Bại não trẻ em: Triệu chứng, nguyên nhân và cách phòng ngừa

Bại não là một nhóm các rối loạn ảnh hưởng đến khả năng di chuyển, duy trì thăng bằng và tư thế của một người. Bại não trẻ em là khuyết tật vận động phổ biến nhất ở thời thơ ấu. Từ "não" có ý nghĩa liên quan đến bộ não. Từ "bại - bại liệt" có nghĩa là yếu hoặc có vấn đề với việc sử dụng các cơ. Bại não trẻ em là do não phát triển bất thường hoặc có những tổn thương ở não đang phát triển ảnh hưởng đến khả năng kiểm soát cơ của một người.

Các triệu chứng của bại não trẻ em khác nhau ở mỗi người. Một người bị bại não nặng có thể cần sử dụng thiết bị đặc biệt để đi lại hoặc có thể hoàn toàn không đi được và cần được chăm sóc suốt đời. Mặt khác, một người bị bại não nhẹ có thể đi lại hơi khó khăn, nhưng có thể không cần bất kỳ sự trợ giúp đặc biệt nào. Bại não trẻ em không trở nên tồi tệ hơn theo thời gian, nhưng các triệu chứng cụ thể có thể thay đổi trong suốt cuộc đời của một người.

Tất cả những trẻ bị bại não trẻ em đều có vấn đề về cử động và tư thế. Nhiều trẻ cũng có các tình trạng liên quan như thiểu năng trí tuệ; co giật; các vấn đề về thị lực, thính giác hoặc lời nói; những thay đổi ở cột sống (chẳng hạn như cong vẹo cột sống); hoặc các vấn đề chung (chẳng hạn như co cứng cơ).

Bại não trẻ em thường biểu hiện triệu chứng trước 2 tuổi.

Dựa trên các triệu chứng mà bệnh nhi mắc phải, có thể thành 4 dạng bại não chính:

Bại não co cứng: Các cơ bị cứng và căng (đặc biệt là khi cố gắng di chuyển nhanh chóng), gây khó khăn cho việc di chuyển và giảm phạm vi cử động cơ thể.

Bại não rối loạn vận động: Các cơ chuyển giữa cứng và mềm, gây ra các chuyển động hoặc co thắt cơ thể ngẫu nhiên, không kiểm soát được.

Bại não không điều hòa: Khi một trẻ có vấn đề về thăng bằng và phối hợp, dẫn đến cử động run rẩy hoặc vụng về và đôi khi run.

Bại não hỗn hợp: Khi một trẻ có các triệu chứng của nhiều loại bại não.

Những dấu hiệu và triệu chứng của bại não trẻ em

Các triệu chứng của bại não trẻ em khác nhau ở mỗi đứa trẻ và khác về mức độ từ nhẹ đến nặng. Một số trẻ bị bại não có thể gặp khó khăn khi đi lại và ngồi. Những trẻ bị bại não khác có thể gặp khó khăn khi cầm nắm đồ vật.

Các tác động của tình trạng này có thể trở nên rõ ràng hơn hoặc giảm đi hoặc hạn chế khi một đứa trẻ lớn lên và phát triển các kỹ năng vận động. Chúng cũng khác nhau tùy thuộc vào phần não bị ảnh hưởng.

Một số triệu chứng phổ biến bao gồm:

Chậm đạt được các mốc kỹ năng vận động, chẳng hạn như lăn, ngồi dậy một mình hoặc bò.

Đi lại khó khăn.

Các biến thể về trương lực cơ, chẳng hạn như quá mềm hoặc quá cứng.

Co cứng, hoặc cứng cơ và phản xạ quá mức.

Mất điều hòa, hoặc thiếu phối hợp cơ.

Run hoặc cử động không chủ ý.

Chậm phát triển giọng nói và khó nói.

Chảy nhiều nước dãi và gặp các vấn đề về nuốt.

Các vấn đề về thần kinh, chẳng hạn như động kinh, thiểu năng trí tuệ và mù lòa.

Biến chứng có thể gặp khi mắc bại não trẻ em

Những đứa trẻ bị bại não có thể bị các biến chứng, bao gồm:

Khó khăn trong giao tiếp, chẳng hạn như rối loạn ngôn ngữ và lời nói.

Các vấn đề về cột sống, chẳng hạn như cong vẹo cột sống, chứng vẹo cổ (lắc lư) và chứng gù (gù lưng).

Viêm xương khớp.

Co cứng, xảy ra khi các cơ bị khóa vào các vị trí đau.

Loãng xương hoặc mật độ xương kém có thể làm cho xương dễ gãy.

Gặp vấn đề nha khoa.

Són tiểu.

Khi nào cần gặp bác sĩ?

Liên hệ với bác sĩ ngay lập tức nếu bạn nghĩ rằng con bạn có thể bị bại não. Chẩn đoán và điều trị sớm là rất quan trọng. Bại não không thể chữa khỏi, nhưng điều trị thường xuyên sẽ cải thiện khả năng của trẻ. Nhiều trẻ em tiếp tục được hưởng cuộc sống gần như bình thường của người lớn nếu tình trạng khuyết tật của chúng được quản lý đúng cách.

Bại não trẻ em là do não phát triển bất thường hoặc tổn thương xảy ra ở não đang phát triển ảnh hưởng đến khả năng kiểm soát cơ của trẻ. Có một số nguyên nhân có thể gây ra sự phát triển hoặc hư hỏng bất thường. Mọi người thường nghĩ rằng bại não trẻ em chủ yếu là do thiếu oxy trong quá trình sinh nở. Hiện nay, các nhà khoa học nghĩ rằng điều này chỉ gây ra một số ít các trường hợp bại não trẻ em.

Sự phát triển bất thường của não hoặc tổn thương não dẫn đến bại não trẻ em có thể xảy ra trước khi sinh, trong khi sinh, trong vòng một tháng sau khi sinh, hoặc trong những năm đầu đời của trẻ, khi não vẫn đang trong giai đoạn phát triển. Bại não trẻ em liên quan đến sự phát triển bất thường của não hoặc tổn thương xảy ra trước hoặc trong khi sinh được gọi là bại não trẻ em bẩm sinh.

Đa số bại não trẻ em (85% –90%) là bẩm sinh. Trong nhiều trường hợp, nguyên nhân cụ thể không được tìm ra. Một tỷ lệ nhỏ của bại não trẻ em là do não phát triển bất thường hoặc tổn thương xảy ra hơn 28 ngày sau khi sinh. Đây được gọi là bại não trẻ em mắc phải, và thường liên quan đến nhiễm trùng (chẳng hạn như viêm màng não) hoặc chấn thương đầu.

Các vấn đề trước khi sinh

Dạng bại não này thường do một vấn đề nào đó ảnh hưởng đến sự phát triển não bộ của em bé khi đang trong bụng mẹ, bao gồm:

Tổn thương một phần của não được gọi là chất trắng, có thể do giảm cung cấp máu hoặc oxy - điều này được gọi là bệnh bạch cầu quanh não thất.

Người mẹ mắc phải các bệnh nhiễm trùng - chẳng hạn như cytomegalovirus, rubella, thủy đậu hoặc toxoplasmosis.

Đột quỵ - Có chảy máu trong não của bé hoặc nguồn cung cấp máu cho não của trẻ bị cắt.

Chấn thương đầu của thai nhi.

Các vấn đề trong hoặc sau khi sinh

Bại não đôi khi cũng có thể do não của đứa trẻ bị tổn thương trong hoặc một thời gian ngắn sau khi sinh. Ví dụ như:

Não tạm thời không nhận đủ oxy (ngạt thở) trong một ca sinh khó.

Nhiễm trùng não, chẳng hạn như viêm màng não.

Chấn thương đầu nghiêm trọng.

Nghẹt thở hoặc suýt chết đuối, dẫn đến não không nhận đủ oxy.

Lượng đường trong máu rất thấp.

Đột quỵ.