhiều cơ quan khác trong cơ thể. Gan có nhiều chức năng quan trọng bao gồm:

• Dự trữ glycogen (nhiên liệu cho cơ thể): Glycogen được tổng hợp từ các loại đường ăn vào. Khi cần thiết, gan lại phân huỷ glycogen thành glucose đưa vào máu nuôi dưỡng cơ thể.
• Chuyển hoá chất béo và chất đạm (protein) từ thức ăn.
• Sản xuất protein cần thiết cho quá trình đông máu (các yếu tố đông máu).
• Chuyển hoá và/hoặc loại bỏ rượu, thuốc, chất độc và độc tố khỏi cơ thể.
• Tiết mật giúp hoà tan và hấp thu chất béo trong thức ăn.

Gan là cơ quan nội tạng có kích thước lớn nhất

Ung thư là gì?

Ung thư là bệnh xuất hiện khi các tế bào bị đột biến, có cấu tạo bất thường và tăng sinh ngoài tầm kiểm soát. Các tế bào bị đột biến này được gọi là tế bào ung thư. Tập hợp các tế bào khác nhau tạo nên từng loại mô và cơ quan khác nhau trong cơ thể. Tế bào ung thư ở cơ quan nào thì mang tên bệnh ung thư đó.

Khối u chứa những tế bào ung thư đang tăng trưởng gọi là khối u ác tính. Quá trình tăng trưởng các tế bào ung thư thường xâm lấn gây tổn thương cho các mô và cơ quan xung quanh. Ngoài ra, các tế bào ung thư nguyên phát còn có thể di chuyển theo dòng máu hay bạch huyết trong cơ thể để di chuyển đến các cơ quan khác từ đó tiếp tục sinh trưởng phá hủy các tế bào khác hình thành khối u thứ phát còn gọi là di căn. Các tế bào ung thư thứ phát này lại tiếp tục vòng lặp gây tổn thương mô lân cận và di căn một lần nữa.

Mỗi loại ung thư có mức độ nguy hiểm, khả năng điều trị hiệu quả và tiên lượng khác nhau. Vì vậy, điều quan trọng là phải xác định đó là loại ung thư gì, kích thước như thế nào và đã có di căn hay chưa để xác định tiên lượng bệnh và lựa chọn phương pháp điều trị thích hợp.

Ung thư gan nguyên phát là gì?

Ung thư gan nguyên phát còn gọi là ung thư biểu mô tế bào gan, khi các tế bào ung thư bắt nguồn từ gan khác với ung thư gan thứ phát là loại ung thư mà các tế bào ung thư bắt nguồn từ một cơ quan khác của cơ thể di căn đến gan.

Nội dung bài viết dưới đây về ung thư gan nguyên phát.

Có nhiều loại ung thư gan nguyên phát khác nhau bao gồm:

• Ung thư tế bào gan (Hepatocellular Carcinoma – HCC): Thường gặp nhất trong các loại ung thư gan nguyên phát (khoảng 90% các trường hợp). Đây là loại ung thư bắt nguồn từ tế bào gan thường do hậu quả của xơ gan hoặc viêm gan.
• Ung thư tế bào gan dạng tấm sợi (Fibrolamellar hepatocellular carcinoma – FHCC): Là một phân loại hiếm gặp của ung thư tế bào gan, thường phát triển trên nền mô gan bình thường.
• Ung thư tế bào ống mật (Cholangiocarcinoma – CC): Đây là loại ít gặp (khoảng 5 – 10% trường hợp), tế bào ung thư phát triển từ tế bào biểu mô ống mật.
• Ung thư nguyên bào gan (Hepatoblastoma): Là một bệnh ung thư hiếm gặp ở trẻ em (chỉ khoảng 0,5-1 % trường hợp).
• Sarcoma mạch máu (Angiosarcoma): Rất hiếm gặp, tế bào ung thư phát triển từ tế bào mạch máu trong gan.

Ung thư gan nguyên phát là khi tế bào gan bị dị biến tiến triển nhanh

Nguyên nhân gây ung thư gan nguyên phát

Khối u gan nguyên phát thường bắt đầu từ một tế bào đột biến bất thường so với các tế bào gan khác mà nguyên nhân được cho rằng do những tác nhân gây tổn thương hoặc thay đổi gen trong tế bào làm cho tế bào nhân lên một cách mất kiểm soát.

Một vài yếu tố nguy cơ ghi nhận ở các bệnh nhân ung thư gan bao gồm:

• Xơ gan: Là thương tổn tiến triển chậm gây ra sẹo xơ trong nhu mô gan thường là do uống rượu và viêm gan siêu vi C tiến triển thành ung thư gan.
• Nhiễm viêm gan siêu vi B hoặc viêm gan siêu vi C kéo dài: Bệnh nhi viêm gan siêu vi B hoặc siêu vi C sau 20 đến 30 năm sau khi nhiễm bệnh mới xuất hiện ung thư gan. Nhiễm viêm gan siêu vi rất phổ biến ở châu Á và châu Phi.
• Ngộ độc thực phẩm: Ví dụ như ngộ độc aflatoxin, là chất thường xuất hiện trong một số loại thực phẩm như hạt đậu phộng bị mốc. 
• Viêm nhiễm đường ruột: Như viêm loét đại tràng, làm tăng nhẹ nguy cơ ung thư đường mật.
• Hút thuốc lá: Nhiều nghiên cứu cho thấy hút thuốc lá có thể làm tăng nguy cơ ung thư gan.
• Nhiễm ký sinh trùng (sán lá gan): Ký sinh trùng sán lá gan làm tăng nguy cơ xuất hiện ung thư đường mật, chủ yếu xảy ra ở châu Phi và châu Á.

Nhiễm viêm gan siêu vi B khi còn nhỏ là nguyên nhân gây ung thư gan

Các triệu chứng của bệnh ung thư gan nguyên phát là gì?

Ung thư gan thường không có triệu chứng gì ở những giai đoạn khởi phát. Khi bệnh tiến triển, các triệu chứng đầu tiên bắt đầu xuất hiện như: Cảm thấy không khỏe, khó chịu (buồn nôn), chán ăn, sụt cân và mệt mỏi. Nhiều người mắc bệnh ung thư gan nguyên phát đã có các triệu chứng liên quan đến xơ gan từ trước. Do đó, nếu đang bị xơ gan mà sức khỏe của bạn diễn tiến xấu đi khá nhanh thì có khả năng đã xuất hiện ung thư gan.

Khi ung thư tiến triển xa hơn nữa, các triệu chứng đặc hiệu có thể xuất hiện bao gồm:

• Đau bụng trên bên phải.
• Vàng da và niêm mạc: Tròng trắng của mắt thay đổi sau đó vàng dần dần toàn thân. Vàng da xuất hiện do ung thư gây tắc nghẽn ống mật làm bilirubin không được bài tiết xuống ruột và thấm vào máu.
• Ngứa ngáy.
• Chướng bụng: Bung bự có thể do khối u phát triển hay do tụ dịch trong ổ bụng gây ra bởi các rối loạn chức năng gan.

Ly Nguyễn

Nguồn tham khảo: Yhoccongdong.com