Tốt nghiệp Bác sĩ Y học Dự phòng từ Đại học Y Dược Thành phố Hồ Chí Minh, bác sĩ đã có nền tảng vững chắc về an toàn y tế và nghiên cứu khoa học. Bên cạnh việc hoàn thành khóa huấn luyện an toàn Sơ cấp cứu tại SAFI, bác sĩ còn nhận được bằng khen của Bộ Y tế năm 2021 cho những đóng góp xuất sắc trong công tác phòng chống dịch COVID-19.
Uốn ván là một bệnh nhiễm trùng nguy hiểm, do vi khuẩn thuộc họ Clostridium, tên là Clostridium tetani gây ra. Clostridium tetani không trực tiếp gây ra, mà tác động thông qua việc tiết ra protein có tên là tetanospasmin, ngoại độc tố này của vi khuẩn Clostridium tetani sẽ gây tăng trương lực cơ toàn thân, gây nên những cơn co cứng, co giật và tử vong nếu bệnh nhân không được phát hiện và điều trị kịp thời.
Nội dung chính
Tìm hiểu chung
Triệu chứng
Nguyên nhân
Nguy cơ
Phương pháp chẩn đoán & điều trị
Chế độ sinh hoạt & phòng ngừa
Nội dung chính
Tìm hiểu chung
Triệu chứng
Nguyên nhân
Nguy cơ
Phương pháp chẩn đoán & điều trị
Chế độ sinh hoạt & phòng ngừa
Tìm hiểu chung uốn ván
Uốn ván là một bệnh nhiễm trùng nghiêm trọng được gây ra bởi vi khuẩn Clostridium tetani, thường xâm nhập vào cơ thể qua các vết thương bị ô nhiễm. Khi vi khuẩn này phát triển, chúng sản xuất ra một loại độc tố gọi là tetanospasmin. Độc tố uốn ván do vi khuẩn Clostridium tetani tiết ra có tác động lên hệ thần kinh trung ương, gây ra triệu chứng co thắt cơ, đau và các vấn đề về hô hấp.
Do việc sử dụng rộng rãi vaccine nên các trường hợp mắc bệnh uốn ván hiện nay rất hiếm gặp ở Việt Nam. Tuy nhiên, bệnh vẫn là mối đe dọa đối với những người chưa tiêm phòng vắc xin đầy đủ.
Triệu chứng uốn ván
Những triệu chứng của uốn ván
Dấu hiệu và triệu chứng của bệnh uốn ván có thể bao gồm:
Co cứng hàm (lockjaw)
Khó nuốt
Co giật cơ không tự chủ, thường ở vùng bụng
Cứng cơ đau đớn toàn thân
Co giật (giật cơ hoặc nhìn chằm chằm)
Nhức đầu
Sốt và đổ mồ hôi
Thay đổi huyết áp và nhịp tim.
Các triệu chứng bệnh uốn ván ở từng thời kỳ:
Thời kỳ ủ bệnh:
Thời gian trung bình từ khi nhiễm trùng đến khi xuất hiện dấu hiệu và triệu chứng (thời gian ủ bệnh) của bệnh uốn ván là khoảng 10 ngày. Thời gian ủ bệnh có thể dao động từ 3 đến 21 ngày.
Thời kỳ khởi phát:
Từ lúc cứng hàm đến khi xuất hiện cơn co giật đầu tiên hoặc cơn co thắt hầu họng – thanh quản đầu tiên, khoảng 1 – 7 ngày. Thời gian khởi phát càng ngắn (< 48 giờ) bệnh càng nặng. Triệu chứng khởi đầu là cứng hàm: Mỏi hàm, nói khó, nuốt vướng, khó nhai, khó há miệng tăng dần và liên tục.
Ngoài ra, người bệnh còn bị co cứng cơ: Mặt, gáy, lưng, bụng, ngực, liên sườn, chi trên, chi dưới.
Thời kỳ toàn phát:
Từ lúc có cơn co giật toàn thân hay cơn co thắt hầu họng/thanh quản đầu tiên đến khi bắt đầu thời kỳ lui bệnh, thường kéo dài từ 1 – 3 tuần. Với các biểu hiện:
Co cứng cơ toàn thân liên tục, co cứng tăng lên khi kích thích, người bệnh rất đau.
Co thắt thanh quản gây khó thở, ngạt thở dẫn đến ngừng tim, tím tái.
Co thắt hầu họng gây khó nuốt, nuốt vướng, dễ bị sặc, ứ đọng đờm.
Co thắt các cơ vòng gây bí đại tiện, tiểu tiện.
Rối loạn thần kinh thực vật gặp trong trường hợp nặng với các biểu hiện: Da xanh tái, vã mồ hôi, tăng tiết đờm, sốt cao 39 – 40oC, huyết áp dao động không ổn định, loạn nhịp tim có thể ngừng tim.
Thời kỳ lui bệnh:
Bắt đầu khi các cơn co giật toàn thân hay co thắt hầu họng/ thanh quản thưa dần, tình trạng co cứng toàn thân còn kéo dài nhưng mức độ giảm dần; miệng từ từ há rộng; phản xạ nuốt dần trở lại. Thời kỳ này kéo dài vài tuần đến hàng tháng phụ thuộc mức độ nặng của bệnh.
Trẻ sơ sinh thường khởi phát uốn ván trong 2 tuần đầu sau khi sinh với các dấu hiệu: Trẻ bỏ bú, cứng cơ và các cơn co cứng, thường là uốn ván toàn thân và dễ dẫn đến tử vong nếu không điều trị kịp thời.
Biến chứng nghiêm trọng của bệnh uốn ván có thể đe dọa tính mạng. Hiện nay chưa có phương pháp chữa trị đặc hiệu cho bệnh uốn ván.
Nếu không được phát hiện và điều trị kịp thời, uốn ván dẫn đến những biến chứng nguy hiểm:
Co thắt hầu họng – thanh quản gây khó thở, ngạt thở dẫn đến suy hô hấp và tử vong.
Gãy xương.
Động kinh: Khi nhiễm trùng lan đến não, người bị uốn ván có thể gặp phải tình trạng tương tự động kinh.
Xuất hiện nhiễm trùng: Viêm phế quản, viêm phổi, nhiễm khuẩn vết mở khí quản, viêm nơi tiêm truyền tĩnh mạch, nhiễm trùng đường tiết niệu, nhiễm khuẩn huyết, viêm xoang,…
Thuyên tắc phổi: Mạch máu trong phổi bị tắc nghẽn và ảnh hưởng đến hệ hô hấp và tuần hoàn. Bệnh nhân cần điều trị bằng thuốc chống đông máu và oxy.
Suy thận nặng (suy thận cấp): Co thắt cơ nghiêm trọng dẫn đến phá hủy cơ xương khiến protein bị rò rỉ vào nước tiểu gây suy thận nặng.
Ngoài ra, uốn ván có thể dẫn đến “rối loạn thần kinh thực vật”: Rối loạn nghiêm trọng nhịp tim (lúc rất nhanh, lúc rất chậm), huyết áp (lúc tăng cao, lúc hạ thấp), và nhiệt độ cơ thể (tăng cao liên tục 40 – 41oC), dẫn đến tử vong.
Nếu có bệnh lý nền tiềm ẩn: Tim mạch, gan, thận, đái tháo đường,...có nguy cơ làm nặng nề thêm tình trạng bệnh lý.
Bệnh uốn ván dễ gây biến chứng nặng trên đối tượng:
Nhận thấy sự xuất hiện của bất kỳ dấu hiệu, triệu chứng nào thì tốt nhất nên đến ngay bệnh viện để được thăm khám, xét nghiệm và được các bác sĩ chuyên khoa hướng dẫn điều trị.
Tuyệt đối không được thờ ơ trước các bất thường của cơ thể, vì có thể khiến bệnh tiến triển đến mức trầm trọng, việc chữa trị vô cùng khó khăn và gặp không ít rủi ro, biến chứng.
Nguyên nhân uốn ván
Nguyên nhân của bệnh uốn ván là do bào tử vi khuẩn Clostridium tetani, thường tồn tại trong đất, phân, và trên các dụng cụ gỉ sét. Bệnh dễ gặp ở trẻ sơ sinh và phụ nữ mang thai chưa tiêm phòng, đặc biệt khi sinh nở không vệ sinh.
Uốn ván có thể xuất hiện sau nạo phá thai, phẫu thuật, vết thương xuyên sâu, vết thương dập, bỏng, viêm tai giữa, nhiễm trùng răng miệng,…Uốn ván không lây nhiễm trực tiếp từ người sang người.
Co cứng cơ có phải là triệu chứng của uốn ván không?
Co cứng cơ là một triệu chứng chính của uốn ván. Bệnh thường dẫn đến tình trạng co thắt, co cứng cơ, đặc biệt là ở cơ hàm và cơ lưng. Ngoài ra, cứng cơ cũng có thể là triệu chứng của một số bệnh khác, bao gồm:
Uốn ván không lây từ người sang người. Bệnh uốn ván do vi khuẩn xâm nhập vào cơ thể qua các vết thương hoặc vết trầy xước bị nhiễm bẩn, đặc biệt là từ đất, phân động vật, hoặc các vật dụng bị rỉ sét.
Bị trầy xước do va trúng đinh rỉ sét có nên đi chích ngừa uốn ván không?
Nếu bị trầy xước do va trúng đinh rỉ sét, bạn nên đi chích ngừa uốn ván. Đinh rỉ sét có thể mang vi khuẩn Clostridium tetani, gây uốn ván. Nếu chưa tiêm vaccine uốn ván trong vòng 10 năm qua, hoặc không rõ lịch tiêm của mình thì nên tiêm một liều nhắc lại để phòng ngừa, đồng thời thực hiện theo hướng dẫn của bác sĩ hoặc cơ sở y tế để đảm bảo an toàn.
Uốn ván có nguy hiểm đến tính mạng không?
Uốn ván có thể rất nguy hiểm đến tính mạng nếu không được điều trị kịp thời. Vi khuẩn Clostridium tetani gây ra uốn ván có thể dẫn đến các triệu chứng nghiêm trọng như co thắt cơ, khó thở và rối loạn chức năng cơ quan nội tạng. Nếu không được điều trị, uốn ván có thể gây tử vong do suy hô hấp hoặc các biến chứng khác.
Hỏi đáp (0 bình luận)