Chấn thương sọ não hở là gì?

Trong trường hợp chẳng may gặp tai nạn vùng đầu, nạn nhân sẽ gần như là chắc chắn bị chấn thương sọ não. Vết thương từ chấn thương sọ não hở sẽ gây ra nhiều đau đớn và khiến nạn nhân mất rất nhiều máu cũng như gây ra nhiều hệ lụy về sau nếu không kịp thời được cứu chữa.

Chấn thương sọ não hở là gì?

Chấn thương sọ não hở gây ra vết thương sọ não hở. So với chấn thương sọ não kín thì vết thương sọ não hở dễ chẩn đoán hơn khi có dịch não tủy hoặc tổ chức não lòi qua vết thương. Tuy nhiên cũng có những trường hợp khó chẩn đoán nhất là các vết thương đi qua phía sàn sọ hoặc thông với xoang mũi. Thái độ xử trí thường là có chỉ định mổ.

Chấn thương sọ não hở gây nhiều đau đớn và những hệ lụy về sau cho nạn nhân

Phân loại

Phân loại theo độ sâu của vết thương chấn thương sọ não hở:

Vết thương thấu não: Là những vết thương gây tổn thương da, xương sọ và màng cứng trở vào. Là vết thương chỉ có một lỗ và dị vật nằm trong hộp sọ.

Vết thương xuyên não: Là những vết thương xuyên cả hai thành của hộp sọ, thường do đạn bắn, miệng vết thương thường có dịch não tủy chảy ra, các  mảnh xương sọ nằm văng ra ngoài da hoặc còn dính cốt mạc nằm ngay vết thương.

Vết thương thấu não tiếp tuyến: Là những vết thương mà đường đi tiếp tuyến với hộp sọ có thể do đạn hoặc do mã tấu, dao lớn, kiếm sắc... chém.

Vết thương sọ não thông với xoang hơi: Thường là xoang hàm, xoang trán, xoang sàn, xoang bướm hoặc xoang chủm.

Vết thương sọ não thông với xoang tĩnh mạch: Thường gặp là xoang tĩnh mạch dọc trên, xoang ngang. Loại vết thương này nặng, bệnh nhân thường nặng có tỷ lệ tử vong cao trước, trong và sau mổ.

Vết thương sọ não hở nhiễm trùng: Là những vết thương sọ não hở đến muộn, thấy rõ tổ chức não lòi ra vết thương hoại  tử. Bệnh nhân ở trong bệnh cảnh của viêm màng não.

Hình ảnh chấn thương sọ não hở

Trên đại thể có thể thấy từ ngoài vào trong của một vết thương sọ não hở điển hình như sau:

Da đầu bị rách, có khi có một ít tổ chức não dính vào tóc trông như bã đậu, có hình cái nấm nằm ngay giữa vết thương, chung quanh có thể thấy máu hoặc dịch não tủy chảy ra.

Xương sọ bị vỡ, có thể có nhiều mảnh sọ cắm sâu vào tổ chức não được nhận diện trên lâm sàng hoặc X quang. Thường xương sọ tổn thương rộng hơn phần mềm.

Màng não bị thủng mép lỗ thủng có thể nham nhở hoặc sắc gọn tùy theo tác nhân.

Tổ chức não bên trong bị giập nát, phù nề, nếu vết thương đến muộn có thể có những ngách mủ ở bên trong hoặc tổ chức não giập nát xen kẻ với máu tụ rải rác.

Hình ảnh chấn thương sọ não hở khi nạn nhân bị dao đâm

Triệu chứng

Đối với vết thương sọ não hở thùy theo loại tổn thương như đã phân loại ở  trên và bệnh nhân vào viện sớm hoặc muộn mà triệu chứng toàn thân tại chỗ  và dấu hiệu thần kinh có khác nhau.

Nếu đến sớm ngay sau khi bị thương bệnh nhân có thể mê 10-15 phút sau đó tỉnh lại, bệnh nhân có thể liệt hoặc không tùy theo vị trí của vết thương. Đối với loại vết thương này thường gặp đang chảy máu dịch não tủy hoặc tổ chức  não trắng bệch chưa nhiễm trùng.

Nếu đến muộn thường bệnh nhân trong tình trạng nhiễm trùng viêm màng não, sốt cao, cứng gáy, tại chỗ vết thương có mủ và những lớp màng giả  bao bọc lên tổ chức não bị lòi ra. Nếu xét nghiệm dịch não tủy cũng sẽ thấy bạch cầu tăng theo trong dịch não tủy.

Những việc cần làm

Thay vì việc phải đưa bệnh nhân bị chấn thương sọ não hở bằng được lên tuyến trên hoặc các cơ sở lớn có máy chụp CT thì cần đưa bệnh nhân vào bệnh viện đa khoa gần nhất, có khoa chấn thương, khoa ngoại thần kinh hoặc có phòng hồi sức cấp cứu để được khám và chẩn đoán sơ bộ. Từ đây, bác sĩ sẽ đưa ra những phán đoán rất chính xác và hướng dẫn bạn tận tình các công việc cần làm tiếp theo với chi phí rẻ hơn rất nhiều lần chụp CT. Hiệu quả với điều trị lại cực hữu dụng.

Cũng lưu ý khi vận chuyển nạn nhân, cần cho nạn nhân nằm ngửa, đầu nghiêng về một bên và không gối cao. Nhớ nằm trên ván cứng để tránh các trường hợp tổn thương cột sống kèm theo thì sẽ không bị biến chứng sang tủy sống, nặng thêm.

Tất cả mọi vết thương chảy máu ngoài da cần phải được băng bó, cầm máu cẩn thận. Không tiến hành chuyển đi mà chưa kịp làm tốt khâu này. Bạn có thể bảo toàn tính mạng cho người bệnh tốt nhất chỉ bằng một vài phút băng bó.

Trong mọi trường hợp, không để người bệnh đi bộ, ngồi dậy hoặc chạy nhảy khắp nơi. Vì như vậy có thể làm bong các nút máu đông tạm thời và chuyển từ một ổ đụng giập não không có chảy máu sang một ổ chảy máu sọ não hoàn chỉnh. Lúc này, bạn sẽ không thể bảo toàn được mức độ bệnh cho người bệnh. Không vận động mạnh, không xúc động mạnh, không có các kích thích thần kinh, theo dõi liên tục từ 7 - 10 ngày.

Cần kịp thời đưa nạn nhân đến trung tâm y tế gần nhất để cứu chữa khi bị chấn thương sọ não hở

Trên đây là một số thông tin về chấn thương sọ não hở, hi vọng những thông tin này sẽ giúp cho bạn có thêm nhiều kiến thức để giúp đỡ cho người thân hoặc những người xung quanh nếu chẳng may gặp phải tình trạng tương tự. Nhẹ nhàng sơ cứu, cầm máu và đưa nạn nhân kịp thời vào trung tâm y tế, bệnh viện sẽ cứu được tính mạng các nạn nhân. Bên cạnh đó, bản thân chúng ta cũng phải thực hiện an toàn giao thông, đội mũ bảo hiểm khi đi xe máy, quan sát kỹ khi qua đoạn đường giao với đường sắt… và đồng thời thực hiện an toàn lao động để không phải bị chấn thương sọ não hở nhé!

Nhân Tâm