Dấu hiệu bị giun sán ở người lớn cần đề cao cảnh giác

Thực tế, rất nhiều người trưởng thành đang nhiễm giun sán mà không hề hay biết vì các triệu chứng thường diễn ra âm thầm và dễ gây nhầm lẫn. Việc nhận biết các dấu hiệu bị giun sán ở người lớn và điều trị kịp thời sẽ giúp bạn chủ động bảo vệ sức khỏe, tránh những hậu quả nguy hiểm về lâu dài.

Dấu hiệu bị giun sán ở người lớn

Mặc dù nhiễm giun sán ở người lớn thường diễn tiến âm thầm, vẫn có một số dấu hiệu đặc trưng giúp nhận biết sớm tình trạng này.

Rối loạn tiêu hóa kéo dài không rõ nguyên nhân

Một trong những dấu hiệu phổ biến nhất của nhiễm giun sán là tình trạng rối loạn tiêu hóa diễn ra âm thầm, kéo dài và không đáp ứng với chế độ ăn kiêng. Người bệnh thường bị đầy bụng, chướng hơi, tiêu chảy xen kẽ với táo bón, kèm cảm giác khó chịu sau ăn. Một số người còn gặp tình trạng buồn nôn, muốn đi ngoài ngay sau bữa ăn. Điều đáng nói là các biểu hiện này rất dễ nhầm lẫn với viêm dạ dày, hội chứng ruột kích thích… nên thường bị bỏ qua. Nếu đã thay đổi chế độ ăn uống mà triệu chứng vẫn kéo dài, đây có thể là dấu hiệu cảnh báo nhiễm giun sán.

Cảm giác ngứa hậu môn, đặc biệt vào ban đêm

Ngứa hậu môn là dấu hiệu thường gặp nhưng lại ít được người lớn chú ý hoặc ngại đề cập. Tuy nhiên, đây là một trong những biểu hiện điển hình khi nhiễm giun kim. Loại giun này thường bò ra ngoài hậu môn vào ban đêm để đẻ trứng, nên sẽ gây ngứa ngáy, khó ngủ. Nếu ngứa hậu môn về đêm lặp lại nhiều lần, kèm theo mệt mỏi và tiêu hóa bất ổn, bạn nên nghĩ đến khả năng bị nhiễm giun.

Sụt cân dù ăn uống bình thường

Một dấu hiệu bị giun sán ở người lớn khác là sụt cân không rõ nguyên nhân, dù khẩu phần ăn vẫn được duy trì đầy đủ. Khi nhiễm tải lượng giun cao, đặc biệt là giun đũa hoặc giun móc, cơ thể bị cạnh tranh dinh dưỡng, dẫn đến gầy ốm, thiếu chất, mất năng lượng. Nếu bạn thấy cân nặng giảm dần trong vài tuần gần đây mà không có chế độ ăn kiêng, hãy đi kiểm tra sức khỏe đường ruột sớm.

Da xỉn màu, nổi mụn không rõ nguyên nhân

Nhiễm giun sán có thể khiến da xỉn màu, nổi mụn không rõ nguyên nhân. Giun sán làm suy giảm hấp thu các vi chất như kẽm, vitamin A - những chất thiết yếu giúp da khỏe mạnh. Đồng thời, chất độc do giun tiết ra gây rối loạn chuyển hóa và kích thích phản ứng viêm nhẹ kéo dài, ảnh hưởng đến sắc tố da. Bên cạnh đó, giun còn làm mất cân bằng hệ vi sinh đường ruột, tác động đến trục ruột - da, khiến da dễ nổi mụn, nhạy cảm và kém tươi sáng.

Cơ thể mệt mỏi, uể oải kéo dài

Cảm giác thiếu năng lượng, mệt mỏi kéo dài, dễ buồn ngủ và khó tập trung cũng có thể là một dấu hiệu bị giun sán ở người lớn. Giun móc có thể gây thiếu máu do hút máu cục bộ. Sán dây cá (Diphyllobothrium latum) cạnh tranh hấp thu vitamin B12 dẫn đến thiếu máu ác tính. Phản ứng viêm mạn tính do sự hiện diện của ký sinh trùng làm cơ thể tiêu hao năng lượng liên tục. Ngoài ra, chất độc do giun tiết ra có thể ảnh hưởng đến hệ thần kinh, gây cảm giác lừ đừ, mất tập trung. Tình trạng này kéo dài khiến người bệnh luôn cảm thấy kiệt sức dù nghỉ ngơi đầy đủ.

Có hiện tượng dị ứng không rõ nguyên nhân

Nhiều bệnh nhân có thể gặp tình trạng nổi mẩn đỏ, mề đay do giun sán, ngứa toàn thân, dù không ăn thực phẩm lạ hoặc hải sản. Điều này là do phản ứng miễn dịch của cơ thể với độc tố mà giun tiết ra, khiến làn da phản ứng như một dạng dị ứng nội sinh.

Cách kiểm tra và chẩn đoán giun sán ở người lớn

Xác định chính xác tình trạng nhiễm giun sán giúp bác sĩ đưa ra hướng điều trị phù hợp và hiệu quả. Ngoài căn cứ vào các dấu hiệu bị giun sán ở người lớn, để chẩn đoán chính xác, bác sĩ còn chỉ định các biện pháp như:

Xét nghiệm phân tìm trứng hoặc ấu trùng giun

Đây là phương pháp đơn giản, tiết kiệm và dễ thực hiện nhất. Người bệnh sẽ được lấy mẫu phân để kiểm tra dưới kính hiển vi và xác định có sự hiện diện của trứng giun (như giun đũa, giun kim, giun móc…) hay không. Để tăng độ chính xác, người bệnh có thể cần lấy mẫu phân 2 - 3 lần cách nhau vài ngày.

Xét nghiệm máu tìm kháng thể hoặc ấu trùng sán

Với các trường hợp nghi nhiễm sán chó (Toxocara), sán lá gan, sán dây, cần xét nghiệm máu có thể giúp bác sĩ tìm dấu hiệu nhiễm ấu trùng hoặc phản ứng miễn dịch của cơ thể với ký sinh trùng. Đây là bước chẩn đoán quan trọng, đặc biệt nếu người bệnh có biểu hiện dị ứng lạ, gan to, mệt mỏi kéo dài hoặc nổi ban không rõ nguyên nhân.

Siêu âm gan - mật nếu nghi ngờ sán di trú

Khi bác sĩ nghi ngờ bệnh nhân nhiễm sán lá gan lớn hoặc sán di trú trong gan, phổi, mô mềm, siêu âm được chỉ định để phát hiện tổn thương, nang, hoặc dấu hiệu bất thường khác. Trường hợp phức tạp hơn, bác sĩ có thể được chỉ định CT-scan hoặc MRI.

Làm gì khi người lớn bị nhiễm giun sán?

Phát hiện sớm dấu hiệu bị giun sán ở người lớn và xử trí đúng cách sẽ giúp ngăn ngừa biến chứng và bảo vệ sức khỏe toàn diện. Nếu bị nhiễm giun sán, dưới đây là những việc nên làm ngay:

Dùng thuốc tẩy giun theo chỉ định

Trong nhiều trường hợp, nếu có dấu hiệu bị giun sán điển hình như ngứa hậu môn, tiêu hóa rối loạn, sụt cân không rõ nguyên nhân… bác sĩ có thể chỉ định dùng thuốc tẩy giun mà không cần làm xét nghiệm ngay. Người bệnh có thể được dùng các loại thuốc tẩy giun phổ rộng như Albendazole, Mebendazole hoặc Praziquantel, tùy theo loại giun có khả năng mắc phải. Tuy nhiên, cần tránh tự ý dùng thuốc sai liều vì có thể gây tác dụng phụ như đau bụng, tiêu chảy hoặc buồn nôn. Để đảm bảo an toàn, hãy tham khảo ý kiến bác sĩ nếu bạn đang mang thai, có bệnh nền hoặc đang dùng thuốc điều trị khác.

Vệ sinh cá nhân kỹ lưỡng

Vệ sinh sạch sẽ đóng vai trò quan trọng trong việc ngăn ngừa lây nhiễm và tái nhiễm giun sán. Bạn nên rửa tay bằng xà phòng trước khi ăn, sau khi đi vệ sinh hoặc tiếp xúc vật nuôi. Chăn ga, quần áo lót cần được giặt bằng nước nóng hoặc phơi dưới nắng gắt để diệt trứng giun. Ngoài ra, người nhiễm giun sán cũng nên cắt móng tay gọn gàng, giữ sạch sẽ để hạn chế trứng giun bám và truyền vào miệng khi ăn uống.

Tẩy giun theo chỉ định y tế và theo nhóm nguy cơ

Ở người trưởng thành, việc tẩy giun định kỳ không được khuyến cáo đại trà. Thay vào đó, nên thực hiện tẩy giun theo chỉ định của bác sĩ, đặc biệt nếu có yếu tố nguy cơ như: Sống trong vùng lưu hành cao, thường xuyên tiếp xúc với đất bẩn, làm nghề nông, chăn nuôi, hoặc có triệu chứng nghi nhiễm. Với những gia đình có trẻ nhỏ hoặc sống trong môi trường có khả năng lây nhiễm cao, việc tẩy giun đồng loạt theo hướng dẫn y tế có thể giúp giảm nguy cơ tái nhiễm chéo.

Điều chỉnh thói quen ăn uống

Mỗi người trong chúng ta đều nên tránh ăn đồ sống, tái, tiết canh, rau sống chưa rửa kỹ, đặc biệt khi đi ăn ngoài. Cần luôn rửa rau sạch bằng nước muối hoặc nước máy mạnh, đồng thời nấu chín kỹ thịt, cá, hải sản trước khi dùng. Uống nước đun sôi, hạn chế sử dụng nước giếng chưa qua xử lý cũng giúp bảo vệ hệ tiêu hóa khỏi nguy cơ nhiễm ký sinh trùng.

Nếu bạn nghi ngờ mình có dấu hiệu bị giun sán ở người lớn, đừng chủ quan mà hãy đi khám sớm. Việc phát hiện sớm và điều trị kịp thời không chỉ giúp cải thiện sức khỏe mà còn ngăn ngừa các biến chứng nguy hiểm. Bạn cũng đừng quên tẩy giun định kỳ theo hướng dẫn y tế là cách hiệu quả để phòng ngừa lây nhiễm và tái nhiễm giun sán.