Hiểu rõ về vắc xin uốn ván để bảo vệ sức khỏe cộng đồng

Trong bài viết này, Long Châu sẽ chia sẻ đến bạn những thông tin về vắc xin uốn ván, bao gồm về vấn đề tại sao bạn nên tiêm phòng uốn ván, vắc xin uốn ván có mấy loại, và cả những lưu ý cần thiết khi bạn có kế hoạch tiêm ngừa loại vắc xin này.

Bệnh uốn ván là gì? Nó nguy hiểm như thế nào?

Trước tiên, chúng ta cùng bắt đầu với những thông tin về bệnh uốn ván và việc tại sao phải tiêm vắc xin uốn ván sớm.

Bệnh uốn ván (Tetanus) là một bệnh truyền nhiễm với nguyên nhân xuất phát từ vi khuẩn Clostridium tetani. Khi xâm nhập vào cơ thể, bào tử vi khuẩn uốn ván sẽ tiết độc tố tetanospasmin vào máu. Độc tố này có thể ức chế hoạt động của các tế bào thần kinh vận động làm tê liệt các cơ. Vì vậy, dấu hiệu đặc trưng khi nhiễm uốn ván là co thắt cơ và khóa hàm.

Dựa trên các đặc điểm lâm sàng, uốn ván được chia làm bốn loại chính: Uốn ván toàn thân, uốn ván sơ sinh, uốn ván khu trú và uốn ván não.

Tại sao nên tiêm phòng uốn ván?

Dựa trên dữ liệu từ Tổ chức Y tế Thế giới (WHO), vào năm 1988, ước lượng có tới 787.000 trẻ sơ sinh qua đời do uốn ván trong tháng đầu tiên sau khi sinh. Tuy nhiên, vào năm 2018, con số này đã giảm xuống còn 25.000 trẻ, tức là giảm tới 97%. Điều này phần lớn là do công tác tiêm chủng vắc xin uốn ván được mở rộng.

Độc tố tetanospasmin mang tính chất cực kỳ nguy hiểm. Tiêm phòng vắc xin uốn ván là điều rất cần thiết vì đây là biện pháp phòng ngừa bệnh đặc hiệu.

Các loại vắc xin uốn ván được sử dụng tại Việt Nam

Tại nước ta, uốn ván nằm trong danh mục các bệnh truyền nhiễm bắt buộc phải tiêm vắc xin để phòng ngừa. Dưới đây là danh sách những loại vắc xin phòng uốn ván đang được sử dụng tại Việt Nam, bao gồm nơi sản xuất, đối tượng sử dụng và phác đồ tiêm mà bạn có thể tham khảo.

Vắc xin uốn ván hấp phụ TT

Vắc xin uốn ván hấp phụ TT là sản phẩm từ Viện Vắc xin và Sinh phẩm Y tế Nha Trang IVAC của Việt Nam.

Đối tượng sử dụng: Trẻ từ 2 tháng tuổi trở lên và người lớn. Tuy nhiên với trẻ em < 7 tuổi nên ưu tiên các vắc xin kết hợp (6 trong 1, 5 trong 1, 4 trong 1) tùy độ tuổi.

Phác đồ tiêm:

Lịch tiêm cơ bản:

• Liều 1: Lần đầu tiên tiêm.
• Liều 2: Ít nhất 1 tháng sau liều 1.
• Liều 3: Ít nhất 6 tháng sau liều 2.
• Tiêm nhắc lại mỗi 10 năm.

Lịch tiêm cho phụ nữ có thai 3 tháng giữa hoặc 3 tháng cuối:

• Trường hợp chưa tiêm lần nào, hoặc không rõ lịch sử, hoặc đã tiêm 1 liều sẽ áp dụng theo TT38/2017/TT-BYT, cụ thể như sau:
  • Liều 1: Tiêm khi có thai lần đầu.
  • Liều 2: Ít nhất 1 tháng sau liều 1.
  • Liều 3: Ít nhất 6 tháng sau liều 2 hoặc lần có thai sau.
  • Liều 4: Ít nhất 1 năm sau liều 3 hoặc lần có thai sau.
  • Liều 5: Ít nhất 1 năm sau liều 4 hoặc lần có thai sau.
  • Tiêm nhắc lại mỗi 10 năm hoặc lần có thai sau cách liều gần nhất ít nhất 1 năm trở lên.
• Trường hợp đã tiêm từ 2 liều trở lên trước khi có thai (thời điểm > 1 tuổi):
  • Tiêm 1 liều cách liều gần nhất tối thiểu 6 tháng.
  • Tiêm nhắc lại mỗi 10 năm hoặc lần có thai sau.
• Trường hợp đã tiêm 3 liều cơ bản (thời điểm < 1 tuổi):
  • Liều 1: Tiêm khi có thai lần đầu.
  • Liều 2: Ít nhất 1 tháng sau liều 1.
  • Tiêm nhắc lại mỗi 10 năm hoặc lần có thai sau.

Vắc xin uốn ván - bạch hầu hấp phụ Td

Vắc xin uốn ván - bạch hầu hấp phụ Td cũng là một sản phẩm từ IVAC của Việt Nam. Đây là loại vắc xin phối hợp 2 thành phần, có tác dụng kích thích miễn dịch chống lại cả 2 bệnh bạch hầu và uốn ván.

Đối tượng sử dụng: Trẻ em từ 7 tuổi trở lên và người lớn.

Phác đồ tiêm:

• Trường hợp đã tiêm đủ miễn dịch cơ bản bạch hầu và uốn ván:
  • Tiêm nhắc 1 liều lúc 7 tuổi.
  • Tiêm nhắc lại mỗi 10 năm.
• Trường hợp từ 7 tuổi trở lên, chưa tiêm vắc xin bạch hầu - uốn ván lần nào, hoặc không rõ lịch sử tiêm:
  • Liều 1: Lần đầu tiên tiêm.
  • Liều 2: Ít nhất 1 tháng sau liều 1.
  • Liều 3: Ít nhất 6 tháng sau liều 2.
  • Tiêm nhắc lại mỗi 10 năm.

Vắc xin 3 trong 1

Vắc xin 3 trong 1 là loại vắc xin đa thành phần, thường là sự phối hợp phòng ngừa 3 bệnh bạch hầu, ho gà và uốn ván. Vắc xin 3 trong 1 bao gồm vắc xin Boostrix của Bỉ và vắc xin Adacel của Canada.

Nguồn gốc:

• Vắc xin Boostrix được sản xuất tại Bỉ bởi tập đoàn GlaxoSmithKline (GSK), tập đoàn nổi tiếng về dược phẩm và các chế phẩm sinh học.
• Vắc xin Adacel được sản xuất tại Canada bởi tập đoàn Sanofi Pasteur đến từ Pháp.

Đối tượng sử dụng:

• Vắc xin Boostrix: Trẻ em từ 4 tuổi trở lên và người lớn.
• Vắc xin Adacel: Trẻ em từ 4 tuổi đến người 64 tuổi.

Phác đồ tiêm:

Trường hợp tiêm nhắc lại:

• Có thể chọn Boostrix là liều nhắc lại của vắc xin DTaP cho trẻ từ 4 tuổi trở lên.
• Có thể chọn Adacel là liều nhắc lại của vắc xin DTaP cho trẻ từ 4 - 6 tuổi.

Lịch tiêm cả 2 vắc xin cho trẻ từ 7 tuổi trở lên chưa tiêm vắc xin bạch hầu - uốn ván - ho gà lần nào, hoặc không rõ lịch sử tiêm:

• Liều 1: Tiêm lần đầu tiên.
• Liều 2: Ít nhất 1 tháng sau liều 1.
• Liều 3: Ít nhất 6 tháng sau liều 2.
• Tiêm nhắc lại sau mỗi 10 năm theo khuyến cáo.

Vắc xin 4 trong 1 Tetraxim

Vắc xin Tetraxim là vắc xin phối hợp 4 thành phần bệnh, bao gồm bạch hầu, ho gà, uốn ván và bại liệt ở trẻ em. Đây là vắc xin được tập đoàn Sanofi Pasteur nghiên cứu và sản xuất.

Đối tượng sử dụng: Trẻ em từ 2 tháng tuổi đến 13 tuổi.

Phác đồ tiêm:

• Lịch tiêm cho trẻ từ 2 tháng tuổi đến dưới 7 tuổi:
  • Liều 1: Tiêm lần đầu tiên.
  • Liều 2: Ít nhất 1 tháng sau liều 1.
  • Liều 3: Ít nhất 1 tháng sau liều 2.
  • Liều 4: Ít nhất 12 tháng sau liều 3.
  • Liều nhắc lại: Cách ít nhất 3 năm sau liều 4, hoặc lúc trẻ 4 - 6 tuổi (theo khuyến cáo của WHO và CDC).
• Lịch tiêm cho trẻ từ 7 tuổi đến 13 tuổi chưa tiêm vắc xin bạch hầu - uốn ván - ho gà lần nào, hoặc không rõ lịch sử tiêm:
  • Liều 1: Tiêm lần đầu tiên.
  • Liều 2: Ít nhất 1 tháng sau liều 1.
  • Liều 3: Ít nhất 6 tháng sau liều 2.
  • Tiêm nhắc lại mỗi 10 năm.

Vắc xin 6 trong 1

Vắc xin 6 trong 1 là loại vắc xin đa thành phần nhất, giúp cơ thể các bé có khả năng sinh kháng thể để đối phó sáu loại bệnh truyền nhiễm phổ biến nhất, bao gồm bạch hầu, ho gà, uốn ván, bại liệt, các bệnh do Hib và viêm gan B. Đây là loại vắc xin được nhiều bậc cha mẹ ưa chuộng vì tính toàn diện và tiện lợi hơn so với những loại vắc xin khác. Việt Nam đang cấp phép lưu hành cho hai loại vắc xin 6 trong 1, đó là Infanrix Hexa và Hexaxim.

Nguồn gốc:

• Vắc xin Infanrix Hexa: Được tập đoàn nổi tiếng thế giới về dược phẩm có trụ sở tại Anh - GlaxoSmithKline (GSK) nghiên cứu và phát triển. Vắc xin này được nhà máy tại Bỉ sản xuất.
• Vắc xin Hexaxim: Do tập đoàn Sanofi Pasteur tại Pháp nghiên cứu, sản xuất và phân phối.

Đối tượng sử dụng: Trẻ em từ 2 tháng tuổi đến tròn 24 tháng tuổi

Phác đồ tiêm:

• Cả hai loại vắc xin đều có lịch tiêm cụ thể như sau:
  • Liều 1: Tiêm lần đầu tiên.
  • Liều 2: Ít nhất 1 tháng sau liều 1.
  • Liều 3: Ít nhất 1 tháng sau liều 2.
  • Liều 4: Ít nhất 12 tháng sau liều 3.
  • Nếu liều 3 tiêm trễ, lúc đó trẻ đã trên 12 tháng tuổi thì liều 4 cách ít nhất 6 tháng sau liều 3 và phải hoàn thành phác đồ trước 24 tháng tuổi.
• Liều nhắc lại: Có thể chọn Tetraxim, Adacel hoặc Boostrix, tiêm cách 3 năm sau liều 4 hoặc lúc trẻ 4 - 6 tuổi.

Vắc xin 5 trong 1

Tương tự như các vắc xin phối hợp khác, vắc xin 5 trong 1 là loại vắc xin chứa thành phần dùng để kích thích miễn dịch cho năm loại bệnh khác nhau tùy theo loại vắc xin.

• Vắc xin Pentaxim là sản phẩm của tập đoàn Sanofi Pasteur. Vắc xin này giúp phòng ngừa năm loại bệnh truyền nhiễm, bao gồm bạch hầu, ho gà, uốn ván, bại liệt và các bệnh do Hib.
• Vắc xin ComBE Five là loại vắc xin do Công ty Biological E. (Ấn Độ) sản xuất, có thể chống lại bạch hầu, ho gà, uốn ván, viêm gan B và các bệnh do Hib. ComBE Five đã được đưa vào chương trình tiêm chủng mở rộng ở Việt Nam.

Phác đồ tiêm: Có thể tiêm theo Lịch tiêm chủng mở rộng mà Bộ Y tế quy định.

Huyết thanh uốn ván SAT

Huyết thanh uốn ván SAT không phải là vắc xin mà đây là một loại sản phẩm dạng dung dịch, dùng kết hợp với vắc xin uốn ván để dự phòng cho những trường hợp bị thương, có nguy cơ cao nhiễm độc tố uốn ván.

Đối tượng sử dụng: Người lớn và trẻ em

Liều dùng tham khảo:

• Trường hợp dùng dự phòng sau khi bị thương: Tiêm bắp với liều thông thường 1500 đvqt (đơn vị quốc tế), tiêm càng sớm càng tốt sau khi bị thương.
• Trường hợp điều trị uốn ván:
  • Uốn ván sơ sinh: 5000 - 10.000 đvqt.
  • Trẻ em và người lớn: 50.000 - 100.000 đvqt.

Các lưu ý cần biết về vắc xin uốn ván

Các loại vắc xin cùng với phác đồ tiêm tương ứng đã được Long Châu đề cập ở phần trên. Tiếp theo, hãy cùng tìm hiểu về những lưu ý quan trọng khác khi sử dụng vắc xin uốn ván.

Đối tượng cần được tiêm vắc xin uốn ván

WHO (Tổ chức Y tế Thế giới) và các CDC (Trung tâm Kiểm soát và Phòng ngừa Dịch bệnh) trên toàn thế giới đều đưa ra khuyến nghị tất cả mọi người nên được chủng ngừa uốn ván để ngăn chặn nguy hiểm chết người từ căn bệnh này.

• Trẻ sơ sinh và trẻ em: Tiêm phòng uốn ván theo lịch tiêm chủng từ cơ quan y tế quốc gia.
• Người lớn nên tiêm phòng uốn ván nếu trước đây chưa từng tiêm, hoặc chưa tiêm liều nhắc lại trong vòng 10 năm kể từ lần tiêm gần nhất.
• Bác sĩ cũng có thể khuyên bạn nên tiêm phòng uốn ván ngay nếu bạn thuộc các trường hợp sau:
  • Là phụ nữ đang mang thai.
  • Làm nghề nông, vì công việc yêu cầu phải tiếp xúc với đất hoặc phân động vật.
  • Làm công nhân xây dựng - thuộc nhóm có nguy cơ cao vì môi trường làm việc có thể phải tiếp xúc với các kim loại gỉ sét.

Chống chỉ định

Mặc dù vắc xin uốn ván được khuyến cáo nên được tiêm cho tất cả mọi người, nhưng có một vài trường hợp không được sử dụng vắc xin này, đó là:

• Những người dị ứng hoặc gặp phản ứng quá mẫn với bất kỳ thành phần nào trong vắc xin.
• Người gặp dị ứng, hoặc các triệu chứng thần kinh trong lần tiêm vắc xin uốn ván trước đó.
• Người đang sốt cao, hoặc đang mắc các tình trạng bệnh cấp tính nên hoãn lịch tiêm cho đến khi hồi phục hoàn toàn.
• Và tương tự như các vắc xin khác, việc tiêm chủng không được khuyến nghị với những trường hợp suy chức năng các cơ quan.

Tác dụng phụ thường gặp sau khi tiêm

Các phản ứng không mong muốn khi tiêm vắc xin ngừa uốn ván có thể bao gồm:

• Các phản ứng tại chỗ tiêm: Đau nhức, đỏ hoặc sưng;
• Có thể sốt nhẹ;
• Mệt mỏi, nhức đầu hoặc đau nhức cơ thể;
• Chán ăn, buồn nôn, nôn mửa hoặc tiêu chảy;
• Quấy khóc ở trẻ sơ sinh và trẻ nhỏ.

Các tác dụng phụ thường gặp này là bình thường và sẽ tự giảm đi. Nếu các phản ứng này kéo dài, hoặc gặp những tác dụng phụ bất thường khác, hãy đến cơ quan ý tế gần nhất để xử lý kịp thời.

Chú ý trước và sau khi tiêm phòng

Để quá trình tiêm phòng vắc xin uốn ván cho bạn hoặc bé yêu của bạn được diễn ra an toàn, có một số điều bạn cần phải chú ý như sau:

Trước khi tiêm phòng

• Đọc và tìm hiểu về vắc xin: Bạn nên trang bị cho mình những kiến thức cần thiết về loại vắc xin dự định tiêm, hoặc tìm kiếm sự tư vấn từ các trung tâm tiêm chủng uy tín để lựa chọn được loại vắc xin phù hợp với bạn hoặc bé.
• Đảm bảo sức khỏe ổn định và sẵn sàng: Bạn nên kiểm tra sức khỏe của mình hoặc bé yêu trước khi tiêm chủng, và thông báo cho nhân viên y tế nếu đang sốt, mắc các bệnh cấp tính hoặc đang sử dụng thuốc corticosteroid để được xem xét và tư vấn kỹ càng hơn.
• Thông báo cho các nhân viên y tế về lịch sử tiêm chủng và các tác dụng phụ bạn hoặc bé gặp phải từ lần tiêm trước nếu có: Việc này giúp các nhân viên y tế có thể đưa ra quyết định phác đồ tiêm hoặc hoãn tiêm dựa trên tình huống cụ thể.

Sau khi tiêm phòng

• Theo dõi sau tiêm: Người được tiêm nên ở lại nơi thực hiện tiêm chủng ít nhất 30 phút sau khi tiêm để theo dõi. Ngoài ra, người được tiêm cũng phải được theo dõi và kiểm tra sức khỏe thường xuyên tại nhà trong vài ngày sau đó, nếu có dấu hiệu bất thường phải ngay lập tức báo ngay cho nhân viên y tế.
• Uống đủ nước và nghỉ ngơi: Song song với việc theo dõi tại nhà, uống đủ nước và nghỉ ngơi giúp cơ thể có thời gian hình thành miễn dịch, đảm bảo hiệu quả của vắc xin và hồi phục sức khỏe nhanh chóng.
• Giữ cho vị trí tiêm sạch sẽ: Không chạm hoặc bôi bất cứ thứ gì lên vết tiêm để hạn chế tình trạng nhiễm trùng.
• Theo dõi lịch tiêm: Đánh dấu và sắp xếp thực hiện tiêm chủng đúng phác đồ để hiệu quả của vắc xin là tốt nhất, tránh việc miễn dịch của cơ thể mất dần và có thể phải tiêm lại từ đầu.

Bạn nên tiêm vắc xin uốn ván ở đâu?

Một điều quan trọng khác khi tiêm vắc xin là bạn nên lựa chọn những trung tâm tiêm chủng uy tín để bảo đảm quá trình tiêm chủng được diễn ra an toàn, bảo vệ được sức khỏe của bản thân, gia đình và cộng đồng xung quanh.

Trung tâm Tiêm chủng Long Châu tự hào là đơn vị có các loại vắc xin thế hệ mới nhất, được nhập khẩu chính hãng từ các nhà sản xuất hàng đầu thế giới. Tiêm chủng Long Châu cung cấp nhiều dịch vụ tiêm chủng linh hoạt theo yêu cầu như: Tiêm lẻ, tiêm theo yêu cầu, mua đặt giữ vắc xin theo yêu cầu, đặt giữ vắc xin online…

Dưới đây là các vắc xin uốn ván hiện có tại Trung tâm Tiêm chủng Long Châu, cùng mức giá niêm yết tương ứng mà bạn có thể tham khảo:

• Vắc xin uốn ván hấp phụ TT: 144.000đ
• Vắc xin uốn ván - bạch hầu hấp phụ Td: 174.000đ
• Vắc xin 3 trong 1 Boostrix: 785.000đ
• Vắc xin 3 trong 1 Adacel: 685.000đ
• Vắc xin 4 trong 1 Tetraxim: 548.000đ
• Vắc xin 6 trong 1 Infanrix Hexa: 1.020.000đ
• Vắc xin 6 trong 1 Hexaxim: 1.020.000đ

Lưu ý, trên đây là giá bán lẻ niêm yết và có thể thay đổi tùy theo từng thời điểm cụ thể.

Uốn ván là bệnh truyền nhiễm khó chữa nhưng lại rất dễ phòng chống chỉ bằng việc tiêm vắc xin. Hy vọng bài viết trên đã giúp bạn hiểu rõ hơn về vắc xin uốn ván để sắp xếp lịch trình tiêm chủng phù hợp, góp phần bảo vệ sức khỏe cho bản thân và cộng đồng.

Mời bạn đăng ký thông tin tiêm chủng tại đây để tiết kiệm thời gian khi đến trung tâm làm thủ tục và hưởng thêm nhiều chính sách ưu đãi khác.

Xem thêm: Triệu chứng sau khi tiêm phòng uốn ván và cách cải thiện