Hội chứng bong da do tụ cầu: Những điều cần biết

Hội chứng bong da do tụ cầu có các triệu chứng là mụn nước lan rộng và sự bong tróc lớp thượng bì. Bệnh này thường gặp ở trẻ sơ sinh và trẻ em dưới 6 tuổi nhưng cũng có trường hợp xảy ra ở trẻ lớn và người lớn trong trường hợp bệnh chuyển biến nặng.

Hội chứng bong da do tụ cầu là gì?

Hội chứng bỏng da do tụ cầu hay còn gọi là Staphylococcal scalded skin syndrome là tình trạng ly thượng bì cấp tính gây ra do nhiễm các chủng vi khuẩn tụ cầu sản sinh ra ngoại độc tố. Triệu chứng có thể thấy là các bọng nước lan rộng kèm theo bong tróc lớp thượng bì. Bệnh thường kèm theo sốt, khó chịu, mệt mỏi và chán ăn. Vì vậy, bệnh chủ yếu ảnh hưởng đến trẻ sơ sinh và trẻ em dưới 6 tuổi nhưng cũng có thể xảy ra ở trẻ lớn hơn và những người lớn mắc bệnh nặng. Các thuật ngữ trước đây dành cho hội chứng bong da do tụ cầu ở trẻ sơ sinh bao gồm bệnh Ritter và bệnh Pemphigus sơ sinh.

Bệnh có thể xảy ra quanh năm, cao điểm vào mùa hè và mùa thu. Thời gian ủ bệnh khoảng từ 1 đến 10 ngày. Việc chẩn đoán bệnh sẽ dựa trên các triệu chứng lâm sàng và đôi khi cần phải dựa vào sinh thiết. Bệnh được điều trị bằng kháng sinh chống tụ cầu và chăm sóc tại chỗ và nếu được khám chữa kịp thời thì bệnh sẽ có tiên lượng tốt. Tỷ lệ tử vong là 0,3% ở trẻ em và khoảng 4% ở người lớn.

Hội chứng này xảy ra khi ngoại độc tố do tụ cầu sinh ra lây lan trong máu từ những vị trí nhiễm trùng da. Các chủng tụ cầu gây bệnh sẽ tạo nên một loại độc tố tẩy chết da A và B, ngoại độc tố có tác dụng phân tách Desmoglein 1, một loại protein chịu trách nhiệm kết dính tế bào sừng với tế bào sừng biểu bì bề ngoài. Các độc tố này liên kết trực tiếp với Desmoglein 1 gây đứt cầu nối, phá vỡ đi lớp hạt của thượng bì, hình thành bọng nước và gây bong tách lớp thượng bì.

Các triệu chứng đặc trưng bao gồm: Đau da lan tỏa và ban đỏ tiến triển, phồng rộp và bong vảy bề mặt tương tự như da bị bỏng, cụ thể như sau:

• Biểu hiện sớm nhất trên da là ban đỏ, điểm vàng và đau da. Ban đỏ thường xuất hiện trong vòng 24 đến 48 giờ, các nốt ban bắt đầu xuất hiện ở những vùng da bị đỏ và tổn thương, mụn nước, mụn mủ xuất hiện quanh mắt, mũi, miệng, nách, nếp kẽ bẹn, khe mông. Sau đó là các nếp nhăn ăn mòn nông ở vùng da chịu sự ma sát như xung quanh hậu môn. Vùng da đỏ nhanh chóng lan ra toàn thân, trên bề mặt da xuất hiện những bọng nước mềm, rất nông, không rõ ranh giới, phù nề, các bọng nước đôi khi liên kết với nhau tạo thành những mảng lớn, thậm chí là những tác động nhỏ cũng có thể gây trợt da bề mặt những mảng lớn, để lại nền da đỏ và ẩm.
• Các vết da nứt thường phát triển quanh miệng, mũi, mắt. Những vết ban đỏ đóng vảy, nứt nẻ tạo nên bề mặt da giống như bột yến mạch khô.
• Dấu hiệu Nikolsky dương tính là tình trạng bong tróc lớp da ngoài cùng do chà sát nhẹ.
• Ngoài ra còn đi kèm với các triệu chứng toàn thân như: Sốt, khó chịu, mệt mỏi và chán ăn.

Vị trí nhiễm trùng nguyên phát do tụ cầu thường không quá rõ ràng. Các dấu hiệu gợi ý nhiễm trùng bao gồm dẫn lưu mủ ở kết mạc hay ở mi giữa của mắt trong viêm kết mạc, bệnh chốc lở, đóng vảy vàng ở lỗ mũi, da xung quanh mũi miệng, hậu môn xuất hiện ban đỏ, mụn mủ hay đóng vảy ở những vùng da khác. Ở trẻ sơ sinh nhiễm trùng tụ cầu có thể xuất hiện dưới dạng xói mòn, chảy mủ hoặc đóng vảy ở quanh gốc dây rốn hoặc xung quanh vị trí cắt bao quy đầu.

Ban đỏ và đau da thường thuyên giảm đáng kể trong vòng 2 đến 3 ngày sau khi bắt đầu điều trị. Những vùng bị ăn mòn và đóng vảy thường cải thiện đáng kể trong vòng 1 đến 2 tuần. Mặc dù được điều trị bằng kháng sinh thích hợp nhưng bệnh nhân vẫn có thể bị đau, ban đỏ và bong tróc da trong vài ngày. Sự kéo dài của các triệu chứng bệnh có thể là do sự hiện diện của chất độc trong máu và có xu hướng kéo dài hơn, đặc biệt ở trẻ sơ sinh.

Các biến chứng nghiêm trọng có liên quan đến mất da trên diện rộng bao gồm nhiễm trùng thứ phát như nhiễm trùng máu, suy giảm thể tích tuần hoàn, mất cân bằng điện giải và thậm chí là tử vong.

Phòng ngừa hội chứng bong da do tụ cầu như thế nào?

Việc phòng ngừa hội chứng bong da tụ cầu sẽ liên quan đến giảm thiểu nguy cơ truyền các chủng tụ cầu sản sinh ngoại độc tố sang người khác, đặc biệt là trẻ nhỏ và những người có nguy cơ cao.

• Các biện pháp phòng ngừa đặc biệt quan trọng trong các môi trường như các nhà trẻ sơ sinh, các đơn vị chăm sóc đặc biệt cho trẻ sơ sinh và các cơ sở chăm sóc dài hạn…

• Chăm sóc bệnh nhân mắc phải hội chứng này bằng cách: Rửa tay, cắt móng tay, thực hiện các biện pháp phòng ngừa thích hợp trong cơ sở chăm sóc sức khỏe, sử dụng các biện pháp phòng ngừa tiêu chuẩn và tránh tiếp xúc trong thời gian bị bệnh.
• Có tới 40% người trưởng thành mang mầm bệnh tụ cầu khuẩn không có triệu chứng. Tại các cơ sở chăm sóc sức khỏe, nhân viên y tế và người chăm sóc có thể thực hiện sàng lọc để phát hiện nguồn bùng phát.

Trên đây là những thông tin tham khảo về những điều bạn cần biết về hội chứng bong da tụ cầu do chúng tôi đưa ra. Bệnh này có thể gặp ở cả người lớn và trẻ nhỏ vậy nên hãy đến cơ sở y tế khi thấy những triệu chứng của bệnh để được điều trị kịp thời.