Các loại vaccine​ phòng bệnh hiện nay và những điều cần biết

Tất cả các loại vaccine đều có một điểm chung đó là giúp cơ thể kích hoạt khả năng miễn dịch nhận diện và chống lại các tác nhân gây bệnh song mỗi loại vaccine lại được nghiên cứu, phát triển và sản xuất theo những cơ chế và công nghệ khác nhau nhằm đối phó với từng loại tác nhân gây bệnh.

Các loại vaccine phòng bệnh theo cơ chế hoạt động

Vaccine là chế phẩm sinh học có chứa kháng nguyên. Kháng nguyên ở đây có thể là vi khuẩn hoặc virus ở dạng sống hoặc dạng bất hoạt, giảm độc lực hoặc đã chết. Khi đi vào cơ thể, vaccine sẽ kích thích hệ miễn dịch của cơ thể sản sinh kháng thể chống lại các tác nhân gây bệnh. Dựa theo cơ chế hoạt động của vaccine, vaccine được chia thành các loại dưới đây:

Vaccine sống giảm độc lực

Vaccine sống giảm độc lực là loại vaccine được chế tạo từ virus hoặc vi khuẩn gây bệnh đã bị làm yếu đi (giảm độc lực) nhưng vẫn có khả năng kích thích hệ miễn dịch của cơ thể. Mục tiêu của loại vaccine này là tạo ra phản ứng miễn dịch tương tự như khi cơ thể bị nhiễm bệnh thật sự mà không gây ra triệu chứng nghiêm trọng của bệnh.

Một số ưu điểm của vaccine sống giảm độc lực bao gồm:

• Tạo miễn dịch mạnh mẽ: Vaccine này thường tạo ra phản ứng miễn dịch mạnh mẽ và lâu dài hơn so với vaccine bất hoạt hoặc tái tổ hợp.
• Liều lượng thấp: Chỉ cần 1 - 2 liều vaccine là có thể đủ để tạo ra miễn dịch lâu dài.
• Kích thích miễn dịch tự nhiên: Nhờ vào việc bắt chước quá trình nhiễm trùng tự nhiên, vaccine sống giảm độc lực có thể kích thích cả miễn dịch huyết thanh và miễn dịch tế bào.

Một số ví dụ về vaccine sống giảm độc lực bao gồm:

• Vaccine phòng bệnh sởi, quai bị, rubella (MMR);
• Vaccine phòng bệnh sốt vàng;
• Vaccine phòng bệnh thủy đậu.

Mặc dù vaccine sống giảm độc lực có nhiều ưu điểm, nhưng cũng cần cân nhắc đến một số rủi ro, đặc biệt là ở những người có hệ miễn dịch yếu, như bệnh nhân HIV hoặc những người đang điều trị hóa trị. Do đó, việc tiêm chủng cần được xem xét kỹ lưỡng dựa trên tình trạng sức khỏe của từng cá nhân.

Vaccine bất hoạt

Vaccine bất hoạt (hay còn gọi là vaccine inactivated) là loại vaccine được sản xuất từ virus hoặc vi khuẩn ở trạng thái đã bị tiêu diệt hoặc bất hoạt, không còn khả năng gây bệnh nhưng vẫn giữ được khả năng kích thích phản ứng miễn dịch của cơ thể. Vì mầm bệnh đã bị bất hoạt, nên loại vaccine này thường an toàn và không gây ra bệnh cho người tiêm.

Một số đặc điểm chính của vaccine bất hoạt:

• An toàn: Không có nguy cơ gây bệnh do virus hoặc vi khuẩn trong vaccine đã bị tiêu diệt.
• Cần nhiều mũi tiêm: Để đạt được hiệu quả miễn dịch cao, thường cần phải tiêm nhiều lần.
• Phản ứng miễn dịch: Thường tạo ra phản ứng miễn dịch yếu hơn so với vaccine sống giảm độc lực, vì vậy có thể cần sử dụng thêm các chất bổ trợ (adjuvants) để tăng cường khả năng đáp ứng miễn dịch.

Các loại vaccine bất hoạt phổ biến bao gồm:

• Vaccine cúm (Influenza vaccine);
• Vaccine viêm gan A (Hepatitis A vaccine);
• Vaccine bạch hầu, uốn ván, ho gà (DTP vaccine).

Vaccine tái tổ hợp

Vaccine tái tổ hợp là một loại vaccine được sản xuất dựa trên công nghệ DNA tái tổ hợp. Công nghệ này cho phép các nhà khoa học kết hợp DNA từ nhiều nguồn khác nhau để tạo ra các protein đặc hiệu, từ đó tạo ra phản ứng miễn dịch trong cơ thể người.

Vaccine tái tổ hợp được sử dụng rộng rãi hiện nay có thể kể đến như:

• Vaccine phòng bệnh viêm gan B;
• Một số loại vaccine phòng bệnh cúm;
• Vaccine phòng HPV (virus gây ung thư cổ tử cung).

Vaccine biến độc tố

Vaccine biến độc tố hiểu một cách đơn giản là loại vaccine sử dụng độc tố của vi khuẩn đã được thay đổi để trở nên không có độc nữa. Tuy vậy, thành phần này vẫn đủ khả năng kích hoạt cơ thể hình thành kháng thể chống lại các tác nhân gây bệnh.

Vaccine tiểu đơn vị

Vaccine tiểu đơn vị là một loại vaccine được phát triển bằng cách sử dụng một hoặc nhiều thành phần nhỏ của tác nhân gây bệnh (như virus hoặc vi khuẩn) để kích thích phản ứng miễn dịch mà không sử dụng toàn bộ mầm bệnh. Những thành phần này thường là protein hoặc polysaccharide, đủ để tạo ra đáp ứng miễn dịch mà không gây ra bệnh.

Ví dụ về vaccine tiểu đơn vị:

• Vaccines cho viêm gan B
• Vaccines cho virus HPV (Human Papillomavirus)
• Vaccines cho một số loại viêm phổi do vi khuẩn (như Streptococcus pneumoniae).

Vaccine vector virus

Vaccine vector virus còn được biết đến với tên gọi là vaccine sử dụng virus an toàn. Loại vaccine này cung cấp vào cơ thể một số thành phần của virus (không có khả năng gây bệnh) để kích thích phản ứng miễn dịch của cơ thể. 

Vaccine ngừa Covid 19 như AstraZeneca (Anh), Sputnik V (Nga) là loại vaccine vector virus sử dụng adenovirus làm vector.

Vaccine RNA

Vaccine RNA là loại vaccine được bào chế dựa trên công nghệ mRNA. Các tế bào miễn dịch sẽ đọc mRNA và tạo ra một loại protein tương tự như một phần của virus từ đó kích thích hệ miễn dịch tạo ra phản ứng miễn dịch, sản sinh kháng thể đặc hiệu với tác nhân gây bệnh. Các loại vaccine RNA có thể kể đến như vaccine phòng covid 19 Moderna, Pfizer.

Các loại vaccine theo bệnh

Dựa theo các nhóm bệnh, vaccine được chia thành các loại sau đây:

Vaccine phòng bệnh truyền nhiễm ở trẻ em

Vaccine phòng bệnh truyền nhiễm cho trẻ em là một phần quan trọng trong chương trình chăm sóc sức khỏe trẻ em, giúp bảo vệ trẻ khỏi những bệnh nhiễm trùng nghiêm trọng có thể gây ra các vấn đề sức khỏe lâu dài hoặc thậm chí tử vong. Dưới đây là một số loại vaccine phổ biến được khuyến cáo cho trẻ em:

• Vaccine phòng bệnh lây qua đường hô hấp: Vaccine phòng bệnh phế cầu (Prevenar 13, Synflorix), vaccine phòng bệnh cúm (Vaxigrip Tetra, Influvac Tetra, Ivacflu-S), vaccine lao BCG, vaccine ngừa viêm màng não do não mô cầu, vaccine ngừa viêm màng não mủ…
• Vaccine phòng bệnh lây qua đường tiêu hoá: Vaccine phòng bệnh tiêu chảy cấp do Rotavirus (Rotateq, Rotarix, Rotavin), vaccine ngừa bệnh thương hàn Typhim, vaccine ngừa bệnh tả mORCVAX, vaccine ngừa bại liệt…
• Vaccine phòng bệnh về da: Vaccine phòng bệnh sởi (MVVAC, MMR, Priorix), vaccine phòng bệnh thuỷ đậu (Varivax, Varicella, Varilrix)...
• Vaccine phòng bệnh lây qua máu: Vaccine phòng viêm gan B…
• Vaccine phòng bệnh lây qua đường muỗi đốt: Vaccine phòng bệnh sốt xuất huyết, vaccine phòng bệnh sốt rét, vaccine phòng bệnh viêm não Nhật Bản…
• Vaccine phòng bệnh lây qua vết thương hở: Vaccine phòng bệnh dại, vaccine phòng bệnh uốn ván…
• Vaccine phòng bệnh lây qua đường sinh dục và dịch tiết cơ thể như vaccine ngừa HPV.

Vaccine phòng bệnh cho người lớn

Tương tự như trẻ em, người lớn cũng cần chủ động tiêm các nhóm vaccine phòng bệnh nêu trên đầy đủ và đúng lịch, đặc biệt là các loại vaccine quan trọng đối với đặc trưng nghề nghiệp của từng người, chẳng hạn như:

• Nhân viên y tế, nhân viên chăm sóc sức khỏe… cần tiêm vaccine phòng nhóm bệnh lây qua đường máu, lây qua dịch tiết cơ thể…
• Nhân viên lao động tại công trường xây dựng cần tiêm vaccine phòng bệnh lây qua vết thương hở, chẳng hạn như vaccine phòng bệnh uốn ván.
• Những đối tượng làm nghề buôn bán giết mổ động vật cần chủ động tiêm vaccine phòng bệnh dại, vaccine phòng bệnh uốn ván…
• Nhân viên làm trong xí nghiệp dệt may hoặc trong môi trường hóa chất, cần tiêm các loại vaccine phòng nhóm bệnh hô hấp như cúm, viêm phổi do phế cầu…

Vaccine phòng bệnh khi đi du lịch

Khi đi du lịch, đặc biệt là đến những vùng có dịch hoặc khí hậu khác biệt, việc tiêm vaccine phòng bệnh là rất quan trọng để bảo vệ sức khỏe. Theo đó, trước khi đi du lịch, nên tham khảo ý kiến bác sĩ hoặc trung tâm y tế chuyên về du lịch để được tư vấn cụ thể tùy theo lịch trình và địa điểm bạn sẽ đến.

Các loại vaccine được khuyến cáo tiêm phòng cho người đi du lịch có thể kể đến vaccine phòng các bệnh như viêm gan A, viêm gan B, cúm mùa, thương hàn, sốt rét, sốt vàng…

Tiêm vaccine ở đâu tốt, uy tín, an toàn?

Tiêm vaccine ở đâu tốt, uy tín, an toàn? Tiêm chủng Long Châu là một trong những lựa chọn mà bạn nên cân nhắc.

Tự hào là trung tâm tiêm chủng hàng đầu tại Việt Nam, tiêm chủng Long Châu cam kết sẽ mang đến cho quý khách hàng trải nghiệm tiêm chủng an toàn và chất lượng nhất.

Không chỉ đảm bảo về nguồn cung vaccine, chất lượng vaccine, môi trường tiêm chủng an toàn, dịch vụ tiêm chủng tiện ích, giá cả hợp lý, khi đến với tiêm chủng Long Châu bạn sẽ được đội ngũ y bác sĩ có trình độ chuyên môn cao và giàu kinh nghiệm tư vấn và hỗ trợ tận tình trước, trong và sau tiêm chủng.

Hiện nay, tiêm chủng Long Châu có rất nhiều các cơ sở trải dài khắp cả nước. Để tìm hiểu rõ hơn về trung tâm tiêm chủng Long Châu cũng như tìm kiếm địa chỉ tiêm chủng Long Châu gần nhất, hãy truy cập website của Trung tâm tiêm chủng Long Châu để biết thêm thông tin chi tiết bạn nhé.

Trên đây là toàn bộ những thông tin cơ bản về các loại vaccine mà Nhà thuốc Long Châu đã tổng hợp để chia sẻ đến quý độc giả. Hy vọng, qua những chia sẻ hôm nay, bạn đọc sẽ hiểu rõ hơn về các loại vaccine và tìm cho bản thân địa chỉ tiêm chủng uy tín nhé.