Có nên dán miếng hạ sốt vào chỗ tiêm? Cách chăm sóc trẻ sau khi tiêm vắc xin

Cha mẹ thường hay băn khoăn có nên dán miếng hạ sốt vào chỗ tiêm nhằm giúp giảm sưng cũng như hạ sốt cho con sau khi tiêm vắc xin. Việc làm này là đúng hay sai và có mang lại hiệu quả hay không? Cùng Nhà thuốc Long Châu hiểu rõ hơn với bài viết sau đây bạn nhé.

Có nên dán miếng hạ sốt vào chỗ tiêm không?

Vắc xin và tiêm chủng là liệu pháp giúp cơ thể trẻ nhỏ chống lại các tác nhân gây bệnh và bảo vệ sức khỏe. Tuy nhiên, phản ứng sau tiêm của trẻ thì không hề dễ chịu. Cha mẹ lại luôn mong con sau khi tiêm vắc xin không bị sốt, đau hay quấy khóc nhiều nên câu hỏi luôn được các bậc cha mẹ quan tâm là “có nên dán miếng hạ sốt vào chỗ tiêm” nhằm giúp giảm các biểu hiện như sưng, nóng, đau tại chỗ tiêm cho trẻ. Tuy nhiên, câu trả lời cho câu hỏi này là không nên dán miếng hạ sốt vào chỗ tiêm.

Giải thích cho việc không nên dán miếng hạ sốt vào chỗ tiêm là bởi vì các loại miếng dán hạ sốt hydrogel polyme dành cho trẻ em phổ biến hiện nay, bao gồm một lớp nền, một lớp chống dính và một lớp hydrogel. 

Trong đó, lớp nền được làm từ vải không dệt, lớp chống dính là màng PET, màng PC hoặc màng PU. Còn lớp hydrogel bao gồm các thành phần: Các chất đại phân tử, các chất giữ ẩm, menthol, borneol, nước cất và etanol. Miếng dán hạ sốt dung nạp một khối lượng nước và một lượng chất làm mát tự nhiên vào lớp hydrogel polyme, qua đó có thể đạt được hiệu quả làm mát và hạ sốt.

Với kết cấu dày nhiều lớp, đặc biệt là lớp hydrogel chứa các thành phần cấp ẩm và làm mát, việc dán miếng hạ sốt vào chỗ tiêm có thể khiến cho vùng da tại chỗ tiêm gặp các tình trạng như: 

• Cản trở tuần hoàn máu;
• Tăng nguy cơ nhiễm trùng;
• Gây khó khăn cho vệ sinh vết tiêm;
• Giảm hiệu quả của miếng dán.

Tại sao trẻ bị sưng tại chỗ tiêm vắc xin?

Trẻ bị sưng, nóng, đỏ da tại vùng tiêm được gọi là phản ứng tại chỗ tiêm. Phản ứng tại chỗ tiêm là những thay đổi trên da phát triển sau khi tiêm vắc xin. Phản ứng tại chỗ tiêm là những tác dụng phụ thường gặp nhất sau khi tiêm vắc xin. Đây là những phản ứng sau khi tiêm vắc xin hoàn toàn tự nhiên của cơ thể mà không phải do bất kỳ loại dị ứng nào gây ra.

Phản ứng tại chỗ tiêm có thể xảy ra nếu có một thành phần trong mũi tiêm:

• Gây kích ứng da hoặc mô (phản ứng kích ứng);
• Kích thích hệ thống miễn dịch của cơ thể hoạt động một cách mạnh mẽ (phản ứng trung gian miễn dịch).

Phản ứng kích ứng thường gặp hơn sau khi tiêm dưới da. Chúng có xu hướng phát triển nhanh, thường trong vòng vài giờ. Phản ứng trung gian miễn dịch cũng có thể xảy ra nhanh, nhưng thường mất vài ngày để phát triển.

Nhìn chung, phản ứng tại chỗ tiêm bao gồm đau, ngứa, sưng hoặc đỏ vùng da xung quanh vị trí tiêm. Những phản ứng này thường phát triển trong vài giờ sau khi tiêm vắc xin, biểu hiện rõ rệt nhất sau 24 đến 48 giờ và khỏi hoàn toàn trong vòng một tuần. 

Phản ứng tại chỗ tiêm hiếm khi biểu hiện trên diện rộng và lan từ khớp này sang khớp khác, như từ vùng vai sang khuỷu tay hoặc có thể lan qua một khớp. Đôi khi, tại vị trí tiêm có thể xuất hiện một cục u nhỏ, cứng (nốt sần) và có thể tồn tại trong vài tuần hoặc vài tháng. Tuy nhiên, điều này không đáng lo ngại và không cần điều trị.

Ngoài những biểu hiện tại vị trí tiêm, sau tiêm vắc xin trẻ còn có thể bị sốt (nhiệt độ trên 38,5 độ C), trẻ quấy khóc nhiều, khó ngủ ngon.

Cách chăm sóc trẻ sau khi tiêm vắc xin

Thay vì loay hoay với câu hỏi “có nên dán miếng hạ sốt vào chỗ tiêm”, cha mẹ có thể áp dụng những biện pháp chăm sóc tại nhà đơn giản mà hiệu quả, giúp trẻ nhanh chóng ổn định sức khoẻ sau khi tiêm vắc xin.

Để giảm bớt các phản ứng sau tiêm chủng của trẻ và chăm sóc trẻ đúng cách, cha mẹ cần ghi nhớ những lưu ý sau khi tiêm vắc xin ở trẻ như sau:

Chăm sóc vết tiêm: Vệ sinh sạch sẽ bằng nước muối sinh lý 0,9%, tốt nhất là nên dùng nước ấm và lau vết tiêm bằng khăn mềm sạch cho trẻ. Nếu vết tiêm sưng, nóng, đỏ da, cha mẹ có thể đắp khăn ướt ấm xung quanh vị trí tiêm trong khoảng 10 đến 20 phút, cùng với lau khăn ấm toàn thân để hạ nhiệt. Lưu ý không nên đắp hay chườm trực tiếp khăn lên vị trí tiêm do nguy cơ gây nhiễm trùng cũng như ảnh hưởng tác dụng của vắc xin.

Hạ sốt: Trường hợp trẻ sốt cao trên 38,5 độ C, cha mẹ có thể cho trẻ sử dụng thuốc hạ sốt theo chỉ định của bác sĩ. Cha mẹ còn băn khoăn có nên dán miếng hạ sốt vào chỗ tiêm cần trang bị kiến thức về cách dán miếng hạ sốt đúng cách. Miếng dán hạ sốt có thể mang lại hiệu quả làm mát và hạ nhiệt kéo dài khoảng 4 tiếng đồng hồ. Vị trí dán đúng của miếng dán hạ sốt là trán, dưới hai bên nách và hai bên bẹn của bé, đây là những vùng có hệ tuần hoàn máu lớn lưu thông tạo điều kiện cho miếng dán phát huy tác dụng tản nhiệt và hạ sốt. Vùng da dán miếng hạ sốt cần khô và sạch, đặc biệt là không được dán miếng hạ sốt lên vết thương hở.

Dinh dưỡng đầy đủ và uống đủ nước: Uống đủ nước góp phần đáng kể vào việc giúp trẻ hạ nhiệt cơ thể khi bị sốt. Bên cạnh đó, trẻ cũng cần được bú mẹ đầy đủ và có một chế độ ăn hợp lý với các thực phẩm dễ tiêu như cháo, súp,... nhằm bổ sung dinh dưỡng, tránh cho trẻ mất nước do sốt cao và tăng sức đề kháng, tạo điều kiện cho hệ miễn dịch hoạt động tốt sau khi trẻ được tiêm vắc xin.

Giữ cho trẻ được thoải mái: Cha mẹ nên cho trẻ mặc đồ thoải mái, thoáng mát, tránh mặc đồ quá chật, bó sát vào vị trí tiêm sẽ khiến trẻ bị đau và khó chịu. Quần áo thoáng mát dễ chịu cũng giúp thông thoáng mồ hôi khi trẻ sốt cao sau tiêm.

Tránh các hoạt động mạnh: Khi chăm sóc trẻ, cha mẹ nên tránh việc tác động mạnh lên vị trí tiêm. Trẻ cũng nên tránh các hoạt động chơi đùa chạy nhảy quá sức mà nên được nghỉ ngơi hợp lý để hồi phục nhanh nhất sau tiêm vắc xin.

Theo dõi phản ứng sau tiêm: Nếu có bất kỳ dấu hiệu bất thường nào khác, cha mẹ hãy liên hệ ngay với bác sĩ để được tư vấn cụ thể và có các biện pháp chăm sóc kịp thời cho trẻ.

Thông qua bài viết trên đây, Nhà thuốc Long Châu hy vọng đã giúp cha mẹ giải đáp được câu hỏi có nên dán miếng hạ sốt vào chỗ tiêm và cung cấp thêm cho cha mẹ những kiến thức chăm sóc trẻ sau khi tiêm vắc xin. 

Tiêm chủng giúp chúng ta tránh được nhiều bệnh truyền nhiễm, nhưng cả người lớn và trẻ em đều có thể gặp tác dụng phụ sau khi tiêm vắc xin. Đây là những phản ứng bình thường của cơ thể trong quá trình hình thành miễn dịch sau khi vắc xin được tiêm vào cơ thể. Tổ chức Y tế Thế giới vẫn khuyến cáo trẻ em và người lớn nên tiêm vắc xin theo lịch trình để bảo vệ cơ thể chống lại các bệnh có thể phòng ngừa bằng vắc xin. Để biết thêm thông tin về các loại vắc xin cần thiết cho cả trẻ em người lớn, cha mẹ có thể tham khảo thêm thông tin qua Trung tâm Tiêm chủng Long Châu.