Trong tình hình dịch bệnh Covid-19 đang căng thẳng, dù có hiểu biết về tác hại của hành động này đến đâu đi chăng nữa thì bạn vẫn không thể ngừng việc hành vi gây lan truyền vi khuẩn là đưa tay lên chạm vào mặt. Thực ra, thói quen này đã có mặt từ khi chúng ta chưa ra đời.

Vì sao chúng ta hay chạm tay lên mặt dù biết các nguy cơ nhiễm virus

Tay chạm mặt từ trong bụng mẹ

Theo Wired, một cuộc điều tra khoa học siêu âm trên 15 phụ nữ từ tuần 24 đến 36 thai kỳ cho thấy thai nhi ngay từ trong bụng mẹ đã bắt đầu biết chạm tay lên mặt.

Hơn nữa, chúng còn biết chạm lên mặt bằng tay trái khi người mẹ cảm thấy bị căng thẳng. Một nghiên cứu tương tự khác cho biết với người mẹ hút thuốc lá trong thai kì, thai nhi của họ có xu hướng dễ chạm tay lên mặt hơn những người không hút thuốc.

Con người không phải là sinh vật duy nhất mắc phải thói quen này. Trong một bài báo năm 1984, các nhà nghiên cứu cho rằng khỉ đột, đười ươi và tinh tinh cũng hay chạm tay vào mặt chúng như con người thường làm.

Bài báo trên còn chỉ ra rằng con người và các loài linh trưởng thường chạm tay trái lên mặt thay vì tay phải, như một khuynh hướng tự nhiên.

Ngoài ra, các loài động vật khác như chó hoặc mèo cũng có thói quen tương tự. Với động vật hay "rửa mặt" như mèo, sóc, đây có thể là hành động liên quan đến mùi hương. Loài sóc thường thực hiện hành vi này để giúp chúng phát tán mùi xung quanh cơ thể từ tuyến tiết.

Chạm tay lên mặt còn là hành động vô thức đóng vai trò tín hiệu để những người xung quanh biết bạn có thể tự nhận thức bản thân. Ngoài ra, nó đôi khi còn phục vụ cho mục đích giao tiếp xã hội.

Chúng ta có thói quen vô thức là sờ tay lên mặt

Điều hòa cảm xúc

Việc chạm tay lên mặt còn giúp con người điều hòa căng thẳng và hình thành trí nhớ, thay vì cách để giao tiếp. Hành động này được con người thực hiện mỗi ngày, thường là trong các tình huống gây stress và hay xảy ra một cách vô thức.

Những cách để hạn chế chạm tay lên mặt trong mùa dịch

1. Dùng khăn giấy khô

Chúng ta có xu hướng chạm vào mặt nhiều hơn tưởng tượng và điều đó đe dọa rất lớn đến sức khỏe, đặc biệt là trong dịch Covid-19. Tuy nhiên, việc không chặm tay lên mặt thật sự rất khó, có thể là do thói quen hàng ngày hoặc đơn giản là bạn chỉ ngứa. Bởi vậy, khi bạn cảm thấy ngứa, cần phải gãi, dụi mũi hay chỉnh lại mắt kính... hãy lấy khăn giấy, thay vì dùng tay. Nếu thấy mình phải hắt hơi mà không có sẵn khăn giấy, hãy hắt hơi vào khuỷu tay thay vì bàn tay. Hắt hơi vào tay làm tăng khả năng truyền vi khuẩn sang người khác và đồ vật xung quanh.

Nên dùng khăn giấy để hắt hơi, chùi mũi... thay vì dùng tay

2. Thay thế việc chạm tay lên mặt bằng một hành động khác

Hãy tạm dừng lại một chút để suy nghĩ, nhận thức về thời điểm và lý do bạn hay chạm vào mặt của mình là gì. Biết được nguyên nhân gốc rễ sẽ giúp bạn nhận thức và có cách xử lý cho tùy từng thói quen. Ví dụ bạn hay dụi mắt bởi vì mắt bị khô, hãy sử dụng thuốc nhỏ mắt, hay nếu bạn đang sử dụng bàn tay của mình để chống cằm suy nghĩ, hãy thay đổi bằng cách khoanh tay. Tất cả đều cần lưu ý một cách nghiêm túc và để từ bỏ dần những thói quen xấu ấy.

3. Nhận thức lý do chạm lên mặt

Các bác sĩ khuyến nghị rằng: "Hãy tìm ra nguyên nhân khiến bạn sờ tay lên mặt". Một khi nhận thức được thời điểm và lý do bạn chạm vào mặt thì sẽ giải quyết được nguyên nhân gốc rễ. Ví dụ bạn gãi lên mặt vì tóc chạm vào gây khó chịu và ngứa, hãy buộc tóc cố định lại. Bạn dụi mắt vì nó khô thì hãy dùng thuốc dưỡng ẩm. 

4. Giữ cho tay bận rộn

Giữ bàn tay của bạn bận rộn bằng việc sờ vào quả bóng giảm căng thẳng hoặc các vật thể khác, ví như con chuột máy tính để giảm chạm vào mặt. Bạn cũng đừng quên vệ sinh các vật này thường xuyên. "Sử dụng xà phòng thơm hoặc kem dưỡng da có thể giúp ích", tiến sĩ Zach Sikora, nhà tâm lý học lâm sàng ở Chicago cho biết: "Khi bạn đưa tay lại gần mặt, mùi đó có thể khiến bạn nhận thức rõ hơn về hành động của mình." 

5. Đeo khẩu trang và găng tay

Khẩu trang không hiệu quả lắm trong việc ngăn chặn virus, song nó lại khá hữu ích khi mang lại hàng rào chống chạm vào mũi miệng. Vì thế nên càng nên đeo khẩu trang. Ngoài ra, hãy xem xét việc đeo găng tay. Găng tay an toàn thực phẩm loại mới nhất có thể sử dụng được trên màn hình điện thoại thông minh. Dùng găng tay có thể khiến bạn ngại chạm vào mặt hơn.

Khẩu trang là hàng rào hữu ích chống chạm vào mặt

6. Giữ tinh thần thoải mái

Nhiều nhà khoa học khuyên rằng chúng ta không nên quá căng, ám ảnh về những gì bạn chạm vào. Stress ảnh hưởng đến hệ miễn dịch của con người và nếu chúng ta càng căng thẳng, khả năng cơ thể chống lại nhiễm trùng càng thấp. Thực hành các bài tập thiền và tập trung vào hơi thở của bạn sẽ giúp nâng cao hệ miễn dịch. Mặt khác, khi tay bạn sạch sẽ, chạm vào mặt không phải là đáng sợ.

Nhân Tâm