Bệnh co thắt mạch vành tim: Định nghĩa, chẩn đoán và cách điều trị

Bệnh co thắt mạch vành tim là tình trạng rối loạn chức năng lớp nội mạc mạch máu, từ đó gây ra hiện tượng tắc thoáng qua hoàn toàn hoặc gần hoàn toàn của động mạch vành. Đây là một bệnh lý khá hiếm gặp nhưng lại có khả năng gây ra nhiều biến chứng nguy hiểm cho người bệnh, thậm chí là tử vong. Trong bài viết dưới đây, Nhà Thuốc Long Châu sẽ giúp bạn hiểu rõ hơn về bệnh co thắt mạch vành.

Bệnh co thắt mạch vành tim là gì?

Bệnh co thắt mạch vành tim là một bệnh tim mạch gây ra do thành động mạch vành ở lớp thượng tâm mạc gia tăng trương lực tạm thời. Từ đó, đường kính lòng mạch bị giảm đi một cách đáng kể. 

Tình trạng co thắt mạch vành có thể chỉ xảy ra thoáng qua hoặc kéo dài tới 15 phút, gây ra các triệu chứng như:

• Đau thắt ngực tiến triển nặng, có thể lan lên đầu hoặc vai. 
• Trong lồng ngực có cảm giác co thắt, bỏng rát.
• Vã mồ hôi, choáng váng, buồn nôn…

Trên lâm sàng, tình trạng co thắt mạch vành có thể biểu hiện thành:

• Cơn đau thắt ngực biến đổi (đau thắt ngực kiểu Prinzmetal): Xuất hiện khi nghỉ ngơi (thường vào nửa đêm hoặc sáng sớm) và thành nhiều đợt liên tiếp, có thể kèm theo một số triệu chứng khác như vã mồ hôi, khó thở, buồn nôn…
• Nhồi máu cơ tim: Gây ra do tình trạng co thắt mạch vành kéo dài.
• Loạn nhịp thất ác tính: Do co thắt xảy ra thường xuyên gây tắc hoàn toàn động mạch vành, có thể dẫn đến đột tử.

Các yếu tố nguy cơ gây co thắt mạch vành

Bệnh co thắt mạch vành thường gặp ở những bệnh nhân hút thuốc lá, cần sa, nghiện rượu, hít butan, Pseudoephedrine, ngưng dùng thuốc chẹn canxi… Trên thực tế, có đến 75% trường hợp bị co thắt mạch vành có thói quen hút thuốc lá thường xuyên. Bên cạnh đó, tình trạng xơ vữa mạch vành giai đoạn sớm cũng có thể là một nguyên nhân khiến mạch vành dễ bị co thắt. 

Bệnh thường gặp ở nữ giới (10% - 25%) nhiều hơn nam giới (6% - 10%). Ngoài ra, tỷ lệ đau thắt ngực do co thắt mạch vành ở khu vực Đông Á (đặc biệt là Hàn Quốc, Nhật Bản, Đài Loan) cao hơn so với tỷ lệ ở người da trắng.

Chẩn đoán bệnh co thắt mạch vành tim như thế nào?

Các dấu hiệu rất quan trọng để chẩn đoán tình trạng co thắt mạch vành là:

• Dấu hiệu nặng ngực thường không do gắng sức.
• Sự chênh lên thoáng qua của đoạn ST trong điện tâm đồ.

Bên cạnh đó, bác sĩ có thể cho người bệnh làm trắc nghiệm gắng sức để chẩn đoán co thắt mạch vành thể im lặng, mặc dù trong một số trường hợp kết quả sẽ không thực sự rõ ràng. Ngoài ra, một số thử nghiệm bằng thuốc có thể được áp dụng như truyền tĩnh mạch Acetylcholine, Ergonovine để qua đó khởi phát cơn co thắt mạch vành. Tuy nhiên, phương pháp chẩn đoán này chỉ được thực hiện trong trường hợp được theo dõi chặt chẽ và đảm bảo điều kiện phòng tránh biến chứng cho người bệnh.

Điều trị co thắt động mạch vành

Phương pháp điều trị chính trong bệnh co thắt mạch vành tim là sử dụng thuốc chẹn canxi. Việc sử dụng phổ biến phương pháp điều trị này đã giúp làm giảm đáng kể tỷ lệ gặp phải các cơn đau thắt ngực biến đổi. 

Bên cạnh đó, thuốc nitrat tác dụng kéo dài cũng đem lại hiệu quả tích cực. Khả năng giãn mạch của nó có thể hỗ trợ tác dụng của thuốc chẹn canxi.

Thuốc chẹn β được coi là thuốc hàng đầu trong điều trị bệnh tim thiếu máu cục bộ, đau thắt ngực hoặc hội chứng mạch vành cấp. Tuy nhiên, tác dụng của thuốc chẹn β trên các bệnh nhân là khác nhau. Cần phải kết hợp loại thuốc này với thuốc chẹn canxi hoặc nitrat để tránh tình trạng co thắt mạch vành.

Các nghiên cứu đã chỉ ra rằng việc thiếu hụt magie có thể góp phần gây co thắt mạch vành, do đó bổ sung magie cũng được coi là một phương pháp có khả năng phòng ngừa tình trạng này.

Ngoài ra, việc điều trị giảm cholesterol cũng có thể giúp cải thiện chức năng lớp nội mạc mạch máu và làm giảm đáp ứng co thắt của mạch vành đối với acetylcholine. Do đó, việc bổ sung statin (fluvastatin) vào quá trình điều trị chẹn canxi thường quy có khả năng ức chế các con đường chuyển hóa liên quan đến men RhoA-kinase.

Trong trường hợp đau thắt ngực Prinzmetal nghiêm trọng mà không thể điều trị được bằng nội khoa, phương pháp phẫu thuật bắc cầu động mạch vành có thể được thực hiện. Ngoài ra, các bệnh nhân có biểu hiện co thắt mạch vành nhưng không có đau ngực cũng có thể được can thiệp bằng phương pháp tương tự. 

Trường hợp có rối loạn nhịp thất đe dọa tính mạng, cấy máy phá rung tự động có thể được chỉ định.

Tiên lượng của bệnh co thắt mạch vành tim

Bệnh co thắt mạch vành tim là một trong những loại bệnh lý tim mạch có thể gây ra nhiều hậu quả đáng lo ngại, đặc biệt là ở người trưởng thành. Tuy nhiên, tiên lượng của những bệnh nhân này có thể được cải thiện đáng kể nếu được điều trị thích hợp. 

Các nghiên cứu đã chỉ ra rằng các bệnh nhân dung nạp với thuốc chẹn canxi và ngưng hút thuốc lá sẽ có tiên lượng khá tốt. Tuy nhiên, bệnh nhân thường xuyên phải đối mặt với những đợt đau ngực mỗi 3 - 6 tháng, xen kẽ với những thời điểm không triệu chứng. Tình trạng này sẽ giảm dần về lâu dài.

Trái lại, những dấu hiệu xấu hơn cho tiên lượng của bệnh nhân bao gồm sự hiện diện của bệnh xơ vữa động mạch, hút thuốc lá liên tục, không dung nạp với thuốc chẹn canxi, co thắt nhiều nhánh của mạch vành. Để đánh giá tiên lượng cho các bệnh nhân co thắt mạch vành, Hiệp hội co thắt mạch vành Nhật Bản (JCSA) đã đưa ra “Thang điểm nguy cơ JCSA” bao gồm 7 yếu tố dự báo về các biến cố tim mạch quan trọng (MACE).

Tóm lại, co thắt mạch vành là một tình trạng bệnh lý có thể gây ra các biến chứng nghiêm trọng như đau thắt ngực và nhồi máu cơ tim. Nhiều cơ chế khác nhau đã được đưa ra để giải thích nguyên nhân gây ra hội chứng này, tuy nhiên, đều liên quan đến phản ứng co quá mức của tế bào cơ trơn thành mạch. Sự kết hợp của nhiều yếu tố như hút thuốc lá, xơ vữa động mạch vành, dùng thuốc chứa Pseudoephedrine và ống thông can thiệp có thể làm tình trạng bệnh nhân diễn biến khá nặng. Vì vậy, nhận biết sớm các triệu chứng gây ra do co thắt động mạch vành là vô cùng quan trọng để kịp thời điều trị, phòng ngừa biến chứng nguy hiểm.

Trên đây là các thông tin về bệnh co thắt mạch vành tim, bao gồm định nghĩa, cách chẩn đoán, điều trị và tiên lượng của bệnh. Hy vọng qua bài viết này, Nhà Thuốc Long Châu đã đem đến cho bạn những thông tin mà bạn đang tìm kiếm. Mong rằng bạn đọc sẽ tiếp tục lựa chọn đồng hành cùng nhà thuốc trong tương lai!

Ánh Vũ

Nguồn tham khảo: vientimmach.vn