Nhận biết và điều trị suy dinh dưỡng cấp độ 2 ở trẻ em

Trong giai đoạn đầu đời của bé, việc cung cấp đầy đủ các chất dinh dưỡng cần thiết là rất quan trọng. Nhu cầu dinh dưỡng được đáp ứng đủ giúp trẻ cao lớn, phát triển sức khỏe thể chất và tinh thần toàn diện. Do vấn đề kinh tế, một số trẻ có thể bị suy dinh dưỡng cấp độ 2 vì khẩu phần ăn không đáp ứng đủ nhu cầu năng lượng cơ bản và yếu tố vi lượng cần thiết.

Suy dinh dưỡng là gì?

Suy dinh dưỡng ở trẻ em là tình trạng cơ thể trẻ bị thấp còi, thấp bé và nhẹ cân. Nguyên nhân là do trẻ không được cung cấp đầy đủ các chất dinh dưỡng, cả về số lượng lẫn chất lượng. Trẻ trong thời kỳ tăng hoạt động trao đổi chất, tăng nhu cầu năng lượng để lớn lên, nhưng lại không được bổ sung kịp thời. 

Biểu hiện của trẻ bị suy dinh dưỡng có thể được bộc lộ ở nhiều mức độ khác nhau. Nhìn chung trẻ sẽ chậm chạp, lên cân chậm và sức khỏe thể chất yếu hơn các bạn đồng trang lứa.

Những dấu hiệu thường gặp ở trẻ bị suy dinh dưỡng

Sau đây là một vài dấu hiệu điển hình ở trẻ bị suy dinh dưỡng cấp độ 2:

• Mất chất béo, mô mỡ đặc biệt ở vùng bụng.
• Khó thở, trẻ dễ bị các bệnh đường hô hấp.
• Thường xuyên mệt mỏi và cảm thấy không có năng lượng.
• Hay mắc bệnh vặt, lâu lành các vết thương.

Phân loại cấp độ suy dinh dưỡng

Suy dinh dưỡng có thể được phân mức độ theo nhiều thang đo khác nhau, ví dụ như cân nặng theo tuổi, chiều cao theo tuổi hoặc cân nặng theo chiều cao.

Dưới đây mời bạn đọc cùng tham khảo phân loại theo Tổ chức Y tế Thế giới (WHO - 1981) sử dụng tiêu chí cân nặng theo độ tuổi ở trẻ, phân loại mức độ suy dinh dưỡng thành 3 nhóm: Suy dinh dưỡng cấp độ 1, suy dinh dưỡng cấp độ 2 và suy dinh dưỡng cấp độ 3.

• Trẻ em suy dinh dưỡng cấp độ 1: Cân nặng đo được chỉ khoảng 70% - 80% cân nặng của trẻ em bình thường. Quan sát thấy được lớp mỡ ở vùng bụng của trẻ mỏng, trẻ vẫn thèm ăn bình thường và không thấy có dấu hiệu rối loạn tiêu hóa.
• Trẻ em suy dinh dưỡng cấp độ 2: Cân nặng đo được chỉ khoảng 60% - 70% cân nặng của trẻ em bình thường. Dáng vóc trẻ gầy gò, không thấy mỡ dưới da, đặc biệt là ở vùng bụng, mông, tay và chân. Hay bị rối loạn tiêu hóa theo đợt và có thể chán ăn.
• Trẻ em suy dinh dưỡng cấp độ 3 (trẻ bị suy dinh dưỡng nặng): Cân nặng đo được chỉ còn dưới 60% so với mức bình thường. Suy dinh dưỡng nặng có nhiều kiểu hình dáng khác nhau, điển hình nhất là 3 thể: Suy dinh dưỡng thể phù, thể teo đét và thể phối hợp.

Nguyên nhân gây suy dinh dưỡng cấp độ 2 ở trẻ em

Một số nguyên nhân dưới đây thường dẫn đến suy dinh dưỡng cấp độ 2:

• Bữa ăn hằng ngày ít thức ăn và kém dinh dưỡng: Đây là nguyên nhân gây suy dinh dưỡng thường gặp ở các quốc gia kém phát triển, khi người dân còn chưa có điều kiện sinh hoạt đầy đủ.
• Khả năng hấp thu chất dinh dưỡng kém: Do các bệnh lý đường tiêu hóa như bệnh viêm loét dạ dày - tá tràng hay các bệnh lý đường gan mật khác.
• Bệnh tại đường tiêu hóa hoặc sử dụng kháng sinh: Làm mất cân bằng hệ vi khuẩn đường ruột, dẫn đến kém hấp thu chất dinh dưỡng.
• Trẻ vừa trải qua một cơn bệnh nặng: Thường cảm thấy ăn không ngon miệng, mặc dù vẫn cung cấp đủ chất dinh dưỡng. Nôn mửa hay tiêu chảy kéo dài cũng làm mất các dưỡng chất trong thức ăn.
• Vấn đề sức khỏe tâm thần: Khi bị gia đình ép ăn uống quá mức, trẻ dễ sinh ra tâm lý sợ hãi với thức ăn, dần dần dẫn đến chán ăn và suy dinh dưỡng.
• Trẻ sơ sinh không được bú mẹ hoàn toàn trong 6 tháng đầu tiên: không bú đủ sữa mẹ và cho trẻ ăn dặm quá sớm trong 6 tháng đầu có thể dẫn đến suy dinh dưỡng ở trẻ nhỏ.

Điều trị suy dinh dưỡng ở trẻ em

Có thể điều trị suy dinh dưỡng ở trẻ tại nhà bằng cách điều chỉnh chế độ ăn, cung cấp thêm và đa dạng thực phẩm cho bé.

• Sữa mẹ là sữa tốt nhất cho trẻ nhỏ: Trẻ nhỏ cần bú sữa mẹ từ lúc mới sinh đến khi được 18 - 24 tháng tuổi. Nếu mẹ bị thiếu hụt hoặc không còn sữa, có thể dùng các loại sữa bột công thức theo tháng tuổi hoặc dùng sữa đậu nành để thay thế.
• Ăn dặm: Bắt đầu cho trẻ ăn dặm từ lúc trẻ được 6 tháng tuổi, để đáp ứng nhu cầu dinh dưỡng cho cơ thể. Bổ sung đầy đủ nhu cầu dinh dưỡng theo độ tuổi của trẻ nhưng số bữa ăn phải tăng lên, thức ăn phải được nấu chín kỹ.
• Bổ sung thêm các thực phẩm khác: Bên cạnh bột ăn dặm hoặc cháo, trẻ cần được bổ sung thêm dưỡng chất từ thịt, cá, trứng, sữa, đậu đỗ, rau xanh và hoa quả chín. Ngoài ra, vitamin D và canxi cũng là những chất mẹ cần bổ sung từ thực phẩm vào thực đơn nhằm phát triển chiều cao cho bé.
• Lượng nhỏ dầu mỡ: Mẹ cần bổ sung vào mỗi bữa ăn của bé một ít dầu mỡ giúp hấp thu và chuyển hóa tốt các vitamin quan trọng cho cơ thể của trẻ.

Thói quen sinh hoạt hạn chế diễn tiến của suy dinh dưỡng cấp độ 2

Dưới đây là một số lời khuyên của các chuyên gia dinh dưỡng bạn nên áp dụng để phòng ngừa diễn tiến suy dinh dưỡng cấp độ 2:

• Tăng cường hoạt động thể chất: Tập thể dục hàng ngày giúp cơ thể tăng cường trao đổi chất, kích thích sự thèm ăn và tăng cường tổng hợp xương, cơ bắp.
• Nuôi trẻ bằng sữa mẹ theo khuyến nghị: Bú sớm trong 1 giờ đầu, bú hoàn toàn trong 6 tháng đầu tiên và theo nhu cầu sau đó.
• Bổ sung đủ sắt và acid folic để phòng ngừa thiếu máu.
• Sử dụng muối hoặc gia vị có i-ốt cho các bữa ăn gia đình.
• Tiêm chủng đầy đủ theo lịch.
• Cho trẻ ăn uống các loại thực phẩm đầy đủ và đa dạng các loại chất dinh dưỡng.
• Tăng cường hương vị cho các món ăn: Gia tăng độ hấp dẫn của bữa ăn hằng ngày bằng các gia vị như nước chanh hay các loại thảo mộc.
• Thêm các bữa ăn nhỏ trong ngày: Có thể bổ sung thêm trái cây, sữa tươi nguyên chất, sữa chua, phô mai,... để cung cấp thêm chất dinh dưỡng và calo cho trẻ.

Nếu bé nhà bạn đang có các dấu hiệu của suy dinh dưỡng cấp độ 2 với các biểu hiện chán ăn, mỗi buổi ăn ít, hay bị khó tiêu, khó hấp thu chất dinh dưỡng và tăng cân rất chậm thì mẹ có thể tham khảo qua thực đơn cho trẻ suy dinh dưỡng theo những tư vấn của chuyên gia để cải thiện bệnh. Nếu giải pháp thay đổi khẩu phần ăn không cải thiện tình trạng suy dinh dưỡng của bé, mẹ và gia đình nên nhanh chóng đưa bé đến bệnh viện thăm khám và nhận tư vấn từ bác sĩ.

Xem  thêm:

• Những thông tin cần biết về suy dinh dưỡng cấp độ 3 ở trẻ
• Nhận biết và điều trị suy dinh dưỡng cấp tính ở trẻ như thế nào?