Cách dạy trẻ rối loạn phổ tự kỷ hiệu quả tại gia đình

Nhiều bậc phụ huynh tỏ ra lo lắng khi biết được con mình đang mắc bệnh rối loạn phổ tự kỷ. Lúc này trong đầu của người làm cha, làm mẹ có nhiều trăn trở khi không biết cách dạy con bị tự kỷ như thế nào, học ở đâu, học cái gì, học như thế nào để giúp con. Dưới đây là cách dạy trẻ rối loạn phổ tự kỷ hiệu quả nhất tại gia đình mà bạn có thể áp dụng.

Dạy trẻ tự kỷ học cách nghe

Muốn tăng sự chú ý của trẻ, bạn hãy dùng các dấu hiệu như chạm vào tai để “nghe” và chạm vào má để “nhìn”. Còn khi muốn nói chuyện với trẻ, bạn hãy gọi tên trẻ (đảm bảo rằng trẻ có thể hiểu được câu gọi tên đó).

Dạy trẻ học cách nghe giúp trẻ tập trung hơn

Ngoài ra, bạn hãy chú ý để giảm bớt tiếng ồn xung quanh hoặc những thứ khiến trẻ bị mất tập trung lúc làm việc hay chơi với trẻ. Khi ở cạnh trẻ hãy cố gắng nói những thứ liên quan đến thời gian, chả hạn như lúc ăn, lúc chơi, lúc tắm, lúc ngủ. Hoặc hát những bài hát nhẹ nhàng quen thuộc mỗi ngày khi ở gần trẻ.

Giới thiệu cho trẻ các tiếng động khác nhau có cường độ khác nhau của một loạt các âm thanh. Dùng âm nhạc trị liệu cùng các động tác sẽ giúp việc giao lưu giữa trẻ với bạn tốt hơn. Lúc này đừng quên khuyến khích trẻ phối hợp, nhảy hoặc lắc lư theo nhịp của điệu nhạc.

Dạy trẻ tự kỷ với phương pháp nhìn – mặt đối mặt

Dùng mọi cách để tạo mối quan hệ với trẻ như nhìn, nghe, sờ vào trẻ, đứng trước tầm nhìn của trẻ, gọi trẻ khi muốn trẻ nhìn bạn. Tập cho trẻ nhận biết mặt, ngón chân, ngón tay của con người thông qua các trò chơi hay bài hát nhấn mạnh những bộ phận của cơ thể. Nếu thấy trẻ đang quan tâm đến bất kỳ một đồ vật nào thì hãy sử dụng đồ vật đó để thu hút sự chú ý của trẻ.

Giao tiếp với trẻ theo phương pháp nhìn mặt đối mặt giúp trẻ tự tin hơn

Cố gắng giao tiếp bằng mắt khi chơi với trẻ tự kỷ, nếu trẻ nhìn bạn thì coi đó là dấu hiệu kêu gọi. Một số trò chơi như đuổi bắt hay chạy thì hãy dừng lại với câu nói: “chuẩn bị, sẵn sàng”, sau đó ra hiệu “chạy”, hãy khuyến khích trẻ nhìn bạn khi chạy. 

Dạy trẻ tự kỷ bắt chước theo các âm thanh

Cho trẻ chơi các trò chơi như: thổi bóng, cắt các mảnh giấy nhỏ,… Khuyến khích cho trẻ hoạt động môi, sử dụng đầu lưỡi, thay đổi hình dạng môi của bạn để xem trẻ có bắt chước lại không. Cố gắng làm sao để trẻ sử dụng giọng nói của trẻ, chơi các trò chơi hành động âm thanh như con vẹt biết nói, con nhộng trong quả táo. Động viên để trẻ tiếp thu và cho trẻ đối thoại bằng việc bắt chước các âm thanh do trẻ tạo ra càng giống càng tốt.

Dạy trẻ tự kỷ thể hiện bằng mọi cách

Lúc nói chuyện với trẻ hãy phóng đại mọi cử chỉ và biểu hiện của bạn, cố gắng tạo ra dáng vẻ vô cùng ngạc nhiên, vui vẻ hoặc buồn bã để trẻ thấy. Bạn hãy cùng bé nhìn vào một tấm gương rồi tạo ra các khuôn mặt có biểu cảm khác nhau. Một cách nữa là bạn có thể sưu tập các bức ảnh có những biểu cảm khác nhau rồi cho trẻ chọn biểu cảm của gương mặt theo yêu cầu của bạn, ví dụ “con hãy tìm ra khuôn mặt vui vẻ”, “bức ảnh nào thể hiện sự buồn bực”.

Dạy trẻ tự kỷ học các từ và ý nghĩa của chúng

Quan sát xem trẻ đang quan tâm tới điều gì và bắt đầu cho trẻ tự kỷ học từ mới, đây là cách dạy trẻ tự kỷ học nói. Cố gắng thêm từ vào những gì trẻ nói, ví dụ trẻ nói từ “nước”, bạn có thể nói “uống nước” hoặc “con uống nước”. Việc mở rộng vốn từ như này sẽ giúp trẻ có khả năng ghép các từ lại với nhau, từ đó khả năng học nói của trẻ cũng sẽ tốt hơn. 

Khuyến khích cho trẻ nói về các từ mà trẻ muốn, đồng thời bạn cũng nói nhiều các cụm từ ngắn khác nhau để trẻ bắt chước được. Bên cạnh đó cũng dạy trẻ nói “không” khi trẻ không muốn một điều gì đó, đây là cách dạy trẻ thực hiện các lựa chọn.

Dạy trẻ tự kỷ sử dụng từ ngữ nhiều hơn các ký hiệu

Khuyến khích trẻ nói thay vì biểu đạt qua dấu hiệu, cho trẻ dùng các đồ chơi và vật thể mà trẻ gọi được tên. Cầm lấy và giữ đồ vật để trẻ thấy được khuôn mặt bạn, sau đó cho trẻ nhắc lại tên của đồ vật đó. Dùng các từ hành động khi bạn đang cho trẻ chơi như: đi, nhảy,…

Dạy trẻ tự kỷ hiểu ngôn ngữ

Dạy trẻ hiểu ngôn ngữ để từng bước giúp trẻ tự kỷ giao tiếp

Quan sát trẻ trong tình huống lúc trẻ phản ứng được lúc mọi người nói và cố gắng dùng một từ cho cùng một tình huống. Muốn thu hút được sự chú ý của trẻ khi bạn bắt đầu nói, hãy sử dụng tên của trẻ, sử dụng các vật thể để thể hiện cho trẻ việc gì sẽ xảy ra, luôn giữ một vật thể để cho trẻ học được cách dự đoán cái gì sắp xảy ra. Cố gắng đặt câu hỏi, tạo điều kiện để trẻ đưa ra câu trả lời, cho trẻ thực hiện các công việc theo yêu cầu hay cho trẻ nghĩ những điều phải nói. 

Dạy trẻ tự kỷ kỹ năng giao tiếp

Nguyên tắc để dạy trẻ tự kỷ là cần dựa trên nhu cầu của trẻ, lúc trẻ muốn một điều gì đó là khi trẻ có nhu cầu nói cao nhất. Do khả năng bắt chước của trẻ tự kỷ không được tốt nên người dạy cần dùng các từ vựng đơn giản, cố gắng lặp đi lặp lại nhiều lần và lên xuống giọng rõ nét hơn. Lúc dạy trẻ, cha mẹ cần nói chậm, nhìn vào mặt trẻ khi nói và cố gắng cho trẻ có thời gian nghe lại nhiều lần để nắm được chữ.

Trên đây là những cách dạy trẻ rối loạn phổ tự kỷ hiệu quả tại nhà mà bố mẹ hoặc người thân có thể áp dụng. Khi trẻ có dấu hiệu tự kỷ hay nghi ngờ trẻ bị tự kỷ thì các bậc phụ huynh nên đưa con mình đi khám ở các cơ sở y tế sớm nhất để biết cách điều trị phù hợp.

Hạ Hạ

Nguồn tham khảo: Tổng hợp