Suy dinh dưỡng có mấy cấp độ? Phân loại suy dinh dưỡng theo WHO

Nếu tình trạng cơ thể thiếu hụt dưỡng chất cần thiết kéo dài, có thể dẫn đến các biến chứng sức khỏe nghiêm trọng trong tương lai. Việc nhận biết sớm các mức độ thấp còi ở trẻ, thông qua chuẩn phân loại suy dinh dưỡng, có thể giúp phát hiện và có phương án bổ sung dinh dưỡng kịp thời.

Suy dinh dưỡng là gì?

Suy dinh dưỡng là tình trạng cơ thể nạp vào không đủ các dưỡng chất cần thiết theo nhu cầu, trong các giai đoạn trưởng thành của cơ thể. Việc thiếu hụt dinh dưỡng thiết yếu làm chậm quá trình tăng trưởng, thậm chí khiến cơ thể ngừng phát triển.

Độ tuổi thường xuất hiện suy dinh dưỡng nhất là ở khoảng từ 6 đến 24 tháng tuổi, vì đây chính là giai đoạn mà bé có nhu cầu dinh dưỡng cao. Lượng dưỡng chất nạp vào giúp hỗ trợ cơ thể bé tập thích nghi với môi trường xung quanh, tăng cường sức đề kháng chống lại bệnh tật và phát triển thể chất.

Nguyên nhân suy dinh dưỡng

Trước khi tìm hiểu qua phân loại suy dinh dưỡng theo WHO, cùng tìm hiểu xem lý do nào gây ra tình trạng suy dinh dưỡng thường gặp nhất. Nguyên nhân chủ yếu là do chế độ ăn uống hằng ngày không cung cấp đầy đủ các chất, cả về số lượng lẫn chất lượng. Ngoài ra, còn có thể do cơ thể gặp vấn đề về hấp thụ dưỡng chất ở đường tiêu hóa.

Bên cạnh đó, còn có những lý do khác mà các bậc phụ huynh cần biết:

• Trẻ sơ sinh không được nuôi bằng sữa mẹ hoàn toàn trong 6 tháng đầu.
• Chế độ ăn dặm bố mẹ xây dựng cho trẻ không khoa học.
• Trẻ phải ăn đồ ăn không hợp khẩu vị, không hấp dẫn và không có sự đa dạng món ăn.
• Trẻ thường xuyên trải qua các bệnh nhiễm trùng như tiêu chảy hay viêm phổi, làm suy giảm sức khỏe.
• Trẻ nảy sinh vấn đề về tâm lý do gia đình ép buộc quá mức khi cho ăn uống.

Khi đang ở tình trạng suy dinh dưỡng cấp độ 2, trẻ nhỏ sẽ có những biểu hiện ra bên ngoài như sụt cân (giảm khoảng 5 đến 10% so với cân nặng ban đầu, trong 3 đến 6 tháng), hay quấy khóc nhè và biểu hiện thụ động, kém linh hoạt hơn so với bạn bè đồng tuổi. Ngoài ra, có thể quan sát thấy bắp thịt trên tay và chân trẻ nhão, bụng không có hoặc có rất ít mỡ.

Nhận biết suy dinh dưỡng

Ngoài phân loại suy dinh dưỡng theo WHO, còn có thể phân độ suy dinh dưỡng trẻ em dựa vào cân nặng theo tuổi, hoặc chiều cao theo độ tuổi.

Dựa vào cân nặng theo độ tuổi

Cân nặng của trẻ sơ sinh trung bình sẽ khoảng từ 2.5kg đến 3kg. Tăng gấp đôi sau 5 tháng sau đó, và sau 12 tháng thì con số này sẽ tăng gấp ba.

Ở những trẻ trên 1 tuổi, trung bình mỗi năm cân nặng của trẻ sẽ thêm khoảng 2kg. Cân nặng bình thường của một trẻ em 6 tuổi sẽ là 20kg.

Dựa vào chiều cao theo độ tuổi

Chiều dài của trẻ sơ sinh thường sẽ dài khoảng 50cm. Sau 6 tháng trẻ bình thường sẽ dài khoảng 65cm, và đạt đến 75cm sau 12 tháng. Chiều cao trung bình của trẻ lên hai, ba và bốn lần lượt là 85cm, 95cm và 100cm. Sau 4 tuổi thì mỗi năm bé sẽ tăng thêm 5cm và đạt đến 120cm khi 8 tuổi.

Ngoài ra, bạn cũng có thể xác định trẻ có bị suy dinh dưỡng hay không bằng cách dùng phân loại suy dinh dưỡng theo Tổ chức Y tế Thế Giới (WHO).

Phân loại suy dinh dưỡng theo WHO

Một số người thắc mắc là suy dinh dưỡng có mấy cấp độ? Thật ra, đối với các thang đo khác nhau thì sẽ có các cấp độ và phân nhóm khác nhau. Suy dinh dưỡng có thể được phân mức độ theo nhiều cách, ví dụ như dùng cân nặng theo tuổi, so sánh chiều cao theo tuổi hoặc ước tính cân nặng theo chiều cao.

Dưới đây mời bạn đọc cùng tham khảo phân loại suy dinh dưỡng theo Tổ chức Y tế Thế giới (WHO - 1981), phân loại mức độ suy dinh dưỡng thành 3 nhóm:

• Suy dinh dưỡng cấp độ 1: Cân nặng thực tế đo được chỉ từ 70% đến 80% khi so sánh với cân nặng ở trẻ bình thường, có cùng độ tuổi. Nhìn bằng mắt có thể thấy được lớp mỡ dưới bụng của trẻ rất mỏng, vẫn có cảm giác thèm ăn và chưa thấy xuất hiện dấu hiệu rối loạn tiêu hóa.
• Suy dinh dưỡng cấp độ 2: Cân nặng thực tế đo được chỉ khoảng từ 60% đến 70% khi so sánh với cân nặng ở trẻ bình thường, có cùng độ tuổi. Vóc dáng của trẻ trông rất gầy gò, hoàn toàn không thấy có mỡ dưới da, vùng bụng, mông, tay và chân. Thường xuyên gặp các vấn đề về tiêu hóa và có thể đi kèm cảm giác chán ăn.
• Suy dinh dưỡng cấp độ 3 (Thể suy dinh dưỡng nặng): Cân nặng thực tế đo được chỉ còn dưới 60% khi so sánh với cân nặng ở trẻ bình thường, có cùng độ tuổi. Suy dinh dưỡng nặng gồm 3 thể khác nhau, bao gồm: Suy dinh dưỡng thể teo đét, suy dinh dưỡng thể phù, và thể phối hợp của hai thể vừa nêu.

Lưu ý khi điều trị suy dinh dưỡng ở trẻ em

Vậy là bạn đã biết được phân loại suy dinh dưỡng theo WHO. Để điều trị suy dinh dưỡng cho trẻ tại nhà, phụ huynh cần phải tìm hiểu các kiến thức về dinh dưỡng để điều chỉnh chế độ ăn, cung cấp đa dạng các thực phẩm cho bé.

• Sữa mẹ là sữa tốt nhất: Trẻ nhỏ cần bú sữa mẹ hoàn toàn trong 6 tháng đầu tiên, sau đó khuyến khích duy trì đến khi được 24 tháng tuổi, cho trẻ bú tùy theo nhu cầu. Nếu người mẹ bị thiếu hụt hoặc không còn sữa, có thể thay thế bằng sữa bột công thức theo tháng tuổi, nhưng phải tìm hiểu kỹ xem bé bị suy dinh dưỡng nên uống sữa gì.
• Ăn dặm khoa học: Theo các khuyến cáo y học, có thể cho trẻ ăn dặm từ lúc trẻ được 6 tháng tuổi. Thực đơn ăn dặm cũng cần được xây dựng với các chuyên gia, nhằm cung cấp đúng nhu cầu dinh dưỡng cho trẻ.
• Bổ sung thêm thực phẩm tốt: Bên cạnh chế độ ăn dặm cùng cháo dinh dưỡng, trẻ cũng cần được bổ sung thêm protein từ thịt, cá, trứng, sữa và các loại rau củ quả tươi. Ngoài ra, vitamin D và canxi cũng là những nguyên liệu rất cần thiết, bổ sung thêm nhằm giúp trẻ phát triển chiều cao tối ưu.
• Lượng nhỏ dầu mỡ: Phụ huynh cũng cần bổ sung vào mỗi bữa ăn của trẻ một ít dầu mỡ có lợi như dầu thực vật. Vai trò của dầu thực vật giúp hòa tan và dễ hấp thu các vitamin tan trong dầu thiết yếu.

Việc người mẹ thiếu dinh dưỡng trong lúc mang thai sẽ làm cho các cơ quan trong cơ thể trẻ bị ảnh hưởng. Nếu tình trạng này tiếp tục kéo dài sau khi sinh, dưỡng chất từ sữa mẹ cung cấp không đủ, có thể làm trẻ chậm phát triển thể chất, trí tuệ và có hệ miễn dịch yếu. Vì vậy dinh dưỡng cho người mẹ trong và sau khi mang thai cũng rất quan trọng.

Bài viết đã cung cấp cho bạn thông tin về cách phân loại suy dinh dưỡng theo WHO. Suy dinh dưỡng liên quan đến tình trạng cơ thể nạp vào không đủ nhu cầu dinh dưỡng theo thời gian. Tình trạng này có thể dẫn đến các vấn đề đáng lo ngại như trẻ chậm lớn, mắc các bệnh về mắt, bệnh tim hay bệnh tiểu đường. Việc biết được phân độ suy dinh dưỡng ở trẻ em giúp phát hiện sớm và có biện pháp điều trị kịp thời.