Hình ảnh sán chó và dấu hiệu nhận biết cần lưu ý

Nhiều người thường nhầm lẫn giữa các triệu chứng dị ứng thông thường với dấu hiệu nhiễm sán chó, một loại ký sinh trùng phổ biến lây truyền từ chó mèo sang người. Nắm rõ hình ảnh sán chó cùng các biểu hiện đi kèm sẽ giúp bạn phát hiện sớm và điều trị đúng cách. Hãy cùng tìm hiểu những thông tin cần lưu ý để phòng tránh hiệu quả căn bệnh tiềm ẩn này.

Hình ảnh sán chó

Sán chó (Toxocara canis) là loài ký sinh trùng có thể xâm nhập vào cơ thể người thông qua đường tiêu hóa, đặc biệt là khi tiếp xúc với chó mèo nhiễm bệnh hoặc môi trường có trứng sán. Một khi ấu trùng xâm nhập, chúng có thể di chuyển đến nhiều cơ quan như da, gan, mắt hoặc hệ thần kinh trung ương, gây ra nhiều biểu hiện lâm sàng khác nhau. Dưới đây là những hình ảnh sán chó giúp bạn kịp thời phát hiện và điều trị hiệu quả:

Ngứa da là dấu hiệu ngoài da thường gặp nhất khi bị nhiễm sán chó. Ấu trùng có thể di chuyển dưới lớp biểu bì, gây ra phản ứng viêm và kích ứng hệ miễn dịch. Người bệnh thường xuất hiện các nốt đỏ, mẩn ngứa, nổi mề đay hoặc sưng nhẹ tại một số vùng da.

Một số trường hợp có thể gặp mề đay tái phát, da sưng phù nhẹ, nóng rát, có xu hướng tăng nặng về đêm do hoạt động của ký sinh trùng.

Ngoài các biểu hiện ngoài da, rối loạn tiêu hóa cũng là dấu hiệu phổ biến khi nhiễm sán chó, bao gồm: Đau bụng âm ỉ, buồn nôn, tiêu chảy, đầy hơi. Trẻ nhỏ có thể biếng ăn, kém hấp thu, dẫn đến suy dinh dưỡng hoặc chậm phát triển.

Làm sao để phát hiện nhiễm sán chó?

Nhiễm sán chó là tình trạng ký sinh trùng xâm nhập và cư trú trong cơ thể người, thường không biểu hiện trong giai đoạn đầu, nhưng có thể để lại hậu quả nghiêm trọng nếu không được phát hiện và điều trị sớm. Ngoài những hình ảnh sán chó bên trên, dưới đây là các dấu hiệu lâm sàng thường gặp, giúp nhận diện sớm nguy cơ nhiễm bệnh:

Nổi mẩn đỏ, phát ban ngứa

Một trong những biểu hiện ngoài da đặc trưng là nổi mẩn đỏ, ban dát ngứa, mề đay. Đây là phản ứng dị ứng của hệ miễn dịch trước độc tố do ấu trùng tiết ra khi di chuyển trong mô dưới da. Các mảng đỏ thường xuất hiện từng vùng, lan rộng hoặc di chuyển, kèm cảm giác ngứa rát khó chịu.

Ngứa hậu môn

Ngứa vùng hậu môn, đặc biệt vào ban đêm, là dấu hiệu thường gặp, nhất là ở trẻ nhỏ. Nguyên nhân là do ấu trùng tập trung tại khu vực này để phát triển, gây kích ứng niêm mạc. Tình trạng ngứa kéo dài dễ gây trầy xước, viêm da và nhiễm khuẩn thứ phát.

Rối loạn tiêu hóa kéo dài

Người bệnh có thể gặp các triệu chứng như đau bụng âm ỉ, buồn nôn, tiêu chảy hoặc táo bón không rõ nguyên nhân. Ấu trùng sán có thể gây kích ứng niêm mạc ruột, làm giảm khả năng hấp thụ dưỡng chất và rối loạn nhu động ruột.

Giảm cân bất thường

Do sán ký sinh hấp thụ phần lớn chất dinh dưỡng, người bệnh có thể bị sụt cân không lý do dù vẫn ăn uống đầy đủ. Trẻ em dễ suy dinh dưỡng, chậm lớn nếu nhiễm sán trong thời gian dài.

Mệt mỏi, thiếu máu

Sán chó có thể gây thiếu máu thiếu sắt, dẫn đến da xanh xao, niêm mạc nhợt nhạt, chóng mặt, tim đập nhanh. Một số trường hợp ghi nhận nổi hạch, đau đầu nhẹ hoặc sốt nếu ấu trùng lan tỏa đến cơ quan khác như gan, mắt hoặc hệ thần kinh.

Cách lây nhiễm và mức độ nguy hiểm của bệnh sán chó

Sán chó lây qua người như thế nào?

Sán chó là một loại ký sinh trùng thường gặp ở chó, mèo và có thể lây sang người qua nhiều con đường khác nhau, đặc biệt phổ biến ở trẻ nhỏ. Cơ chế lây truyền chủ yếu là gián tiếp thông qua vật chủ trung gian hoặc tiếp xúc với trứng/ấu trùng trong môi trường.

Cơ chế lây truyền bao gồm:

• Tiếp xúc với chó/mèo nhiễm sán: Khi các đốt sán già chứa trứng được thải ra qua hậu môn hoặc theo phân chó, trứng có thể dính vào lông hoặc da thú cưng. Con người, đặc biệt là trẻ em, nếu vuốt ve, ôm ấp, để chó liếm mặt hoặc tay rồi đưa lên miệng mà không rửa sạch, sẽ vô tình đưa trứng sán vào cơ thể.
• Nuốt phải bọ chét mang ấu trùng: Các loài bọ chét là vật chủ trung gian chứa ấu trùng có đuôi của sán chó. Khi con người vô tình nuốt phải bọ chét trong lúc ăn uống hoặc do tay bị nhiễm bẩn, ấu trùng sẽ được đưa vào đường tiêu hóa.
• Ăn thực phẩm/nước uống nhiễm trứng: Rau sống, nước chưa đun sôi, hoặc thức ăn không đảm bảo vệ sinh có thể chứa trứng sán do bị ô nhiễm từ môi trường, phân chó/mèo.

Sau khi xâm nhập vào cơ thể người, trứng sán phát triển thành nang ấu trùng, có thể di chuyển đến các cơ quan như gan, phổi, não hoặc tồn tại ở ruột dưới dạng sán trưởng thành, gây ra nhiều biến chứng nguy hiểm nếu không được phát hiện và điều trị kịp thời.

Sán chó nguy hiểm thế nào?

Mức độ nguy hiểm của bệnh ấu trùng di chuyển nội tạng do sán chó phụ thuộc vào vị trí ký sinh và mức độ tổn thương do ấu trùng gây ra. Một số biến chứng có thể đe dọa nghiêm trọng đến sức khỏe và tính mạng người bệnh bao gồm:

• Tổn thương nội tạng (gan, phổi, tim): Ấu trùng khi di chuyển vào gan có thể gây viêm gan, gan to, tăng men gan, vào phổi có thể gây viêm phổi, ho kéo dài, khó thở. Trường hợp hiếm gặp hơn là ấu trùng di trú vào cơ tim gây viêm cơ tim tăng bạch cầu ái toan hoặc viêm màng ngoài tim, dễ dẫn đến suy tim.
• Tổn thương thần kinh trung ương: Khi xâm nhập vào não hoặc tủy sống, sán chó có thể gây ra viêm màng não, viêm não, rối loạn vận động, động kinh, liệt nửa người, thậm chí hôn mê. Đây là biến chứng nguy hiểm bậc nhất, dù hiếm gặp nhưng có khả năng đe dọa tính mạng.
• Tổn thương mắt: Ấu trùng khu trú tại mắt có thể gây u hạt võng mạc, bong võng mạc, viêm nội nhãn, mất thị lực một phần hoặc hoàn toàn, đặc biệt ở trẻ em và thanh thiếu niên.
• Rối loạn tiêu hóa và dị ứng: Người bệnh có thể bị tiêu chảy kéo dài, đau bụng, viêm đại tràng mạn tính, mẩn ngứa, nổi mề đay hoặc phát ban không rõ nguyên nhân.

Do tính chất di trú ngẫu nhiên và âm thầm, sán chó có thể gây hậu quả nghiêm trọng nếu không được phát hiện và điều trị sớm.

Cách giảm ngứa khi bị sán chó

Ngứa do nhiễm sán chó là phản ứng viêm, dị ứng khi cơ thể tiếp xúc với ấu trùng hoặc sản phẩm chuyển hóa của ký sinh trùng. Việc điều trị ngứa cần kết hợp giữa thuốc đặc hiệu và chăm sóc tại nhà:

• Sử dụng thuốc điều trị đặc hiệu: Albendazole hoặc Mebendazole là hai hoạt chất thường được chỉ định để tiêu diệt ấu trùng giun sán. Liều lượng và thời gian dùng thuốc phải được bác sĩ điều chỉnh phù hợp với tình trạng cụ thể của bệnh nhân.
• Dùng thuốc hỗ trợ giảm ngứa kháng histamin (Loratadine, Cetirizine...) giúp giảm phản ứng dị ứng trên da. Corticosteroid dạng uống hoặc bôi ngoài da có thể được dùng trong trường hợp ngứa dữ dội hoặc phản ứng viêm nặng.
• Dưỡng ẩm và chăm sóc da: Thoa kem dưỡng chứa lô hội, vitamin E hoặc ceramide giúp làm dịu da, phục hồi hàng rào bảo vệ biểu bì và giảm khô ngứa.
• Chườm lạnh vùng ngứa: Dùng khăn lạnh sạch hoặc túi gel lạnh bọc vải mỏng đặt lên vùng da tổn thương trong vài phút giúp giảm cảm giác ngứa tức thì.
• Tránh gãi mạnh: Gãi có thể gây tổn thương da, tạo điều kiện nhiễm trùng thứ phát. Nên cắt móng tay ngắn và đeo găng tay khi ngủ nếu ngứa nhiều vào ban đêm.
• Giữ vệ sinh cá nhân và môi trường sống: Tắm rửa sạch sẽ mỗi ngày, giặt giũ chăn màn thường xuyên và kiểm soát vật nuôi nhằm hạn chế nguy cơ tái nhiễm.

Hy vọng bài viết trên đã giúp bạn đọc nhận biết các hình ảnh sán chó cũng như hiểu rõ hơn về những dấu hiệu cảnh báo cần lưu ý. Nếu có các triệu chứng nghi ngờ, đừng ngần ngại đến các cơ sở y tế uy tín để được thăm khám và điều trị kịp thời. Đồng thời, hãy duy trì thói quen vệ sinh, chăm sóc thú cưng đúng cách và chủ động phòng ngừa để bảo vệ sức khỏe cho chính mình và những người thân yêu.