Hội chứng Lyell: Nguyên nhân, triệu chứng, cách chẩn đoán và các phương pháp điều trị

Hiện nay, các chuyên gia nghiên cứu đánh giá hội chứng Lyell là một tình trạng nguy hiểm đối với sức khỏe. Hội chứng này có tiên lượng rất nặng, tỷ lệ tử vong khá cao. Để rõ hơn về vấn đề này, cùng Nhà thuốc Long Châu tìm hiểu qua bài viết dưới đây nhé.

Hội chứng Lyell là gì?

Hội chứng Lyell còn có tên  tiếng Anh là Toxic Epidermal Necrolysis - TEN, còn được gọi là hội chứng hoại tử thượng bì do nhiễm độc. Đây là một tình trạng bệnh có triệu chứng ở da, niêm mạc và nội tạng mà khởi đầu là toàn thân có các mảng ban đỏ rồi tiến triển nặng dần. Sau đó, ở các vùng da có các mảng ban đỏ xuất hiện các bọng nước to dẫn tới hoại tử từng mảng lớn biểu bì như bị bỏng nhiệt độ cao, để rồi bị bong tróc ra.  

Theo nghiên cứu, hội chứng Lyell khởi phát như hội chứng Stevens - Johnson. Theo thống kê, số ca nhiễm hội chứng Lyell ở Mỹ chiếm 35%, còn ở Việt Nam chiếm hơn 50%. Hội chứng thường xuất hiện ở những đối tượng đang bình thường, xuất hiện sau khi sử dụng một loại thuốc nào đó từ 10 đến 30 ngày, có thể xuất hiện ngay sau 1 ngày sử dụng thuốc. Mà trung bình thường là 14 ngày, tuy nhiên cũng có trường hợp lên đến 40 ngày. Hội chứng này có thể gặp ở mọi lứa tuổi, tuổi càng cao thì tỉ lệ mắc càng cao. Trong đó, nữ mắc nhiều gấp 2 lần so với nam.

 Hội chứng Lyell là gì

Nguyên nhân và triệu chứng của hội chứng Lyell

Hội chứng Lyell gây ra những ảnh hưởng nghiêm trọng, nguy hiểm đối với sức khỏe của người mắc phải hội chứng này. Vậy đâu là nguyên nhân và triệu chứng của hội chứng này? Cùng tìm hiểu thôi nào!

Nguyên nhân

Theo nghiên cứu, phần lớn nguyên nhân gây ra hội chứng Lyell là do thuốc và đây là thể lâm sàng nặng nhất của dị ứng thuốc. Bên cạnh đó, một số nguyên nhân còn do nhiễm khuẩn hoặc không rõ nguyên nhân.

Nguyên nhân do thuốc: Chiếm tới 77%, phần lớn là do dùng hơn một loại thuốc hoặc dùng từ 4 - 5 loại thuốc khác nhau. Cụ thể các loại thuốc hay gặp:

• Thuốc kháng viêm không Steroid chiếm khoảng 43% ( tỷ lệ cao nhất).
• Thuốc Sulfamid, nổi bật là Sulfamid chậm chiếm 25%.
• Thuốc chống co giật chiếm 10%.
• Các loại thuốc khác như: Kháng Herpes, Hydantoine, Haloperidol, thuốc kháng lao thì chiếm 4%.
• Thuốc Đông y. 

Nguyên nhân do nhiễm trùng: Có một số trường hợp do nhiễm Mycoplasma pneumoniae.

Một số nguyên nhân khác:

• Do tiêm vacxin, tiêm huyết thanh.
• Do nhiễm trùng cộng với bệnh dị ứng.
• Do thải bỏ mảnh ghép.
• Do người bệnh đang điều trị quang tuyến.
• Do tự phát và một số nguyên nhân không rõ.

Thuốc chống co giật là một trong những loại thuốc gây ra hội chứng Lyell

Triệu chứng

Với hội chứng Lyell thì phản ứng của cơ thể với một chất lạ thường phát triển khá nhanh, xuất hiện trong vòng vài ngày. Các triệu chứng của hội chứng Lyell gặp từ nhẹ đến nặng như sau:

Tổn thương trên da:

• Nổi dát đỏ giống như ban sởi hoặc hồng ban lan.
• Các mảng ban đỏ đa dạng.
• Xuất hiện các vết phồng rộp, bọng nước căng như bị bỏng nhiệt. Sau đó nhanh chóng lan rộng, màu đỏ sẫm, những vùng da bị trợt. Người mắc có cảm giác nóng, đau rát, có dấu hiệu Nikolsky (+).

Tổn thương ở niêm mạc:

Không chỉ viêm mạc ở các cơ quan bên ngoài như niêm mạc môi, niêm mạc mắt, cơ quan sinh dục mà còn tổn thương các cơ quan nội tạng bên trong. Cụ thể như sau:

• Thân nhiệt tăng cao, dẫn đến nhanh mất nước, làm yếu cơ thể, lờ mờ, mất phương hướng.
• Viêm kết mạc bờ mi , giác mạc có mủ.
• Có sự loét giác mạc ở cả hai mắt.
• Biểu hiện sưng đỏ, phù mắt, khó mở mắt dẫn đến sợ ánh sáng do đau.
• Bị viêm loét miệng, loét họng cầu, trợt niêm mạc miệng.
• Bị trợt loét niêm mạc thực quản, ruột, dạ dày, tá tràng.
• Bị viêm loét niêm mạc âm đạo.

Triệu chứng toàn thân:

• Sốt cao liên tục: 39 - 40 0C.
• Người rét run, đánh trống ngực, bị suy nhược cơ thể, mệt mỏi, mất ngủ, nhức đầu nhẹ nhưng dai dẳng, có thể bán hôn mê thậm chí cả hôn mê.
• Xuất huyết tiêu hoá có thể nặng hoặc nhẹ.
• Bị viêm phổi, viêm phế quản hoặc phù phổi cấp.
• Bị tăng creatinin, ure… khi viêm cầu thận.
• Bị tăng men transaminase khi viêm gan.
• Các cơ quan tạo máu bị tổn thương như hạ bạch cầu, hạ tiểu cầu.
• Viêm tuỷ cấp.
• Bị rối loạn chất điện giải và nước.

Sốt cao là một trong những triệu chứng của hội chứng Lyell

Cách chẩn đoán và các phương pháp điều trị hội chứng Lyell

Biện pháp chẩn đoán và phương pháp điều trị hội chứng Lyell sẽ dựa vào các nguyên nhân, triệu chứng bệnh. Cùng Nhà thuốc Long Châu tìm hiểu thôi nào.

Biện pháp chẩn đoán 

Chủ yếu có thể dựa trên các triệu chứng lâm sàng như ở phần trên, nhưng quan trọng là phải được chẩn đoán sớm để có thể điều trị kịp thời, nhằm chống lại các triệu chứng nặng của bệnh. Cụ thể như sau:

• Có tiền sử sử dụng các loại thuốc và tiền sử tiếp xúc với dị nguyên.
• Các biểu hiện ở da như: Phồng rộp, bọng nước trên các mảng đỏ, có tình trạng bóc tách thượng bì cấp tính, trên diện rộng. Có dấu hiệu Nikolsky (+).
• Các biểu hiện tổn thương niêm mạc như: Niêm mạc mắt, miệng, sinh dục.
• Cần chẩn đoán phân biệt với loại bệnh sau: Bệnh hồng ban đa dạng, nhiễm độc da thể bọng phỏng nước, bong thượng bì cấp do tụ cầu gặp chủ yếu ở trẻ dưới 5 tuổi và hội chứng Kawasaki.

Các phương pháp điều trị

Nhằm chống lại sự nhiễm độc, hơn nữa điều quan trọng là cân bằng nước và chất điện giải để đảm bảo tuần hoàn máu và chức của các cơ quan quan trọng tránh biến chứng nặng. Bởi vậy, khi phát hiện các triệu chứng của hội chứng Lyell thì cần đến bệnh viện ngay. Khi hội chứng này trở nên nặng thì người mắc sẽ được điều trị bằng lọc máu. Phương pháp này nhằm giảm nồng độ của các chất dị nguyên, các chất độc hại, đồng thời để bình thường hoá hệ thống miễn dịch giúp đẩy nhanh quá trình hồi phục. Phương pháp điều trị hội chứng Lyell được chia thành 2 nhóm là điều trị chỗ và điều trị toàn thân.

Với điều trị tại chỗ gồm có:

• Điều trị tại phòng cấp cứu, vô khuẩn.
• Điều trị da như người bị bệnh bỏng nặng đó là rải bột Talc.
• Sử dụng nước muối sinh lý hoặc dung dịch thuốc tím loãng từ 1/5000 - 1/10000 để rửa cách vùng da bị tổn thương. Ngoài ra, có thể quấn hoặc đắp băng gạc có thuốc kháng sinh.
• Với niêm mạc: Vệ sinh bằng nước muối sinh lý, dùng dung dịch Glycerin borat để bôi niêm mạc, dùng oxy già pha loãng 1,5% để súc miệng.
• Với các tổn thương ở mắt: Thoa thuốc mỡ kháng sinh, dầu vitamin A, bóc tách mí mắt nhằm tránh tình trạng viêm, loét kết mạc, dính mi mắt dẫn đến mù mắt.

Với điều trị toàn thân, bao gồm:

• Đối với chế độ ăn uống: Ăn lỏng, nguội nhưng đảm bảo dưỡng chất, ăn thực phẩm nhiều chất đậm như sữa, cháo dinh dưỡng, cần ăn nhiều bữa.
• Truyền chất đạm hoặc Plasma tươi.
• Tuỳ vào tình trạng của từng bệnh nhân để bồi phụ nước và chất điện giải.
• Sử dụng thuốc giảm đau, thuốc kháng Histamin, kháng sinh phổ rộng, có thể dùng thuốc Corticoid.
• Dùng Globulin miễn dịch liều cao truyền tĩnh mạch với liều dùng 1mg/kg cân nặng * 3 ngày.
• Điều trị các biến chứng ở gan, thận, thực quản, vùng âm đạo, rối loạn nước và chất điện giải, xuất huyết tiêu hoá.

Tuy nhiên, chúng ta không nên tự mình thực hiện các biện pháp điều trị trên mà nên để những người bác sĩ có chuyên môn xử lí người bệnh.

Dùng nước muối sinh lý để rửa các vùng da và niêm mạc bị tổn thương

Như vậy, hội chứng Lyell là một bệnh lý rất nguy hiểm, gây ảnh hưởng xấu đến sức khoẻ và nặng hơn là đe dọa đến tính mạng bệnh nhân. Hy vọng qua bài viết trên, có thể giúp mọi người có thêm những thông tin về nguyên nhân cũng như các triệu chứng, các phương pháp điều trị để có thể chữa trị kịp thời, tránh biến chứng nặng.

                                                                                             Ánh Vũ

                                                                                   Nguồn tham khảo: Vinmec.com