Viêm màng não mô cầu: Nguyên nhân, triệu chứng và cách phòng ngừa

Viêm màng não mô cầu do vi khuẩn Neisseria meningitidis gây ra, có khả năng lây lan rất nhanh và thường gây ra triệu chứng nặng, với tỷ lệ tử vong cao nếu không được điều trị kịp thời. So với các loại viêm màng não do virus, viêm màng não mô cầu thường nặng hơn, với các biến chứng nghiêm trọng như nhiễm trùng huyết và tổn thương cơ quan. Viêm màng não do vi khuẩn khác như Streptococcus pneumoniae cũng gây nguy hiểm, nhưng khả năng lây truyền giữa người với người không nhanh như mô cầu. Viêm màng não do virus thường nhẹ hơn và có tiên lượng tốt hơn, với ít nguy cơ gây tổn thương não và thần kinh.

Viêm màng não mô cầu có thể để lại di chứng nghiêm trọng ngay cả sau khi bệnh đã được kiểm soát, làm ảnh hưởng đến khả năng phục hồi hoàn toàn. Một số bệnh nhân có thể bị tổn thương não, dẫn đến các vấn đề về trí nhớ, khả năng tư duy, và thậm chí là thay đổi hành vi. Những người khác có thể bị mất thính lực, làm ảnh hưởng đến khả năng giao tiếp và cần hỗ trợ đặc biệt. Đôi khi, bệnh nhân cũng phải đối mặt với tình trạng suy yếu cơ thể kéo dài, mất khả năng làm việc hoặc học tập bình thường, và cần một thời gian dài để hồi phục thể chất và tinh thần.

Viêm màng não mô cầu có thể gây tử vong rất nhanh, thường trong vòng 24 đến 48 giờ sau khi xuất hiện triệu chứng đầu tiên, nếu không được điều trị kịp thời. Bệnh khởi phát đột ngột với các triệu chứng như sốt cao, đau đầu dữ dội, và cứng cổ, nhưng tiến triển rất nhanh chóng đến nhiễm trùng huyết và suy đa cơ quan. Khả năng tử vong cao, đặc biệt ở những người không được phát hiện và điều trị sớm, và tỷ lệ tử vong có thể lên đến 10-15% ngay cả khi có can thiệp y tế. Vì vậy, việc phát hiện và điều trị ngay lập tức khi có triệu chứng nghi ngờ là cực kỳ quan trọng.

Viêm màng não mô cầu hoàn toàn có thể được phòng ngừa hiệu quả bằng vắc xin. Hiện nay, có một số loại vắc xin phòng ngừa vi khuẩn Neisseria meningitidis, bao gồm MenACWY (như Menactra) và MenB (như Bexsero). Vắc xin MenACWY bảo vệ chống lại bốn nhóm huyết thanh A, C, W, và Y, thường được chỉ định cho trẻ em, thanh thiếu niên, và người lớn sống trong môi trường đông đúc, như ký túc xá hoặc doanh trại quân đội. Trong khi đó, vắc xin MenB đặc biệt quan trọng cho nhóm huyết thanh B, thường được sử dụng cho những người có nguy cơ cao hoặc tại khu vực có dịch bùng phát. Tiêm phòng không chỉ giúp tạo miễn dịch cá nhân mà còn giúp giảm tỷ lệ người mang mầm bệnh không triệu chứng, từ đó ngăn chặn sự lây lan trong cộng đồng. Vắc xin được khuyến nghị cho trẻ từ 11-12 tuổi, với mũi tiêm nhắc lại vào 16 tuổi, và những người có nguy cơ cao cũng nên được tiêm phòng đầy đủ. Việc tiêm phòng đúng lịch là biện pháp phòng ngừa quan trọng và hiệu quả để giảm thiểu nguy cơ mắc và bùng phát viêm màng não mô cầu.