Dấu hiệu nhiễm giun kim ở trẻ em? Khi trẻ bị nhiễm giun kim phải làm sao?

Nhiễm giun kim ở trẻ em có thể gây ra các biểu hiện như ngứa hậu môn, rối loạn giấc ngủ và thậm chí ảnh hưởng đến sự phát triển thể chất nếu không được điều trị kịp thời. Do tập tính vệ sinh chưa hoàn thiện, nhiễm giun kim ở trẻ em thường xảy ra khi trẻ đưa tay bẩn vào miệng hoặc tiếp xúc với môi trường có trứng giun. Nhận biết sớm và có biện pháp phòng ngừa hiệu quả sẽ giúp giảm thiểu rủi ro tái nhiễm cho trẻ và cả gia đình.

Tổng quan về tình trạng nhiễm giun kim ở trẻ

Giun kim là loại ký sinh trùng nhỏ, thường ký sinh trong đường ruột của trẻ em. Loại giun này có thể truyền từ người sang người thông qua tiếp xúc hoặc vệ sinh kém. Mặc dù không gây hậu quả nghiêm trọng ngay lập tức, nhưng bệnh giun kim có thể ảnh hưởng không nhỏ đến sức khỏe tổng thể của trẻ.

Giun kim trưởng thành thường cư trú ở đoạn cuối ruột non rồi di chuyển xuống ruột già (đại tràng). Ngoài ra, chúng còn có thể xuất hiện trong ruột thừa và là nguyên nhân tiềm ẩn gây viêm ruột thừa cấp.

Thông thường, giun cái sẽ di chuyển ra vùng rìa hậu môn để đẻ trứng sau khi đã thụ tinh. Tại đây, trứng phát triển nhanh chóng thành ấu trùng trong các nếp da hậu môn. Trẻ nhỏ thường bị tái nhiễm do thói quen gãi hậu môn, sau đó đưa tay lên miệng hoặc cầm thức ăn, đồ dùng, khiến trứng giun quay lại cơ thể. Trong một số trường hợp, ấu trùng có thể tự quay ngược vào trong ruột, tiếp tục chu kỳ phát triển và gây nhiễm lặp lại.

Nguyên nhân và dấu hiệu nhiễm giun kim ở trẻ em

Bệnh giun kim xảy ra khi cơ thể bị xâm nhập bởi loại ký sinh trùng có tên khoa học là Enterobius vermicularis. Nguyên nhân bị nhiễm giun kim thường bị lây lây truyền qua:

• Qua đường ăn uống: Trẻ có thể bị nhiễm khi dùng tay gãi hậu môn - nơi có chứa trứng giun kim - rồi đưa tay vào miệng hoặc cầm nắm thức ăn mà không rửa tay sạch sẽ.
• Con đường khác (hiếm gặp): Trứng giun sau khi được đẻ ở vùng hậu môn có thể nở thành ấu trùng, rồi di chuyển ngược lên manh tràng và phát triển thành giun trưởng thành trong cơ thể.

Giun kim không phải là căn bệnh nghiêm trọng, tuy nhiên khi tồn tại trong cơ thể, đặc biệt là ở trẻ nhỏ, có thể gây ra nhiều triệu chứng khó chịu như:

• Rối loạn tiêu hóa: Trẻ có xu hướng lười ăn, ăn uống kém, lâu dần có thể dẫn đến thiếu hụt dinh dưỡng và chậm phát triển thể chất.
• Biểu hiện chán ăn, đầy bụng, buồn nôn hoặc đau bụng âm ỉ.
• Cảm giác ngứa hậu môn thường xuất hiện vào ban đêm.
• Vùng hậu môn bị đỏ, viêm nhẹ do trẻ gãi nhiều.
• Tình trạng tiêu chảy, phân lỏng, có thể kèm theo chất nhầy hoặc máu.
• Trẻ hay mệt mỏi, dễ cáu gắt, mất ngủ hoặc ngủ không sâu giấc, thường xuyên quấy khóc vào ban đêm do bị kích thích thần kinh.

Cơ chế gây bệnh của giun kim và những ảnh hưởng đối với trẻ

Khi cư trú trong ruột, giun kim có thể gây kích ứng niêm mạc ruột, dẫn đến tình trạng rối loạn tiêu hóa hoặc viêm ruột kéo dài. Ngoài ra, sự hiện diện của giun còn có thể làm xuất hiện các phản ứng dị ứng, nổi mẩn da. Trường hợp giun di chuyển vào ruột thừa có thể dẫn đến viêm ruột thừa cấp.

Ở trẻ gái hoặc phụ nữ, nếu giun kim xâm nhập vào vùng sinh dục, chúng có thể gây ngứa ngáy, viêm âm đạo và ảnh hưởng đến chu kỳ kinh nguyệt. Từ khi trứng được nuốt vào cơ thể đến lúc phát triển thành giun trưởng thành và đẻ trứng mất khoảng 1 tháng. Giun cái trưởng thành sống trung bình khoảng 2 tháng.

Ban đêm, giun cái thường di chuyển ra rìa hậu môn để đẻ trứng trong các nếp gấp da. Tình trạng tái nhiễm thường xảy ra do trứng bám trên da hậu môn rồi theo tay trẻ quay lại đường ruột, hoặc giun non bò ngược từ hậu môn vào trong trực tràng tiếp tục chu kỳ sống.

Khi trẻ bị nhiễm giun kim phải làm sao?

Việc điều trị giun kim cần kết hợp song song với các biện pháp phòng ngừa nhằm hạn chế nguy cơ tái nhiễm. Trong những cộng đồng hoặc môi trường có tỷ lệ nhiễm cao, nên triển khai điều trị diện rộng cho toàn bộ nhóm đối tượng. Khi trẻ bị nhiễm giun kim, việc quan trọng nhất là đưa trẻ đi khám và điều trị tại cơ sở y tế để được chẩn đoán chính xác và có phương pháp điều trị phù hợp. Bác sĩ có thể chỉ định thuốc tẩy giun như Albendazole hoặc Mebendazole, và có thể cần điều trị đồng thời cho cả gia đình để tránh tái nhiễm.

Các bác sĩ chuyên khoa thường chỉ định thuốc điều trị giun kim để loại bỏ triệt để khi trẻ mắc phải, đồng thời nhấn mạnh tầm quan trọng của các biện pháp phòng ngừa lây nhiễm cho phụ huynh. Cụ thể:

• Đảm bảo trẻ ăn thực phẩm đã được nấu chín, uống nước đã đun sôi.
• Với nhóm trẻ từ 2 - 12 tuổi, phụ huynh nên thực hiện tẩy giun định kỳ mỗi 6 tháng.
• Giữ vệ sinh môi trường sống, đảm bảo không gian nhà ở luôn sạch sẽ và thoáng khí.
• Hướng dẫn trẻ giữ gìn vệ sinh cá nhân, rửa tay kỹ với xà phòng sau khi đi vệ sinh, chơi bẩn và trước khi ăn.
• Cắt móng tay cho trẻ thường xuyên, tránh để móng tay dài tích tụ vi khuẩn và trứng giun.
• Không cho trẻ mặc quần thủng, rách hoặc hở đáy để giảm nguy cơ trứng giun tiếp xúc với da.

Nhiễm giun kim ở trẻ em là tình trạng phổ biến nhưng hoàn toàn có thể phòng ngừa và điều trị hiệu quả nếu được phát hiện sớm và thực hiện các biện pháp vệ sinh đúng cách. Việc cha mẹ chủ động trong chăm sóc, giáo dục trẻ giữ gìn vệ sinh cá nhân, ăn uống hợp lý và tẩy giun định kỳ sẽ giúp hạn chế tối đa nguy cơ nhiễm giun kim ở trẻ em, từ đó bảo vệ sức khỏe và sự phát triển toàn diện của trẻ.