Đá khô giữ lạnh được bao lâu? Cách sử dụng an toàn và hiệu quả

Đá khô là giải pháp tuyệt vời để giữ lạnh thực phẩm, đồ uống hay vận chuyển hàng hóa nhạy cảm với nhiệt độ. Tuy nhiên, nhiều người băn khoăn về thời gian giữ lạnh của đá khô. Trong bài viết này, chúng ta sẽ cùng tìm hiểu chi tiết về điều này và những lưu ý quan trọng để tránh rủi ro khi sử dụng đá khô.

Đá khô giữ lạnh được bao lâu?

Đá khô (dry ice) thực chất không phải là nước đá thông thường, mà là dạng rắn của khí carbon dioxide (CO₂) được làm lạnh sâu ở nhiệt độ khoảng ‑78,5 °C. Khi tan, đá khô không chuyển sang thể lỏng mà bay hơi trực tiếp thành khí CO₂, vì vậy được gọi là “đá khô”. Nhờ đặc tính này, đá khô được ứng dụng rộng rãi trong bảo quản thực phẩm, dược phẩm, vận chuyển hàng lạnh, và tạo khói hiệu ứng trong biểu diễn nghệ thuật.

Vậy đá khô giữ lạnh được bao lâu? Trung bình, nếu được bảo quản trong thùng cách nhiệt tốt, một khối đá khô vài kg có thể giữ lạnh trong khoảng 18 - 24 giờ. Tuy nhiên, trong điều kiện cách nhiệt kém hoặc lượng đá nhỏ, thời gian giữ lạnh có thể chỉ còn từ 12 - 18 giờ hoặc ngắn hơn.

Tuy nhiên nếu thùng cách nhiệt kém, mở thường xuyên hoặc lượng đá nhỏ thì thời gian sẽ ngắn hơn nhiều. Khoảng thời gian này không cố định mà phụ thuộc vào nhiều yếu tố như:

• Kích thước viên đá khô: Viên đá khô lớn thường tan chậm hơn viên nhỏ nếu bảo quản đúng cách.
• Lượng đá so với thể tích thùng giữ lạnh: Lượng đá không đủ so với thể tích thùng hoặc thùng giữ nhiệt kém, thời gian giữ lạnh sẽ giảm đáng kể.
• Nhiệt độ môi trường: Trong phòng nóng, đá khô tan nhanh, trong khi thùng xốp hay thùng cách nhiệt, tránh tiếp xúc độ ẩm giúp kéo dài thời gian.
• Cách đóng gói: Nếu đá khô được bọc trong túi hoặc hộp chuyên dụng, không khí nóng sẽ tiếp xúc ít hơn, giúp duy trì độ lạnh lâu hơn và hạn chế thất thoát khí CO₂ ra ngoài.
• Yêu cầu nhiệt độ bảo quản của vật phẩm: Những loại thực phẩm tươi sống, hải sản hay dược phẩm cần môi trường lạnh ổn định sẽ cần lượng đá khô lớn hơn và thùng cách nhiệt tốt để duy trì nhiệt độ phù hợp.

Đá khô có độc không? Rủi ro tiềm ẩn khi dùng đá khô

Đá khô có độc không là thắc mắc của không ít người dùng. Về mặt thành phần hoá học, đá khô là CO₂ rắn và không chứa chất độc đặc biệt. Tuy nhiên, đá khô vẫn tiềm ẩn một số rủi ro nếu sử dụng sai cách hoặc trong môi trường không an toàn như:

• Nguy cơ ngạt thở: Khi đá khô bay hơi, nó tạo ra khí CO₂. Nếu dùng trong không gian kín (như xe, phòng nhỏ, container...), nồng độ CO₂ có thể tăng cao, làm giảm lượng oxy trong không khí và gây chóng mặt, buồn nôn, thậm chí ngất xỉu.
• Bỏng lạnh: Đá khô có nhiệt độ rất thấp, khoảng -78,5°C. Nếu chạm trực tiếp bằng tay trần, da có thể bị bỏng lạnh, tê rát hoặc phồng rộp tương tự như bỏng nhiệt.
• Nguy cơ nổ khi bảo quản sai cách: Nếu cất đá khô trong hộp kín hoàn toàn, khí CO₂ bay hơi không thoát ra được, gây tăng áp suất và có thể làm nổ hộp chứa.

Cách kéo dài thời gian sử dụng đá khô

Nếu đã biết đá khô giữ lạnh được bao lâu và muốn kéo dài thời gian sử dụng chất làm lạnh này, bạn có thể áp dụng một số cách sau:

• Khi đóng gói đá khô, hãy lót giấy báo, khăn vải hoặc túi vải để hạn chế tiếp xúc trực tiếp với không khí.
• Hãy dùng thùng xốp hoặc thùng cách nhiệt dày, có nắp đậy kín vừa phải, tránh mở ra thường xuyên để hạn chế thất thoát hơi lạnh.
• Sắp xếp hàng hóa hoặc thực phẩm ở dưới, đặt đá khô ở trên hoặc xếp xen kẽ hàng hóa với đá khô là cách để hơi lạnh lan tỏa đều.
• Nếu muốn kéo dài thời gian giữ lạnh trên 24 giờ, bạn nên tăng lượng đá khô và sử dụng thùng cách nhiệt dày, kín nhưng có lỗ thoát khí. Tránh kết hợp với nước đá nếu không cần thiết, vì đá thường có thể làm tăng độ ẩm và ảnh hưởng đến hiệu quả giữ lạnh của đá khô.
• Nên bảo quản thùng đá ở nơi râm mát, tránh ánh nắng trực tiếp và nguồn nhiệt, vì nhiệt độ cao sẽ khiến đá khô bay hơi nhanh hơn nhiều lần.
• Đá khô bay hơi nhanh chóng, nên cần tính toán, theo dõi thời gian sử dụng để tính toán trước lượng đá cần sử dụng và thời điểm cần bổ sung.

Hướng dẫn sử dụng đá khô an toàn

Dưới đây là hướng dẫn chi tiết giúp bạn dùng đá khô an toàn, tránh ảnh hưởng đến sức khỏe:

Chọn thùng bảo quản phù hợp

Để đảm bảo an toàn và giữ lạnh hiệu quả, nên dùng thùng xốp dày, thùng cách nhiệt hoặc hộp giữ lạnh có nắp hở nhẹ giúp khí CO₂ thoát ra ngoài. Tránh sử dụng thùng kín hoàn toàn, vì khi đá khô bay hơi, áp suất bên trong tăng cao có thể khiến thùng bị nổ.

Bảo quản nơi thoáng khí

Đá khô chỉ nên được sử dụng trong không gian mở hoặc có hệ thống thông gió tốt để tránh tích tụ khí CO₂. Tuyệt đối không dùng trong phòng kín, xe hơi đóng kín hay container không thoát khí, vì nồng độ CO₂ cao có thể gây ngạt khí hoặc ngộ độc CO₂.

Tránh tiếp xúc trực tiếp

Khi thao tác với đá khô, bạn cần luôn đeo găng tay cách nhiệt hoặc dùng kẹp gắp chuyên dụng để bảo vệ da. Không đặt đá khô trực tiếp lên da, kim loại hoặc sàn gỗ, vì nhiệt độ cực thấp của nó có thể gây bỏng lạnh hoặc làm nứt bề mặt tiếp xúc.

Xử lý sau khi dùng

Sau khi sử dụng, bạn nên đặt đá khô ở nơi thoáng khí để chúng bay hơi tự nhiên, tránh gây hại môi trường. Tuyệt đối không đổ đá khô xuống cống, bồn nước hay đóng kín trong túi, vì quá trình bay hơi có thể làm tăng áp suất và gây nổ.

Những lưu ý quan trọng khác khi sử dụng đá khô

Ngoài thông tin đá khô giữ lạnh được bao lâu, còn một số lưu ý quan trọng khác bạn cần biết khi sử dụng vật liệu làm lạnh này:

• Không hít trực tiếp khí CO₂: Khi quan sát hiện tượng bay hơi, tránh hít sâu khí CO₂ trực tiếp, vì nồng độ cao gây chóng mặt, khó thở.
• Đeo bảo hộ khi cần thiết: Nếu sử dụng lượng lớn đá khô, nên mang kính bảo hộ để tránh bắn khí lạnh hoặc bụi đá vào mắt.
• Không đặt đá khô trực tiếp lên sàn gỗ, kim loại hoặc bề mặt kính: Vì đá khô có nhiệt độ rất thấp (‑78 °C), nếu đặt trực tiếp lên những vật liệu như kính, gỗ mỏng hoặc kim loại có thể làm vật liệu đó bị ứng suất nhiệt hoặc hư hại.
• Không dùng đá khô để làm lạnh trực tiếp thực phẩm tiếp xúc hở: Nên bọc thực phẩm kín hoặc dùng lớp ngăn cách vì CO₂ có thể làm đông cứng hoặc thay đổi cấu trúc thực phẩm, nhất là rau củ và trái cây. Hãy luôn đặt một lớp cách giữa đá khô và thực phẩm, như tấm xốp hoặc túi nhựa an toàn thực phẩm.
• Luôn đọc kỹ hướng dẫn của nhà sản xuất hoặc nhà cung cấp: Mỗi loại đá khô (dạng viên, dạng khối, dạng bột) có đặc tính và cách sử dụng khác nhau, cần tuân thủ đúng để đảm bảo hiệu quả và an toàn tối đa.

Đá khô mang lại khả năng giữ lạnh vượt trội được đóng gói và cách nhiệt đúng cách. Bằng việc tìm hiểu đá khô giữ lạnh được bao lâu, nắm rõ thời gian tan, cách bảo quản và tuân thủ các biện pháp an toàn, bạn sẽ tận dụng tối đa hiệu quả của đá khô mà vẫn đảm bảo sức khỏe khi sử dụng.