Tiêm phòng viêm màng não mủ ở trẻ em và những điều cần biết

Viêm màng não mủ là bệnh lý đặc biệt nguy hiểm, nhất là ở trẻ nhỏ với những biểu hiện không điển hình, dễ dẫn đến những biến chứng nặng nề, đe dọa đến tính mạng của trẻ.

Việc tiêm vacxin viêm màng não mủ cho trẻ là cần thiết để có thể phòng ngừa và giảm thiểu những biến chứng của bệnh. Tiêm phòng viêm màng não mủ ở trẻ em và những điều cần biết là gì, hãy cùng đọc bài viết dưới đây nhé!

Viêm màng não mủ là gì?

Viêm màng não mủ hay còn gọi là viêm màng não vi trùng, là bệnh mà các màng bao quanh hệ thần kinh trung ương bị vi khuẩn tấn công gây viêm nhiễm và tạo mủ. Mầm bệnh xuất hiện trong khoang dịch não tủy, làm tổn thương hệ thần kinh, ảnh hưởng nặng nề đến vận động và nhận thức.

Đối tượng có nguy cơ mắc bệnh viêm màng não là trẻ em dưới 1 tuổi và người từ 16 đến 21 tuổi.

Nguyên nhân gây viêm màng não mủ ở trẻ em

Viêm màng não mủ là một bệnh nhiễm trùng ở màng não do sự xâm nhập của các mầm bệnh sinh mủ (chủ yếu là vi khuẩn) vào màng não. Đây là một trong những bệnh thường gặp ở trẻ em, phần lớn dưới 5 tuổi, tỷ lệ tử vong cao và để lại nhiều di chứng. Ba loại vi khuẩn phổ biến nhất gây ra bệnh viêm màng não là:

• Phế cầu (Streptococcus pneumoniae);
• H. influenza (Haemophilus influenzae) type B (Hib);
• Não mô cầu (Neisseria meningitidis).

Đặc biệt ở giai đoạn sơ sinh, mầm bệnh thường gặp là: Listeria monocytogenes, E.coli (Escherichia coli), B.streptococcus. Ngoài ra, nhiều loại vi khuẩn và nấm khác cũng có thể là nguyên nhân gây bệnh, nhưng ít gặp hơn và thường xảy ra ở những bệnh nhân có thể trạng suy giảm miễn dịch, nhiễm trùng huyết.

Điều cần biết khi tiêm phòng viêm màng não mủ ở trẻ em

Hiện các nhà khoa học đã tìm thấy 13 loài não mô cầu. Các loại gây bệnh phổ biến là A, B, C, D, X, Y, Z, 29E và W135. Trong đó, loại A, B và C được coi là loại nguy hiểm nhất ở Việt Nam.

Cho đến nay, đã có hai loại vắc xin viêm màng não mô cầu ở Việt Nam được cấp phép đăng ký lưu hành và nhập khẩu vào nước tôi gồm: Polysaccharide Meningococcal A+C (phòng vi khuẩn tuýp A và C) và vắc xin VA-MENGOC-BC (bảo vệ chống loại Vi khuẩn loại B và loại C).

Cha mẹ có thể cho trẻ tiêm hai mũi để phòng bệnh viêm màng não mủ do não mô cầu týp A, B và C. Vắc xin có hiệu quả đến 90%.

Vacxin Polysaccharide Meningococcal A+C

Phòng bệnh viêm màng não mủ và viêm não do não mô cầu týp A và C. Vắc xin này dành cho trẻ em từ 2 tuổi trở lên. Nếu con bạn đã từng tiếp xúc với người bị nhiễm vi khuẩn não mô cầu A + C, thì có thể tiêm vắc xin này sớm hơn khi trẻ trên 6 tháng tuổi.

Sau lần tiêm đầu tiên, cần phải tiêm nhắc lại mỗi 3 - 5 năm. 5 - 10% trẻ cảm thấy sốt nhẹ, sưng đỏ và đau tại chỗ tiêm trong vòng 24 giờ, tình trạng này tự khỏi sau 1 - 2 ngày.

Vacxin VA-MENGOC-BC

Vắc được chỉ định để tạo miễn dịch chủ động để phòng ngừa bệnh viêm màng não và viêm não do não mô cầu B + C. Lịch tiêm cơ bản bao gồm 2 mũi tiêm với khoảng cách giữa các lần tiêm từ 6 đến 8 tuần, cần tiêm mũi thứ 2 để được bảo vệ tối ưu. Vắc xin này dành cho trẻ em từ 6 tháng đến 45 tuổi.

Tiêm phòng viêm màng não mủ do phế cầu

Viêm màng não mủ do phế cầu là bệnh thường gặp ở người già và trẻ em dưới 6 tuổi. Các chuyên gia y tế khuyến cáo nên chủng ngừa phế cầu cho tất cả trẻ em dưới 2 tuổi và người lớn trên 65 tuổi. Hiện Việt Nam có hai loại vắc xin phòng phế cầu cho các nhóm tuổi khác nhau.

PCV 10 (tên thương mại Synflorix): Bảo vệ chống lại 10 chủng phế cầu khác nhau. PCV 10 được sử dụng cho trẻ em từ 6 tuần tuổi đến 5 tuổi và có thêm lợi ích là ngăn ngừa viêm phổi và viêm tai giữa. Tùy theo độ tuổi của trẻ mà cha mẹ lựa chọn lịch tiêm Synflorix như sau:

• Trẻ sơ sinh 6 tuần đến 6 tháng, cách nhau ít nhất một tháng, 3 liều cơ bản. (Liều đầu tiên có thể bắt đầu khi trẻ được 6 tuần tuổi). 1 liều nhắc lại cách liều chính cuối cùng ít nhất 6 tháng.
• Trẻ em từ 7 đến 11 tháng (chưa tiêm phòng trước đây). Cách nhau ít nhất một tháng, 2 liều cơ bản. Liều tăng cường được tiêm vào năm thứ 2 (khi trẻ được 1 tuổi), ít nhất 2 tháng sau liều chính cuối cùng.
• Trẻ em từ 12 tháng đến 5 tuổi (chưa tiêm chủng trước đây) 2 mũi tiêm, cách nhau ít nhất 2 tháng.

PPSV23 (tên thương mại Pneumo23): Vắc xin này không có tác dụng bổ sung trong việc phòng ngừa viêm phổi và viêm tai giữa. Vắc xin này bảo vệ trẻ em khỏi 23 loại phế cầu khuẩn khác nhau và được tiêm 1 mũi cho trẻ từ 2 tuổi trở lên. Có thể tiêm liều nhắc lại nếu trẻ bị suy giảm miễn dịch.

Tiêm vắc xin phòng bệnh viêm màng não mủ do Hib

Haemophilus influenzae týp B (Hib) là một chủng vi khuẩn thường gây viêm phổi và viêm màng não ở trẻ em dưới 5 tuổi. Các loại vắc xin hiện tại để phòng ngừa bệnh viêm màng não mủ do Hib bao gồm:

• Vắc xin (Chương trình Tiêm chủng Mở rộng) 5 trong 1 Quinvaxem: Ngừa 5 bệnh: Bạch cầu, Uốn ván, Ho gà, Viêm màng não mủ, Viêm gan B.
• Vắc xin 5 trong 1 Pentaxim (Serve): Phòng chống 5 bệnh: Bạch hầu, Uốn ván, Ho gà, Bại liệt và Viêm phổi / Viêm màng não do Hib.
• Vắc xin 6 trong 1 (Dịch vụ) Infanrix Hexa: Ngăn ngừa 6 Căn bệnh Nguy hiểm: Bạch hầu, Uốn ván, Ho gà, Bại liệt, Viêm phổi / Viêm màng não do Hib và Viêm gan B.

Đối với các loại vắc xin trên, cần tiêm 3 mũi nền, cách nhau ít nhất 28 ngày. Liều cơ bản đầu tiên được tiêm khi trẻ được hai tháng tuổi (không tiêm vắc xin sớm khi trẻ chưa đủ tháng vì vắc xin sẽ mất tác dụng và phải tiêm lại).

Thông thường, một đứa trẻ nên được tiêm 3 mũi cơ bản khi được 2, 3 và 4 tháng tuổi. Mũi tiêm nhắc lại lần thứ 4 khi trẻ được 18 tháng (hoặc cách mũi thứ 3 trên 6 tháng). Lịch tiêm có thể dao động muộn hơn một chút so với dự định, nhưng không nên quá muộn (do phải chờ tiêm mới) vì trẻ có nguy cơ bị ốm khi chưa tiêm đủ liều.

Vắc xin Quimi-Hib

Vắc xin Quimi-Hib là vắc xin dịch vụ chỉ có tác dụng phòng bệnh viêm phổi và viêm màng não do Haemophilus influenzae týp B (Hib) và có thể tiêm cho trẻ dưới 2 tháng tuổi.

Tuy nhiên, tại Việt Nam, các vắc xin trong Chương trình Tiêm chủng mở rộng quốc gia hoặc Tiêm chủng mở rộng sử dụng vắc xin phối hợp 5 trong 1 hoặc 6 trong 1 có chứa thành phần Hib (Quinvaxem, Pentaxim, Infanrix Hexa).

Vì vậy, Quimi-Hib chủ yếu được dùng làm vắc xin tăng cường cho trẻ trên 12 tháng tuổi chưa tiêm mũi thứ 4 của vắc xin 5 trong 1 hoặc 6 trong 1. Quimi-Hib là không bắt buộc.

Trên đây là những thông tin về tiêm phòng viêm màng não mủ ở trẻ em. Hy vọng sẽ đem đến cho các bậc phụ huynh những thông tin hữu ích về tình trạng này.

Nguyễn Nhung

Nguồn tham khảo: Tổng hợp