Các phương pháp điều trị bệnh bại não phổ biến

Bại não có nhiều biểu hiện khác nhau ở mỗi thể, do một hoặc nhiều phần của bộ não có chức năng điều khiển cử động và ngôn ngữ bị hạn chế.

Các thể bệnh của bại não

Bại não thể co cứng (Spastic cerebral palsy)

Bại não thể co cứng chiếm khoảng 70 – 90% trong tổng số người bị bại não, biểu hiện dễ thấy ở nhóm này là các cơ co cứng, khó khăn khi cử động. Một số trường hợp nặng có thể gây liệt tứ chi, trong đó thân người và bốn chi đều bị liệt, đồng thời các cơ điều khiển mồm và lưỡi cũng bị liệt. Thông thường, trẻ em bị liệt tứ chi thường bị trí tuệ phát triển chậm và có nhiều vấn đề khác.

Bại não thể co cứng là các cơ co cứng, khó khăn khi cử động

Bại não thể loạn động (Dyskinetic cerebral palsy)

Số người mắc bại não ở thể loạn động ít hơn khá nhiều so với bại não thể co cứng, chỉ chiếm khoảng 20%, tuy nhiên, bại não thể loạn động lại gây ảnh hưởng đến toàn bộ cơ thể.

Đặc trưng của bại não thể loạn động là sự thay đổi bất thường của trương lực cơ, lúc tăng lúc giảm và đôi lúc có những cử động không thể kiểm soát như cử động chậm và đau hoặc cử động nhanh và giật giật. Do đó, cách điều trị bệnh bại não là hết sức quan trọng.

Bại não thể thất điều (Ataxic cerebral palsy)

Bại não thể thất điều là thể ít gặp nhất trong số những người mắc bại não, chỉ chiếm khoảng 10%. Người mắc bại não ở thể thất điều thường bị mất cân bằng tư thế và phối hợp động tác khiến cho người mắc bệnh bại não có thể đi nhưng dáng điệu không vững hay viết khó khăn do cần có sự phối hợp chính xác giữa các cử động.

Bại não có di truyền không?

Ngày nay, với sự phát triển của y học, các nhà nghiên cứu có thể phát hiện ra những tổn thương hay dị tật não bằng các chẩn đoán hình ảnh để tìm ra nguyên nhân, biện pháp phòng ngừa và có cách điều trị bệnh bại não ở trẻ. Các nghiên cứu của tổ chức Cerebral Palsy Society chỉ ra khoảng 70% bại não ở trẻ xảy ra trước khi sinh, chủ yếu nhất là trong 3 tháng đầu của thai kỳ. Khoảng 20% xảy ra trong giai đoạn sinh nở và 10% còn lại xảy ra trong 2 năm đầu của bé khi não vẫn đang trong giai đoạn hình thành.

Khoảng 20% xảy ra trong giai đoạn sinh nở và 10% còn lại xảy ra trong 2 năm đầu của bé

Ba yếu tố quan trọng liên quan đến việc chẩn đoán bại não được các nhà khoa học của Đại học Y tế Michigan – Mỹ đều cập gồm: yếu tố di truyền, bại não bẩm sinh và bại não sau sinh.

Bại não không phải là yếu tố có thể di truyền, tuy nhiên, các yếu tố di truyền có thể khiến trẻ bị bại não. Rối loạn di truyền không trực tiếp gây ra bại não ở trẻ nhưng ảnh hưởng của rối loạn di truyền có thể tác dụng nhỏ trên hệ Gen. Ảnh hưởng của di truyền có thể hình thành phức tạp và gây ra một số bất thường ở trẻ.

Theo các nhà khoa học, di truyền chỉ là một yếu tố có thể gây ra bại não nhưng chưa được chứng minh là nguyên nhân gây bại não. Do vậy, các gia đình trước khi sinh con hoặc gia đình đã có bé mắc bại não muốn sinh thêm con nên đến thăm khám với bác sĩ chuyên môn để kiểm tra bản đồ gen và được tư vấn chính xác nhất tránh để đến lúc trẻ sinh ra mới tìm hiểu các cách điều trị bệnh bại não thì đã quá muộn.

Các cách điều trị bệnh bại não

Hiện nay có khá nhiều chương trình nói về chữa bệnh bại não như: diện chẩn, châm cứu bấm huyệt, ghép tế bào gốc,... Tuy nhiên, khoa học trên thế giới đã công nhận phục hồi chức năng và cấy ghép tế bào gốc là hai phương pháp có hiệu quả hơn cả với tất cả các trẻ bại não. 

Cách điều trị bệnh bại não bằng cấy ghép tế bào gốc 

Cách điều trị bệnh bại não bằng cấy ghép tế bào gốc 

Quy trình cấy ghép tế bào gốc điều trị bại não được thực hiện qua 5 bước cụ thể như sau:

• B1: Sau khi đã xác định trẻ đủ điều kiện thực hiện cấy ghép, bé sẽ được nhập viện và tiến hành gây mê để lấy tủy xương ở các vị trí gai chậu trước trên bên phải và bên trái
• B2: Tủy xương thu thập được tách tế bào gốc, kiểm định đánh giá chất lượng tế bào gốc thu hoạch
• B3: Tiến hành gây mê và truyền tế bào gốc cho bệnh nhân qua đường tủy sống, mỗi ca ghép tế bào gốc thường ghép từ 2 - 4 lần, mỗi lần cách nhau ít nhất 6 tháng.
• B4: Tiến hành phân lập và ghép 95% số lượng tế bào gốc, 5% còn lại được nuôi cấy và lưu trữ cho các lần ghép tiếp theo, mỗi liệu trình ghép có thể cách nhau từ 3-6 tháng.
• B5: Sau khi hoàn tất quá trình ghép bé có thể xuất viện và theo dõi tiếp tại nhà.

Cách điều trị bệnh bại não bằng phương pháp phục hồi chức năng

Cách điều trị bệnh bại não bằng phương pháp phục hồi chức năng

Bài tập vật lý trị liệu cho trẻ bại não giúp phục hồi chức năng cho trẻ bại não bao gồm: phục hồi các rối loạn vận động như làm bớt co cứng, múa vờn hay rối loạn trương lực cơ; tập luyện khả năng điều khiển tự chủ; điều trị các rối loạn thính giác, thị giác, động kinh nếu có. Tập luyện chức năng cho trẻ bại não có đặc điểm là trẻ chưa hề biết những động tác mà kỹ thuật viên tập cho, nên các kỹ thuật viên tiến hành rất kỹ lưỡng, theo trình tự phát triển vận động của trẻ bình thường.

Ngoài tập ra, cần chú ý thêm sự giao tiếp, tinh thần của trẻ bại não để trẻ phát triển kỹ năng giao tiếp xã hội. Đối với trẻ lớn, cách điều trị bệnh bại não cần phải học cách độc lập trong sinh hoạt hằng ngày (chẳng hạn vệ sinh cá nhân). Tránh để trẻ phụ thuộc hoàn toàn vào người thân, nếu trẻ có thể tự làm.

Ánh Phạm