Dấu hiệu uốn ván rốn ở trẻ sơ sinh là gì?

Uốn ván rốn ở trẻ sơ sinh là một căn bệnh nguy hiểm có thể gây tử vong nhanh chóng. Chính vì thế các mẹ nên biết rõ các dấu hiệu uốn ván rốn ở trẻ sơ sinh để chủ động phòng ngừa.

Uốn ván rốn ở trẻ sơ sinh là gì?

Uốn ván rốn ở trẻ sơ sinh là một căn bệnh nguy hiểm, xuất hiện khi em bé sinh ra không được đảm bảo vệ sinh rốn. Từ đó, vi khuẩn uốn ván vào cơ thể sẽ tiết ra độc tố phá vỡ hồng cầu, tạo các cơn co giật và co thắt cơ thanh quản, gây ra hậu quả nghiêm trọng là trẻ không thở được và tử vong nhanh chóng.

Uốn ván rốn ở trẻ sơ sinh là một căn bệnh nguy hiểm, xuất hiện khi em bé sinh ra không được đảm bảo vệ sinh rốn.

Được biết, uốn ván là bệnh do trực khuẩn Nicolaie gây ra, được ghi nhận cách đây hơn 30 thế kỷ trước. Căn bệnh này thường xảy ra vào mùa hạ và mùa thu vì khí hậu mùa này thích hợp cho vi khuẩn uốn ván phát triển. Uốn ván rốn hay gặp trong trường hợp sinh ở nhà do “mụ vườn” đỡ, dùng dao, kéo không vô khuẩn cắt rốn và do không có gói đẻ sạch (bông băng, chỉ buộc rốn không vô khuẩn). Bên cạnh đó, việc chăm sóc trẻ sơ sinh sau đẻ không hợp vệ sinh (như thay băng rốn, nước tắm không sạch) cũng gây nhiễm khuẩn rốn, trong đó có vi trùng uốn ván.

Theo đó, trực khuẩn Nicolaie xâm nhập vào cơ thể trẻ sơ sinh qua vết cắt rốn. Được biết, vi khuẩn uốn ván có thể sống trong điều kiện hiếm khí. Một khi gặp hoàn cảnh không thuận lợi, nó sẽ tạo một lớp vỏ để chống đỡ gọi là nha bào, có thể chịu đựng được nhiệt độ 120 độ C trong 15 phút, nhiệt độ 90 độ C trong 2 giờ. Chính vì vậy muốn tiêu diệt chúng, cần phải đun sôi các đồ vật trong 25 - 30 phút. Thường xuyên vệ sinh cá nhân cho trẻ và không để trẻ tiếp xúc với các nguy cơ dễ lây nhiễm vi khuẩn vì nha bào uốn ván thường tá túc ở móng tay, ở trên da và các vật dụng khác như dao, kéo, ngoài ra nó còn có nhiều trong đất bụi.

Dấu hiệu uốn ván rốn ở trẻ sơ sinh

Sau khi vi khuẩn uốn ván vào cơ thể trẻ sơ sinh, chúng thường không làm phát sinh ngay các dấu hiệu uốn ván rốn rõ rệt. Trong thời kỳ ủ bệnh (trung bình 7 ngày, có khi sớm muộn hơn tùy theo mức độ độc tố mà vi khuẩn tiết ra), trẻ sơ sinh vẫn ăn ngủ bình thường, đôi khi hay quấy khóc, sốt nhẹ. Dựa vào khoảng thời gian ủ bệnh, người ta có thể tiên lượng được một phần bệnh nặng hay nhẹ. Thường nếu thời gian ủ bệnh trên 10 ngày thì việc điều trị có kết quả khả quan hơn.

Sau khi vi khuẩn uốn ván vào cơ thể trẻ sơ sinh, chúng thường không làm phát sinh ngay các dấu hiệu uốn ván rốn rõ rệt.

Đối với các dấu hiệu uốn ván rốn ở thời kỳ toàn phát, trẻ sốt 38 - 39 độ C, có khi lên 40 - 41 độ C, quấy khóc, bỏ bú, hàm cứng càng ngày càng rõ, miệng chúm chím lại như huýt sáo, dần dần xuất hiện co giật và co cứng. Mỗi khi lên cơn co giật, mặt em bé sẽ nhăn lại, sùi bọt mép, hai tay nắm chặt, đó là dấu hiệu uốn ván rốn rõ ràng nhất trong thời kỳ này. Nếu xuất hiện những cơn giật nhẹ thì da của trẻ sơ sinh vẫn hồng hào, nhưng nếu co giật mạnh liên tục sẽ kèm theo những cơn ngừng thở, điều này sẽ làm cho em bé tím tái, chân tay lạnh ngắt, có nhiều nguy cơ đe dọa tính mạng, vô cùng nguy hiểm.

Sau cơn co giật là dấu hiệu uốn ván rốn dễ nhận biết nhất, đó là sự xuất hiện của các cơn co cứng cơ, đặc biệt là cơ bụng và cơ lưng. Điều này làm cho trẻ sơ sinh có một tư thế đặc biệt là ưỡn cong người, cổ ngả ra sau, hai chân duỗi thẳng, hai cánh tay khép sát người. Cơn co giật và co cứng có thể kéo dài hàng phút, nhịp độ của các cơn co có thể mau hay thưa tùy theo mức độ bệnh nặng hay nhẹ. Trẻ sơ sinh có thể bị chết ngay sau một cơn co giật và co cứng mạnh nếu có những dấu hiệu uốn ván rốn này. Trong một số trường hợp bệnh nhẹ, phát hiện sớm và điều trị tích cực, cơn giật tồn tại 10 - 15 ngày rồi giảm dần và trẻ khỏi bệnh.

Phòng bệnh uốn ván rốn ở trẻ sơ sinh như thế nào?

Hiện nay tuy y học đã nghiên cứu được huyết thanh chống uốn ván và các phương pháp hồi sức hiện đại nhưng việc điều trị uốn ván chưa có kết quả tốt, tỷ lệ tử vong vẫn là 80%. Do vậy tốt nhất vẫn là phòng bệnh trước khi có các dấu hiệu uốn ván rốn.

Cách tốt nhất vẫn là tiêm vắc xin phòng bệnh trước khi có các dấu hiệu uốn ván rốn.

Người mẹ khi có thai phải tiêm phòng uốn ván 2 mũi, mũi thứ nhất tiêm càng sớm càng tốt, mũi thứ hai sau đó ít nhất là 30 ngày và trước khi sinh con 15 ngày. Khi chuyển dạ, phải đến sinh tại cơ sở y tế để đảm bảo an toàn tuyệt đối. Trường hợp không may bị đẻ rơi thì không được dùng liềm, mảnh sành, que nứa, dao kéo bẩn để cắt rốn cho trẻ sơ sinh mà phải luộc dao kéo đun sôi dụng cụ trong 2 giờ hoặc hấp ở nhiệt độ 120 độ C trong 20 phút rồi mới cắt. Sau đó dùng chỉ, băng bông đã tiệt để băng rốn.

Những ngày sau, chú ý giữ rốn em bé sạch cho đến khi rốn rụng và khô sẹo. Nếu băng bị ướt nước, phải thay ngay. Trong những tuần đầu khi chưa rụng rốn, phải dùng nước sạch, nước đun sôi để nguội để tắm cho bé, điều này sẽ giúp các mẹ phòng tránh tối đa các dấu hiệu uốn ván rốn ở trẻ sơ sinh có thể gặp phải. Khi thấy băng rốn ướt, có mùi hôi hoặc dịch mủ chảy ra thì chứng tỏ rốn đã bị nhiễm khuẩn, phải đưa ngay trẻ đến cơ sở y tế để được xử lý.

Tổ chức Y tế Thế giới khuyến cáo phụ nữ trong độ tuổi sinh đẻ nên tiêm phòng uốn ván 5 mũi. Bạn có thể tìm hiểu thêm về lịch tiêm ngừa cho trẻ sơ sinh để biết thêm chi tiết và hãy lưu ý thực hiện theo các khuyến cáo này để tránh được nguy cơ gặp phải các dấu hiệu uốn ván rốn ở trẻ sơ sinh nhé.

Linh Lê