Viêm màng não mô cầu BC: Tất - tần - tật thông tin cần biết

Viêm màng não mô cầu là một bệnh truyền nhiễm cấp tính với nguyên nhân gây bệnh có thể là virus hoặc các loại vi khuẩn. Bệnh lây lan qua đường hô hấp và có thể trở thành dịch. Viêm màng não mô cầu BC là bệnh viêm màng não gây ra bởi “thủ phạm” là vi khuẩn Neisseria meningitidis. Bệnh có thể xảy ra vào bất kỳ mùa nào trong năm, nhất là là mùa đông xuân. Bệnh có thể xảy ra với bất kỳ ai, nhưng chủ yếu là trẻ nhỏ. Điều đáng nói, bệnh diễn tiến nhanh, biến chứng nặng nề, tỷ lệ tử vong và di chứng rất cao. 

Viêm màng não mô cầu BC là gì?

Bệnh viêm màng não mô cầu BC

Viêm màng não mô cầu BC là một hình thức nhiễm trùng nghiêm trọng gây viêm màng bao quanh não và tủy sống, do vi khuẩn Neisseria meningitidis serogroup B và C gây ra.

Căn cứ vào các loại kháng nguyên polyozit của vi khuẩn, người ta phân chia vi khuẩn gây bệnh viêm não mô cầu thành các nhóm chính gồm: A, B, C, D, W-135, X, Y, Z. Trong đó, nhóm vi khuẩn thường gặp nhất và là nguyên nhân chính gây bệnh là nhóm A, B và C. Viêm màng não mô cầu BC do vi khuẩn mô cầu Neisseria meningitidis thuộc nhóm huyết thanh B và C gây ra. 

Các nhà khoa học phân loại vi khuẩn theo nhóm huyết thanh

Nguyên nhân viêm màng não mô cầu BC

Viêm màng não mô cầu BC, một dạng nghiêm trọng của bệnh viêm màng não, chủ yếu được gây ra bởi vi khuẩn Neisseria meningitidis serogroup B và C. Dưới đây là mô tả chi tiết về nguyên nhân và cách thức lây lan của loại viêm màng não này:

• Cơ chế lây truyền: Vi khuẩn Neisseria meningitidis có thể tồn tại trong niêm mạc mũi và họng của người khỏe mạnh mà không gây ra bệnh. Tuy nhiên, chúng có thể trở thành nguyên nhân gây bệnh khi được truyền từ người này sang người khác thông qua tiếp xúc gần, như hôn, hoặc qua các giọt bắn phát sinh từ ho, hắt hơi, hoặc nói chuyện.
• Vượt qua hàng rào bảo vệ cơ thể: Một khi vào được cơ thể qua đường hô hấp, vi khuẩn này có thể vượt qua lớp niêm mạc, xâm nhập vào dòng máu. Trong một số trường hợp, vi khuẩn không chỉ dừng lại ở đó mà còn có khả năng phát triển mạnh, gây ra nhiễm trùng huyết.
• Gây viêm màng não: Từ máu, vi khuẩn di chuyển đến não và các cấu trúc xung quanh, nơi chúng gây viêm màng bao quanh não và tủy sống. Sự viêm này dẫn đến tích tụ dịch, gây áp lực lên não và có thể dẫn đến các triệu chứng nghiêm trọng như đau đầu dữ dội, cứng gáy, và nhạy cảm với ánh sáng.
• Phản ứng miễn dịch: Khi vi khuẩn xâm nhập, cơ thể sẽ phản ứng lại bằng cách kích hoạt hệ thống miễn dịch. Tuy nhiên, trong một số trường hợp, phản ứng miễn dịch này có thể làm tăng thêm sự viêm và tổn thương tế bào, đặc biệt nếu phản ứng này quá mức hoặc không được kiểm soát tốt.

Viêm màng não mô cầu BC do vi khuẩn Neisseria meningitidis có thể lây lan thành dịch

Triệu chứng viêm màng não mô cầu BC

Người lành sẽ có nguy cơ lây nhiễm vi khuẩn gây viêm não mô cầu khi: 

• Hít phải dịch tiết hô hấp chữa vi khuẩn gây bệnh.
• Tiếp xúc gần và thời gian đủ dài với người bệnh.
• Người bệnh đứng gần và hắt hơi hoặc ho vào mình.
• Sống gần, dùng chung vật dụng sinh hoạt, ăn uống chung với người bệnh.

Thời gian viêm não mô cầu BC ủ bệnh có thể từ 2 - 10 ngày tùy từng người. Nhưng phổ biến nhất là bệnh sẽ được ủ trong cơ thể từ 3 - 4 ngày. Triệu chứng viêm màng não mô cầu BC khá giống triệu chứng viêm màng não mủ do các nhóm vi khuẩn khác gây ra. Điển hình như: 

• Người bệnh thấy cơ thể mệt mỏi, thiếu sức sống.
• Ban đầu có thể sốt nhẹ nhưng sau đó sốt cao trên 39 độ.
• Vùng đầu, cổ, vai gáy có dấu hiệu đau nhức bất thường.
• Cảm giác sợ ánh sáng.
• Người cảm thấy nôn nao, có thể nôn ói nhiều hoặc luôn buồn nôn.
• Các khớp đau mỏi bất thường.
• Trên da có thể xuất hiện các nốt mẩn đỏ.

Ở trẻ em, các bậc phụ huynh có thể nhận biết trẻ nhiễm vi khuẩn gây viêm màng não BC qua các triệu chứng như: 

• Ở trẻ sơ sinh còn thóp sẽ thấy thóp có dấu hiệu phồng hơn bình thường.
• Trẻ bị sốt cao kèm biểu hiện chân tay trẻ lạnh toát.
• Trẻ quấy khóc nhiều, chán chơi, bỏ ăn, dễ nôn trớ thậm chí có trẻ nôn vọt.
• Trẻ thở nhanh.
• Nhiều trẻ có triệu chứng co giật.
• Trẻ lờ đờ, ngủ li bì.
• Trên da có vết ban thậm chí vết ban hoại tử.

Nếu nhận biết sớm bệnh viêm màng não mô cầu BC thông qua các triệu chứng ban đầu, bệnh nhân sẽ được chữa trị kịp thời, giảm biến chứng nguy hiểm.

Màng não bình thường và màng não bị viêm

Viêm màng não mô cầu BC nguy hiểm không?

Bệnh viêm màng não mô cầu BC nếu phát hiện sớm, điều trị kịp thời có thể chữa khỏi hoàn toàn. Tỷ lệ bệnh nhân được chữa khỏi bệnh có thể lên đến 85% - 95%. Tuy nhiên, căn bệnh này nguy hiểm bởi diễn tiến rất nhanh. Từ những triệu chứng đơn giản như sốt nhẹ có thể dẫn đến nhiễm độc máu, suy đa tạng thậm chí tử vong trong 24 giờ. 

Nhiều trường hợp bệnh nhân phát hiện bệnh muộn và điều trị chậm trễ phải đối mặt với nhiều di chứng sức khỏe nghiêm trọng trong thời gian dài. Những di chứng thường gặp nhất của căn bệnh này như: 

• Cơ thể người bệnh sau khi chữa khỏi bệnh vẫn bị mệt mỏi kéo dài dẫn đến suy nhược. 
• Thị giác và thính giác bị suy giảm nghiêm trọng, nhiều người bị di chứng mù, câm, điếc, lác
• Tổn thương xương và mô tế bào sau khi bị bệnh.
• Bị liệt chi hoặc liệt nửa người do tổn thương thần kinh khu trú.
• Trí nhớ suy giảm nặng, nhiều người bị động kinh, rối loạn tâm thần, trí tuệ sa sút.

Bệnh nhân bị viêm màng não mô cầu BC khi đã được điều trị tỷ lệ tử vong vẫn chiếm từ 5% - 15%. Nếu bệnh nhân được điều trị sau 3 ngày khởi phát bệnh, tỷ lệ tử vong thậm chí còn lên 28%. Có từ 10% - 20% bệnh nhân bị tổn thương não, tổn thương thận, khiếm thính…

Suy giảm thính lực sau khi mắc viêm não mô cầu BC

Tiêm vắc-xin viêm màng não mô cầu BC 

Vắc-xin viêm màng não mô cầu BC được tiêm phòng để tạo miễn dịch, phòng bệnh viêm màng não do mô cầu Meningococcal thuộc nhóm huyết thanh B và C một cách chủ động. Tiêm vắc-xin đủ liều là cách phòng bệnh khoa học và hữu hiệu nhất. 

Vắc-xin não mô cầu BC phù hợp với đối tượng trẻ em từ đủ 6 tháng tuổi đến người trưởng thành 45 tuổi. Liều tiêm đầy đủ gồm 2 mũi, mỗi mũi cách nhau 6 - 8 tuần. Những người không nên tiêm tiêm phòng viêm màng não mủ cũng không nên tiêm vắc-xin viêm não mô cầu BC. Đó thường là người đang bị sốt, bị nhiễm khuẩn, bị dị ứng với thành phần của thuốc, phụ nữ mang thai…

Viêm màng não mô cầu BC là bệnh có tỷ lệ tử vong và di chứng cao. Khi có bất kỳ dấu hiệu nghi ngờ mắc bệnh nào, người nhà cần sớm đưa bệnh nhân đến bệnh viện để được điều trị kịp thời. Ngay cả những người được chữa khỏi bệnh vẫn có thể gặp di chứng vĩnh viễn. Vì vậy, ngay lúc này, cách để bạn và gia đình tự phòng bệnh hiệu quả nhất vẫn là tiêm vắc-xin đủ liều. 

Thanh Hương

Nguồn tham khảo: Tổng hợp