1 năm bổ sung sắt mấy lần để đảm bảo sức khỏe ổn định?

Sắt là vi chất quan trọng giúp cơ thể trẻ phát triển khỏe mạnh, đặc biệt trong năm đầu đời khi nhu cầu dinh dưỡng tăng cao. Tuy nhiên, việc hiểu đúng về liều lượng và tần suất bổ sung không chỉ giúp bé phòng ngừa thiếu máu mà còn tránh được tình trạng dư thừa gây hại.

1 năm bổ sung sắt mấy lần cho bé?

Số lần bổ sung sắt trong năm của mỗi bé sẽ thay đổi tùy theo độ tuổi, cân nặng lúc sinh và tình trạng dự trữ sắt trong cơ thể. Bác sĩ sẽ dựa trên các tiêu chí này để chỉ định liều dùng và thời gian phù hợp. Dưới đây là những nhóm trẻ cần bổ sung sắt với tần suất khác nhau trong năm.

Bổ sung sắt cho bé sinh thiếu tháng, nhẹ cân

Trẻ sinh non có nguy cơ thiếu sắt rất cao, với khoảng 85% trẻ gặp tình trạng này trong năm đầu đời. Vì vậy, Học viện Nhi khoa Hoa Kỳ khuyến cáo:

• Trẻ sinh non bú mẹ hoàn toàn: 2 mg/kg/ngày.
• Trẻ sinh non dùng sữa công thức giàu sắt: 1 mg/kg/ngày.

Bé cần uống sắt từ tháng đầu tiên đến 12 tháng tuổi. Như vậy, trẻ sinh non sẽ được bổ sung sắt 1 lần/năm, liên tục trong suốt năm đầu đời.

Trẻ sinh nhẹ cân (dưới 2,5kg) cũng có dự trữ sắt thấp nhưng nhu cầu lại cao do tốc độ tăng trưởng nhanh. Hiệp hội Nhi khoa Canada khuyến cáo:

• Cân nặng 1- 2,5kg: 2 - 3 mg/kg/ngày hoặc dùng sữa công thức ≥12 mg sắt/lít.
• Cân nặng dưới 1kg: 3 - 4 mg/kg/ngày.

Thời gian bổ sung bắt đầu từ 6 - 8 tuần tuổi đến khi bé tròn 12 tháng.

Trẻ 4 tháng tuổi

Bé 4 tháng tuổi bú mẹ hoàn toàn bắt đầu cạn kiệt lượng sắt dự trữ. Do sữa mẹ chỉ chứa khoảng 0,35mg sắt/lít, bé cần được bổ sung sắt dự phòng:

• Liều lượng: 1 mg/kg/ngày.
• Thời gian: Từ 4 tháng đến 6 - 7 tháng tuổi (khi bé ăn dặm 2 bữa/ngày).

Như vậy, trẻ 4 tháng tuổi bổ sung sắt 1 đợt/năm, kéo dài 2 - 3 tháng.

Trẻ được chẩn đoán thiếu sắt

Với nhóm trẻ đã xác định thiếu sắt, bác sĩ sẽ chỉ định:

• Liều lượng: 3 - 6 mg/kg/ngày
• Thời gian: Uống liên tục 3 tháng, tối đa 6 tháng/đợt

Tuỳ mức độ thiếu sắt, bé có thể cần bổ sung 1–2 lần/năm để đảm bảo hồi phục hoàn toàn và ngăn ngừa tái phát.

Những dấu hiệu mẹ cần bổ sung sắt ngay cho trẻ

Mỗi em bé sẽ có nhu cầu sắt khác nhau, vì vậy mẹ không nên tự ý cho trẻ uống bổ sung trong thời gian dài nếu chưa có hướng dẫn từ bác sĩ. Thiếu sắt nếu không được phát hiện sớm có thể ảnh hưởng đến sự phát triển não bộ, thể chất và miễn dịch của trẻ. Khi thấy bé xuất hiện những biểu hiện dưới đây, mẹ nên đưa bé đi kiểm tra để được tư vấn bổ sung sắt kịp thời:

• Trẻ thường xuyên mệt mỏi, uể oải, kém hoạt bát hơn so với bình thường.
• Da xanh xao, môi nhợt nhạt, lòng bàn tay và mí mắt trong nhạt màu.
• Bé dễ cáu gắt, khó tập trung, ngủ không sâu hoặc hay quấy khóc.
• Nhịp tim nhanh hoặc bé thở dốc khi vận động nhẹ.
• Tóc rụng nhiều, móng tay dễ gãy, chậm tăng cân hoặc chậm phát triển chiều cao.
• Ăn uống kém, biếng bú hoặc giảm khẩu vị rõ rệt.

Ngược lại, việc bổ sung sắt quá mức cũng tiềm ẩn rủi ro. Ngộ độc sắt có thể xảy ra nếu trẻ dùng liều cao kéo dài, gây:

• Buồn nôn, đau bụng, nôn ói (thậm chí nôn ra máu).
• Tiêu chảy, mất nước; phân đen hoặc có lẫn máu.
• Đau khớp, mệt mỏi, yếu sức.
• Ảnh hưởng tim mạch, nguy cơ suy tim.

Lượng sắt dư thừa lâu ngày còn có thể cản trở hấp thu các khoáng chất khác, gây táo bón và tích tụ trong gan, não, dẫn tới tổn thương nghiêm trọng, thậm chí đe dọa tính mạng. Vì vậy, mẹ luôn cần tham khảo ý kiến bác sĩ trước khi bổ sung sắt cho trẻ để đảm bảo an toàn và hiệu quả.

Mẹ nên bổ sung sắt cho bé trong bao lâu thì ngưng?

Thực tế, thời gian bổ sung sắt không giống nhau ở tất cả trẻ mà phụ thuộc vào độ tuổi, chế độ dinh dưỡng và tình trạng thiếu sắt hiện tại. Tuy nhiên, có một nguyên tắc quan trọng mà các chuyên gia luôn nhấn mạnh: không tự ý cho trẻ bổ sung liều sắt cao trong thời gian kéo dài quá 6 tháng nếu chưa kiểm tra và được bác sĩ đánh giá lại.

Lý do là khi cơ thể bé đã phục hồi dự trữ sắt, việc tiếp tục bổ sung liều cao có thể dẫn đến dư thừa, gây táo bón, đau bụng, rối loạn tiêu hóa, thậm chí ngộ độc sắt, tình trạng này có thể ảnh hưởng đến gan, tim và hệ thần kinh. Vì vậy, thời gian uống sắt của trẻ cần được cá nhân hóa dựa trên kết quả xét nghiệm và đáp ứng điều trị.

Tốt nhất, bố mẹ nên đưa trẻ đi thăm khám trước khi bắt đầu bổ sung và tái kiểm tra sau mỗi 2 - 3 tháng. Bác sĩ sẽ căn cứ vào mức độ thiếu sắt, tốc độ phục hồi và nhu cầu phát triển của bé để quyết định thời điểm ngừng bổ sung sao cho an toàn.

Nên bổ sung sắt cho bé vào thời gian nào trong ngày?

Theo khuyến cáo, thời điểm lý tưởng nhất để bổ sung sắt cho trẻ là vào buổi sáng, khi bụng đói, tốt nhất trước bữa ăn khoảng 25 - 30 phút. Sau một giấc ngủ dài, lượng sắt dự trữ trong cơ thể của bé thường giảm xuống, vì vậy uống sắt vào buổi sáng sẽ giúp cơ thể hấp thu nhanh và hiệu quả, đồng thời hỗ trợ tốt cho các hoạt động trong ngày.

Tuy nhiên, không phải bé nào cũng thích ứng tốt với việc uống sắt lúc đói. Một số trẻ có thể bị khó chịu, buồn nôn hoặc đau bụng nhẹ. Trong những trường hợp này, bố mẹ hoàn toàn có thể cho bé uống sắt trong hoặc sau bữa ăn để giảm kích ứng dạ dày. Khi đó, mẹ nên bắt đầu bằng liều thấp, sau đó tăng dần theo chỉ định để bé quen hơn, tránh gián đoạn quá trình bổ sung.

Những câu hỏi thường gặp

Có nên tự bổ sung sắt cho trẻ?

Nhiều bố mẹ lo lắng con thiếu chất nên chủ động cho bé uống sắt mà không kiểm tra trước. Tuy nhiên, điều này không được khuyến khích. Việc bổ sung sắt phải dựa trên độ tuổi, cân nặng, chế độ ăn và kết quả xét nghiệm. Nếu tự ý dùng, trẻ có thể gặp nguy cơ dư thừa sắt, rối loạn tiêu hoá hoặc thậm chí ngộ độc. Vì vậy, bố mẹ nên tham khảo ý kiến bác sĩ trước khi bắt đầu bất kỳ liệu trình bổ sung nào.

Uống sắt nên ăn gì và không nên ăn gì?

Để hấp thu sắt tốt hơn, bé nên dùng kèm thực phẩm giàu vitamin C như cam, quýt, dâu tây, súp lơ xanh. Mẹ nên tránh cho bé uống sắt cùng sữa, phô mai, sữa chua hoặc các thực phẩm giàu canxi vì canxi sẽ cản trở hấp thu sắt. Thực phẩm chứa polyphenol như trà, cacao cũng không nên dùng cùng thời điểm uống sắt.

Bé đang uống kháng sinh uống sắt được không?

Một số loại kháng sinh có thể làm giảm hiệu quả hấp thu sắt hoặc ngược lại. Vì vậy, mẹ không nên cho bé uống sắt và kháng sinh cùng lúc. Tốt nhất, hãy cho bé uống sắt cách kháng sinh từ 2 - 3 giờ hoặc theo hướng dẫn cụ thể của bác sĩ để đảm bảo an toàn.

Có nên bổ sung sắt cho bé hằng ngày không?

Không phải trẻ nào cũng cần uống sắt mỗi ngày. Việc bổ sung hằng ngày chỉ áp dụng với những bé được bác sĩ chỉ định, bao gồm trẻ thiếu sắt, sinh non, nhẹ cân hoặc chế độ ăn quá nghèo nàn sắt. Bé khỏe mạnh, ăn uống đầy đủ thường không cần bổ sung hằng ngày. Hãy cho bé kiểm tra định kỳ để xác định nhu cầu thật sự và tránh nguy cơ dư thừa sắt.

Hy vọng qua nội dung bài viết bạn đã có thêm thông tin 1 năm bổ sung sắt mấy lần. Việc bổ sung sắt cho bé trong năm cần được thực hiện đúng thời điểm, đúng liều và đúng tần suất để mang lại hiệu quả tối ưu mà không gây tác dụng phụ. Mỗi nhóm trẻ sẽ có nhu cầu bổ sung khác nhau, vì vậy bố mẹ nên tham khảo ý kiến bác sĩ trước khi quyết định cho trẻ uống sắt.