Thuốc Efavirenz Stella 600mg phòng ngừa sau phơi nhiễm HIV (3 vỉ x 10 viên)

Trước khi sử dụng thuốc bạn cần đọc kỹ hướng dẫn sử dụng và tham khảo thông tin bên dưới.

Chống chỉ định

Thuốc Efavirenz 600 chống chỉ định trong các trường hợp sau:

• Bệnh nhân đã có biểu hiện quá mẫn cảm trên lâm sàng với bất cứ thành phần nào của thuốc (ví dụ hội chứng Stevens - Johnson, hồng ban đa dạng, hay phát ban ngoài da do độc tố).

• Bệnh nhân bị suy gan nặng (Child Pugh nhóm C).

• Kết hợp với terfenadin, astemizol, cisaprid, midazolam, triazolam, pimozid, bepridil hoặc alkaloid nấm cựa gà(ví dụ ergotamin, dihydroergotamin, ergonovin, và methylergonovin) do sự cạnh tranh enzym CYP3A4 bởi efavirenz có thể dẫn đến ức chế sự chuyển hóa và có khả năng gây ra các tác dụng phụ nghiêm trọng hoặc đe dọa tính mạng, như loạn nhịp tim, gây ngủ kéo dài hoặc suy hô hấp.

• Chế phẩm thảo dược chứa St. John’s wort (Hypericum perforatum) do nguy cơ giảm nồng độ và hiệu quả lâm sàng của enfavirenz.

Thận trọng khi sử dụng

Efavirenz không nên được sử dụng như là một thuốc duy nhất để điều trị nhiễm HIV hoặc thêm vào phác đồ điều trị HIV đã thất bại. Virus kháng thuốc xuất hiện nhanh chóng khi efavirenz được dùng đơn trị. Sự lựa chọn thuốc kháng virus mới kết hợp với efavirenz phải xem xét khả năng đề kháng chéo.

Phát ban

Nhẹ đến vừa đã được báo cáo trong các nghiên cứu lâm sàng với efavirenz. Thuốc kháng histamin hoặc corticosteroid thích hợp có thể cải thiện khả năng dung nạp và giải quyết phát ban. Phát ban nặng kèm theo phồng rộp, bong da hoặc loét đã được báo cáo với tỉ lệ dưới 1% số bệnh nhân được điều trị với efavirenz.

Tỉ lệ đa dạng hồng ban hoặc hội chứng Stevens - Johnson là khoảng 0,1%. Phải ngưng efavirenz ở những bệnh nhân đang bị phát ban nặng kèm theo phồng rộp, bong tróc niêm mạc hoặc sốt.

Triệu chứng tâm thần

Các tác dụng phụ về tâm thần đã được báo cáo ở những bệnh nhân được điều trị với efavirenz. Nguy cơ xảy ra các tác dụng phụ về tâm thần nghiêm trọng cao hơn ở những bệnh nhân có tiền sử rối loạn tâm thần. Đặc biệt trầm cảm nặng thì phổ biến hơn ở những bệnh nhân có tiền sử trầm cảm. Đã có các báo cáo lưu hành thuốc về trầm cảm nặng, chết do tự tử, ảo giác và hành vi kiểu rối loạn tâm thần.

Bệnh nhân nên được cảnh báo nếu có các triệu chứng như trầm cảm nặng, rối loạn tâm thần hay ý định tự tử, thì phải liên hệ ngay với bác sĩ để đánh giá khả năng các triệu chứng có thể liên quan đến việc dùng efavirenz hay không, và nếu có để xác định liệu nguy cơ nếu tiếp tục sử dụng thuốc có lớn hơn lợi ích hay không.

Triệu chứng thần kinh

Chóng mặt, mất ngủ, buồn ngủ, giảm chất lượng giấc ngủ và thường xuyên có giấc mơ bất thường. Các triệu chứng thần kinh thường bắt đầu trong một đến hai ngày đầu tiên điều trị và thường là trong lần đầu tiên điều trị, được giải quyết sau 2 - 4 tuần điều trị.

Động kinh

Co giật đã được quan sát thấy ở những bệnh nhân sử dụng efavirenz. Bệnh nhân sử dụng phối hợp với thuốc chống co giật thường chuyển hóa qua gan như phenytoin, carbamazepin và phenobarbital, có thể yêu cầu theo dõi định kỳ nồng độ trong huyết tương.

Bệnh gan

Có một vài báo cáo lưu hành báo cáo về suy gan xuất hiện ở các bệnh nhân chưa có bệnh gan trước đó hoặc các yếu tố nguy cơ đã biết. Cũng nên cân nhắc theo dõi enzym gan cho cả các bệnh nhân không có bệnh gan trước đó hoặc các yếu tố nguy cơ.

Ảnh hưởng cúa thức ăn

Dùng efavirenz với tăng hấp thu và có thể dẫn tới tăng tần suất tác dụng phụ.

Khuyến cáo nên dùng efavirenz lúc đói, tốt nhất là trước khi đi ngủ.

Hội chứng tái kích hoạt miễn dịch

Ở những bệnh nhân nhiễm HIV có suy giảm miễn nặng tại thời điểm điều trị phối hợp các thuốc kháng retrovirus (CART), một phản ứng viêm với các mầm bệnh cơ hội hoặc không triệu chứng hoặc còn sót lại có thể phát sinh và gây ra tình trạng lâm sàng nghiêm trọng hoặc làm trầm trọng thêm các triệu chứng. Các phản ứng này thường quan sát được trong vài tuần hoặc vài tháng đầu tiên của trị liệu CART.

Các phản ứng viêm liên quan là viêm võng mạc do cytomegalovirus, nhiễm mycobacteria toàn thân hoặc khu trú và viêm phổi do Pneumocystis jiroveci (trước đây gọi là Pneumocystis carinii). Bất kỳ triệu chứng viêm nào cũng nên được đánh giá và điều trị khi cần. Các rối loạn tự miễn (như bệnh Grave) cũng đã được báo cáo có xuất hiện trong bệnh cảnh tái kích hoạt miễn dịch, tuy nhiên, thời điểm khởi phát thay đổi nhiều hơn và các phản ứng này có thể xuất hiện sau nhiều tháng sau khi khởi đầu điều trị.

Loạn dưỡng mỡ và bất thường chuyển hóa

Trị liệu phối hợp các thuốc kháng retrovirus có thể liên quan đến sự tái phân bố lượng mỡ trong cơ thể ở bệnh nhân nhiễm HIV. Hiện chưa rõ hậu quả lâu dài của tác động này. Cơ chế của tác động này chưa được biết đầy đủ. Đã có giả thuyết về mối liên hệ giữa sự tích lũy mỡ nội tạng, các thuốc ức chế protease, sự teo mỡ và các thuốc nucleoside ức chế enzym sao chép ngược.

Nguy cơ loạn dưỡng mỡ cao hơn nếu có kèm theo các yếu tố cá thể như lớn tuổi và yếu tố liên quan đến thuốc như thời gian điều trị với thuốc kháng retrovirus lâu hơn và các rối loạn chuyển hóa có liên quan. Các thăm khám lâm sàng nên bao gồm đánh giá các dấu hiệu thể chất của sự tái phân bố mỡ. Nên cân nhắc đo lipd huyết thanh và đường huyết lúc đói. Rối loạn lipid nên được xử trí lâm sàng thích hợp.

Hoại tử xương

Mặc dù được cho là có nhiều nguyên nhân nhưng các trường hợp hoại tử xương đã được báo cáo đặc biệt ở những bệnh nhân nhiễm HIV tiến triển hoặc sử dụng phác đồ phối hợp kháng retrovirus thời gian dài. Bệnh nhân cần được tư vấn y khoa nếu có đau nhức khớp, cứng khớp, di chuyển khó khăn.

Các đối tượng đặc biệt

Bệnh gan

Efavirenz bị chống chỉ định cho các bệnh nhân suy gan nặng và không khuyến cáo sử dụng cho các bệnh nhân suy gan vừa do thiếu dữ liệu để xác định xem có cần điều chỉnh liều không. Do cơ chế chuyển hóa rộng rãi qua trung gian cytochrome P450 của efavirenz và kinh nghiệm lâm sàng còn hạn chế trên các bệnh nhân có bệnh gan mạn tính, nên thận trọng khi dùng efavirenz cho các bệnh nhân suy gan nhẹ. Bệnh nhân nên được theo dõi kỹ các tác dụng phụ liên quan tới liều, đặc biệt là các triệu chứng trên hệ thần kinh. Nên làm các xét nghiệm để đánh giá bệnh gan trên các bệnh nhân này trong các khoảng thời gian định kỳ.

An toàn và hiệu quả của efavirenz chưa được xác lập trên các bệnh nhân có các rối loạn gan tiềm ân đáng kể. Bệnh nhân có viêm gan B hoặc C mạn tính và được điều trị với trị liệu phối hợp các thuốc kháng retrovirus sẽ gia tăng nguy cơ các tác dụng phụ nặng và có thể gây tử vong trên gan. Bệnh nhân có rối loạn chức năng gan trước đó bao gồm viêm gan hoạt động mạn tính làm tăng tần suất bất thường chức năng gan trong quá trình điều trị phối hợp kháng retrovirus và bệnh nhân nên được theo dõi theo thông lệ.

Nếu có bằng chứng về sự xấu đi của bệnh gan hoặc sự gia tăng dai dẳng của các transaminase trong huyết thanh từ 5 lần trở nên so với giới hạn trên của khoảng nồng độ bình thường, nên cân nhắc lợi ích của việc tiếp tục điều trị với efavirenz và các nguy cơ tiềm năng do độc tính đáng kẻ trên gan. Trên các bệnh nhân này, phải cân nhắc gián đoạn hoặc ngưng điều trị. Ở các bệnh nhân được điều trị với các thuốc có độc tính trên gan, việc theo dõi các enzym gan cũng được khuyến cáo. Trong trường hợp dùng đồng thời trị liệu kháng virus viêm gan B hoặc C, phải tham khảo thông tin liên quan của các thuốc này.

Suy thận

Dược động học của efavirenz chưa được nghiên cứu cho các bệnh nhân suy thận, tuy nhiên, chỉ có dưới 1% liều dùng efavirenz được bài tiết dưới dạng không đổi qua nước tiểu, vì vậy ảnh hưởng của suy thận trên sự thải trừ efavirenz là rất nhỏ. Chưa có kinh nghiệm dùng thuốc trên các bệnh nhân suy thận nặng và nên theo dõi chặt chẽ tính an toàn trên các bệnh nhân này.

Người già

Chưa có đủ số lượng bệnh nhân lớn tuổi được đánh giá trong các nghiên cứu lâm sàng để xác định có hay không sự khác biệt so với các bệnh nhân trẻ tuổi.

Trẻ em

Phát ban được báo cáo trên 26 trẻ trong số 57 (46%) được điều trị với efavirenz trong suốt 48 tuần và có 3 trẻ bị phát ban nặng. Nên xem xét điều trị dự phòng bằng thuốc kháng histamin thích hợp cho trẻ trước khi bắt đầu điều trị với efavirenz.

Lactose

Thuốc này có chứa lactose. Những bệnh nhân có bệnh di truyền hiếm gặp không dung nạp galactose, thiếu lactase hoặc kém hấp thu glucose - galactose không nên dùng thuốc này.

Khả năng lái xe và vận hành máy móc

Efavirenz có thể gây chóng mặt, giảm tập trung hoặc buồn ngủ. Bệnh nhân nên tránh những công việc nguy hiểm như lái xe và vận hành máy móc nếu họ gặp phải các triệu chứng này.

Thời kỳ mang thai 

Có 07 báo cáo hồi cứu về khiếm khuyết ống thần kinh, bao gồm thoát vị màng não tủy, tất cả các bà mẹ dùng phác đồ điều trị có efavirenz (không bao gồm thuốc dạng viên phối hợp có định liều có chứa efavirenz) trong 3 tháng đầu thai kỳ. Có thêm hai ca (1 ca tiền cứu và 1 ca hồi cứu) bao gồm các biến cố về khiếm khuyết ống thần kinh đã được báo cáo cho thuốc dạng viên phối hợp cố định liều có chứa efavirenz, emtricitabin, và tenofovir disoproxil fumarat.

Mối liên hệ nguyên nhân - kết quả giữa các biến cố này và việc sử dụng efavirenz chưa được xác lập. Do khiếm khuyết ống thần kinh xuất hiện trong vòng 4 tuần đầu trong quá trình phát triển của thai nhi (thời điểm mà các ống thần kinh được đóng kín), nên nguy cơ này chỉ liên quan đến những phụ nữ dùng efavirenz trong suốt 3 tháng đầu của thai kỳ.

Các báo cáo tiền cứu về 904 phụ nữ mang thai được điều trị bằng phác đồ có chứa efavirenz trong 3 tháng đầu của thai kỳ, kết quả là có 766 ca sinh sống. Một trẻ được báo cáo là có khiếm khuyết ống thần kinh, và tần suất và các loại khiếm khuyết khi sinh khác thì tương tự với nhóm được quan sát trên các trẻ có tiếp xúc với phác đồ điều trị không có efavirenz, cũng như nhóm kiểm chứng âm tính với HIV. Tỉ lệ khiếm khuyết ống thần kinh trong dân số nói chung từ 0,5 - 1 ca trên 1.000 ca.

Dị tật đã quan sát được ở bào thai của những con khỉ được điều trị với efavirenz.

Thời kỳ cho con bú

Theo khuyến cáo hiện hành, phụ nữ nhiễm HIV không nên cho con bú để tránh lây nhiễm từ mẹ sang con. Các nghiên cứu trên chuột đã chứng minh efavirenz bài tiết qua sữa. Các bà mẹ dùng thuốc nên ngừng cho con bú.

Tương tác thuốc

Efavirenz là một chất cảm ứng in vivo của CYP3A4, CYP2B6 và UGT1A1. Các hợp chất là cơ chất của các enzym này có thể bị giảm nồng độ trong huyết tương khi dùng đồng thời với efavirenz. Efavirenz có thể là chất cảm ứng của CYP2C19 và CYP2C9, tuy nhiên, sự ức chế in vitro đã cũng quan sát được và ảnh hưởng thực của việc dùng đồng thời với cơ chất của các enzym này chưa rõ.

Sự tiếp xúc của efavirenz có thể tăng lên khi dùng với một số thuốc (như ritonavir) hoặc thức ăn (như nước ép bưởi) mà ức chế hoạt tính của CYP3A4 hoặc CYP2B6. Các hợp chất hoặc chế phẩm thảo dược (như chiết xuất Ginkgo biloba va St.-John’s wort) cảm ứng các enzym này có thể làm giảm nồng độ trong huyết tương của efavirenz. Chống chỉ định dùng efavirenz với St. John’s wort. Không khuyến cáo dùng đồng thời efavirenz với chiết xuất Ginkgo biloba.

Trẻ em

Các nghiên cứu về tương tác thuốc hiện chỉ được thực hiện ở người lớn.

Chống chỉ định dùng đồng thời 

Efavirenz không được dùng đồng thời với terfenadin, astemizol, cisaprid, midazolam, triazolam, pimozid, bepridil hoặc alkaloid nấm cựa gà (như ergotamin, dihydroergotamin, ergonovin, và methylergonovin), do ức chế chuyển hóa các thuốc này có thể dẫn đến các biến cố nghiêm trọng đe dọa tính mạng.

St. John's wort (Hypericum perforatum)

Chống chỉ định dùng đồng thời efavirenz và St. John's wort hoặc chế phẩm thảo dược có chứa St. John's wort. Nồng độ trong huyết tương của efavirenz có thể bị giảm khi dùng đồng thời với St. John's wort do sự cảm ứng các enzym chuyển hóa thuốc hoặc các protein vận chuyển của St. John's wort.

Nếu bệnh nhân đang uống St. John's wort, ngưng dùng St. John's wort, kiểm tra nồng độ virus và cả nồng độ efavirenz nếu có thể. Nồng độ efavirenz có thể tăng khi ngưng uống St. John's wort và có thể phải điều chỉnh liều efavirenz. Tác động cảm ứng của St. John's wort có thể kéo dài trong ít nhất 2 tuần sau khi ngưng điều trị.