Dược sĩ lâm sàng là gì? Vai trò và nhiệm vụ của một dược sĩ lâm sàng

Bạn có biết chính xác dược sĩ lâm sàng là gì? Đây là vị trí quan trọng, chịu trách nhiệm tối ưu hóa phác đồ điều trị bằng thuốc, đảm bảo an toàn và hiệu quả cho người bệnh. Bài viết này sẽ giúp bạn hiểu rõ về vai trò, nhiệm vụ chi tiết và con đường sự nghiệp để trở thành một dược sĩ lâm sàng chuyên nghiệp.

Dược sĩ lâm sàng là gì?

Dược sĩ lâm sàng là những dược sĩ làm việc trong lĩnh vực dược lâm sàng tại các cơ sở khám chữa bệnh, nhà thuốc, phòng khám…. Công việc của dược sĩ lâm sàng nhằm đảm bảo sử dụng thuốc hợp lý, an toàn và hiệu quả, giúp tối ưu hóa kết quả điều trị và nâng cao sức khỏe người bệnh.

Theo Thông tư 31/2012/TT-BYT ban hành ngày 20/12/2012 của Bộ Y tế, hướng dẫn hoạt động dược lâm sàng tại bệnh viện, dược sĩ lâm sàng là những dược sĩ làm việc trong lĩnh vực dược lâm sàng tại các cơ sở khám chữa bệnh. Họ có nhiệm vụ tư vấn về thuốc cho các bác sĩ trong việc chỉ định và điều trị, cũng như hướng dẫn sử dụng thuốc cho cán bộ y tế và bệnh nhân.

Nhiệm vụ chung của một dược sĩ lâm sàng

Dược sĩ lâm sàng đóng vai trò quan trọng trong hệ thống y tế, góp phần tối ưu hóa việc sử dụng thuốc và nâng cao chất lượng điều trị cho bệnh nhân. Để thực hiện nhiệm vụ này, họ không chỉ cần kiến thức chuyên môn vững vàng mà còn phải thường xuyên tương tác với các bác sĩ và nhân viên y tế khác. Theo hướng dẫn của Thông tư 31/2012/TT-BYT, nhiệm vụ chung của một dược sĩ lâm sàng bao gồm các công việc sau:

• Thực hiện việc phân tích và đánh giá việc sử dụng thuốc tại cơ sở y tế.
• Tham gia tư vấn trong quá trình xây dựng danh mục thuốc của đơn vị, cung cấp ý kiến và thông tin dựa trên chứng cứ nhằm xác định thuốc nào nên được đưa vào hoặc loại khỏi danh mục, với mục tiêu hướng đến việc sử dụng thuốc an toàn, hợp lý và hiệu quả.
• Tham gia soạn thảo các quy trình chuyên môn liên quan đến sử dụng thuốc, gồm các quy trình pha chế thuốc chuyên biệt cho các khoa như nhi khoa, ung bướu, dịch truyền nuôi dưỡng ngoại đường tiêu hóa, cùng với hướng dẫn điều trị và quy trình kỹ thuật bệnh viện.
• Tham gia xây dựng các quy trình giám sát việc sử dụng thuốc trong danh mục, đặc biệt các thuốc có khoảng điều trị hẹp, tác dụng phụ nguy hiểm, kháng sinh, thuốc cần pha truyền đặc biệt hoặc được bảo quản đặc biệt. Các quy trình này được ban hành bởi giám đốc bệnh viện dựa trên tư vấn của Hội đồng Thuốc và Điều trị.
• Hướng dẫn đồng thời giám sát quá trình sử dụng thuốc trong bệnh viện.
• Cung cấp thông tin thuốc cho bệnh nhân và nhân viên y tế dưới nhiều hình thức gồm giao tiếp trực tiếp, văn bản, bảng tin, email, tranh ảnh, tờ hướng dẫn và trang web.
• Lập kế hoạch và tổ chức các chương trình đào tạo, cập nhật kiến thức về sử dụng thuốc cho bác sĩ, dược sĩ, điều dưỡng viên, kỹ thuật viên, hộ sinh.
• Báo cáo định kỳ hoặc đột xuất theo yêu cầu của ban giám đốc, hội đồng thuốc và điều trị trong các buổi họp để phản ánh tình hình sử dụng thuốc, đề xuất giải pháp kịp thời.
• Theo dõi và giám sát các phản ứng có hại của thuốc (ADR), đồng thời làm đầu mối báo cáo theo quy định hiện hành.
• Tham gia các hoạt động nghiên cứu khoa học và cải tiến công tác dược lâm sàng nhằm nâng cao hiệu quả, an toàn và hợp lý trong sử dụng thuốc.
• Tham gia hội chẩn chuyên môn về sử dụng thuốc, nhất là trong các trường hợp bệnh nặng hoặc bệnh cần dùng thuốc đặc biệt, người bệnh nhiễm vi khuẩn có khả năng kháng thuốc.
• Tham gia các phiên bình ca lâm sàng định kỳ trong khoa và bệnh viện.
• Giám sát việc tuân thủ nghiêm ngặt các quy trình sử dụng thuốc đã thông qua và được phê duyệt.
• Tham gia xây dựng và triển khai quy trình giám sát điều trị qua việc theo dõi nồng độ thuốc trong máu (Therapeutic Drug Monitoring - TDM) tại những bệnh viện có khả năng thực hiện.

Nhiệm vụ tại khoa lâm sàng

Bạn đã tìm hiểu về dược sĩ lâm sàng là gì và những nhiệm vụ chung của họ, nhưng những người trong lĩnh vực này còn đảm nhận nhiều nhiệm vụ quan trọng khác tại khoa lâm sàng.

Dược sĩ lâm sàng tham gia cùng bác sĩ đi buồng bệnh để đánh giá việc sử dụng thuốc của bệnh nhân. Tùy vào đặc điểm riêng của từng cơ sở y tế, bệnh viện sẽ chọn lựa khoa lâm sàng và nhóm bệnh nhân ưu tiên để triển khai các hoạt động dược lâm sàng. Đối với từng bệnh nhân cụ thể, dược sĩ lâm sàng thực hiện bốn nhiệm vụ chính.

Nhiệm vụ 1: Thu thập thông tin về bệnh nhân, bao gồm việc khai thác dữ liệu từ hồ sơ bệnh án và phỏng vấn trực tiếp bệnh nhân:

• Lịch sử sử dụng thuốc trước đó;
• Tóm tắt các dữ liệu lâm sàng và kết quả cận lâm sàng đã có.

Nhiệm vụ 2: Xem xét các thuốc đã được kê đơn cho bệnh nhân qua quan sát cùng bác sĩ và kiểm tra y lệnh trong hồ sơ, đơn thuốc, tập trung đánh giá:

• Việc chỉ định thuốc;
• Các chống chỉ định có liên quan;
• Việc lựa chọn thuốc phù hợp;
• Việc sử dụng thuốc bao gồm liều lượng, thời gian, khoảng cách dùng, đường dùng, áp dụng cho các nhóm bệnh nhân đặc biệt và thời gian điều trị;
• Các tương tác thuốc cần được chú ý;
• Phản ứng phụ của thuốc.

Khi phát hiện vấn đề liên quan đến thuốc, dược sĩ lâm sàng sẽ trao đổi với bác sĩ điều trị để hiệu chỉnh quá trình dùng thuốc, đồng thời hoàn thành mẫu phân tích sử dụng thuốc theo quy định và trong trường hợp cần thiết sẽ báo cáo lên trưởng khoa Dược để xin ý kiến chỉ đạo.

Nhiệm vụ 3: Hỗ trợ hướng dẫn điều dưỡng viên trong việc sử dụng thuốc.

Nhiệm vụ 4: Phối hợp với bác sĩ điều trị cung cấp thông tin và tư vấn cho bệnh nhân những điểm cần lưu ý khi sử dụng thuốc.

Dược sĩ lâm sàng đóng vai trò không thể thiếu trong đội ngũ chăm sóc sức khỏe hiện đại. Họ là cầu nối giữa bác sĩ và người bệnh, giúp quá trình điều trị diễn ra an toàn và hiệu quả nhất. Hy vọng thông tin trên đã giúp bạn có cái nhìn toàn diện về dược sĩ lâm sàng là gì và những đóng góp to lớn của họ. Nếu bạn đang cân nhắc theo đuổi ngành nghề này, hãy chuẩn bị cho mình hành trang kiến thức và kỹ năng vững chắc nhé.