Hướng dẫn xử trí vết thương do kiến ba khoang

Khi bị kiến ba khoang đốt, nếu nạn nhân không xử lý vết thươnng do kiến ba khoang kịp thời sẽ ảnh hưởng nghiêm trọng tới da. Vì vậy cần có cách phòng chống kiến ba khoang hiệu quả tại nhà.

Nhận biết vết thương do kiến ba khoang đốt 

Cục Y tế dự phòng đã cảnh báo, trong kiến ba khoang chứa chất độc pederin, độc tố mạnh gấp 15 lần nọc độc của rắn. Ngay cả khi chưa bị kiến ba khoang đốt, chỉ cần tiếp xúc với nọc độc của chúng sẽ bị tổn thương ngoài da.

Khi bị kiến ba khoang đốt hoặc không may dính nọc độc vào da, cảm giác đầu tiên là rát buốt ngay tại chỗ. Các vết thương do kiến ba khoang đốt cơ bản có dạng rát đỏ, tập trung thành từng mảng hoặc vệt lớn. Ở giữa tổ chức tổn thương có vùng hơi lõm màu vàng nâu, hình tròn hoặc bầu dục.

Trường hợp tổn thương lớn và lan rộng, bệnh nhân có thể sốt nhẹ, nổi hạch lân cận.

Cách xử lý vết thương do kiến ba khoang đốt

Kiến ba khoang chứa chất độc mạnh gấp 15 lần nọc độc của rắn.

Nọc độc của kiến ba khoang có tác dụng khá chậm. Sau 2-6 tiếng tiếp xúc với nọc độc, vùng da bị tổn thương sẽ sưng, tấy nhẹ hình thành vệt kích thước từ 1-5cm, rộng 3-4 mm. Vùng tổn thương có bờ viền rõ rệt, có vệt có biến sắc màu tím hồng.

Kiến ba khoang chứa chất độc mạnh gấp 15 lần nọc độc của rắn

Sau 1-3 ngày, trên da xuất hiện mụn nước, lấm tấm dưới dạng bọng nước có mủ. Lúc này, các vùng da xung quanh chạm vào kiến ba khoang sẽ hình thành những vết tổn thương đối xứng.

Thương tổn bắt đầu đỡ rát bỏng, bong vảy sau 3-5 ngày kể từ lúc tiếp xúc với nọc độc kiến ba khoang. Khoảng 7-10 ngày sau thì lớp vảy bong ra hết nhưng sẽ để lại vết thâm lâu dài.

Tuy nhiên, một vài trường hợp cá biệt, các vùng da bị kiến ba khoang đốt có thể phát triển thành đợt nhiễm khuẩn thứ hai - dạng nhiễm khuẩn da.

Ngoài ra, vùng da tổn thương có thể chuyển thành các đốm đen, được gọi là “mắt kiến ba khoang”. Tổn thương này thường xuất hiện ở người đè lên cơ thể kiến rồi tiếp xúc với huyết tương của chúng (chất dịch cơ thể hoặc máu).

Phân biệt vết thương do kiến ba khoang đốt với các bệnh ngoài da

Thực tế nhiều người nhầm lẫn kiến ba khoang đốt với các bệnh ngoài da thường gặp.

Tổn thương trên da do kiến ba khoang đốt thường xuất hiện đột ngột sau khi ngủ dậy tại một số vùng da hở như: cổ, tay, chân.... có thể xuất hiện ở những vùng da kín nhưng ít hơn.

Vết thương do kiến ba khoang đốt sưng tấy viêm đỏ giống vết cào xước, có xu hướng kéo dài kèm với cảm giác nóng rát, phù nhẹ.

Đặc biệt vết thương do kiến ba khoang đốt sau 1-3 ngày xuất hiện mụn rộp, mưng mủ nhưng ít ngứa thường dễ bị nhầm lẫn với bệnh zona thần kinh hoặc thủ đậu.

Viêm da do zona thần kinh thường tái phát ở bệnh nhân từng bị thủy đậu. Triệu chứng ban đầu của bệnh là sốt nhẹ khoảng 38 độ, nhức đầu, mệt mỏi, đau xương sống, đau nhức dọc theo dây thần kinh vùng da chuẩn bị nổi thương tổn.

Mụn nước do zona thần kinh thường mọc thành chùm

Mụn nước do zona thần kinh thường mọc thành chùm, quan sát kỹ có thể thấy lõm giữa trên bề mặt của mụn nước. Bệnh nhân thường cảm thấy đau nhức và rát chứ không ngứa ở vùng tổn thương.

Viêm da do giời leo là do côn trùng bọ giời, gây sưng đỏ, rát. Tổn thương có thể gặp ở bất cứ vị trí nào do côn trùng gây ra và có thể tự khỏi sau 5-7 ngày.

Vùng da tổn thương đều sưng đỏ và rát là nguyên nhân khiến người bệnh nhầm lẫn kiến ba khoang đốt với các bệnh Viêm da phổ biến trên.

Hướng dẫn cách xử lý vết thương do kiến ba khoang đốt

Các bác sĩ khuyến cáo, mỗi gia đình nên dự phòng sẵn cồn 70 độ (hoặc cồn 90 độ), mỡ Gentrison (corticoid), mỡ Phenaegan để xử lý khi bị kiến ba khoang đốt.

Trước hết, khi phát hiện vết thương do kiến ba khoang đốt hoặc tiếp xúc với nọc độc của chúng cần rửa sạch vết thương càng nhanh càng tốt. Tốt nhất nên rửa với nước sạch và xà phòng để sát khuẩn, sau đó lau khô và sát trùng lại bằng cồn. Trong khi rửa chỉ nên xoa nhẹ ở vùng vết thương và xả dưới vòi nước chứ không chà xát mạnh và rộng ra cả vùng xung quanh. Việc sát trùng vết thương càng nhanh càng tốt nhằm hạn chế tác dụng của nọc độc lên da cũng như hạn chế tổn thương sau này.

Một số loại thuốc có thể dùng để bôi khi bị kiến ba khoang đốt

Dùng bông y tế thấm nước muối sinh lý hoặc cồn 70 độ rửa sạch vùng da bị thương tổn do bị kiến ba khoang đốt. Có thể dùng tăm bông để bôi hồ nước để làm dịu vết thương.

Sau đó, thấm khô vết thương do kiến ba khoang đốt, bôi thuốc corticoid ngày từ 4-6 lần và bôi mỡ Phenaegan ngày từ 8-10 lần xen kẽ nhau. Chú ý khi bôi thuốc phải nên vỗ nhẹ ở vùng da bị tổn thương đến khi thuốc khô để giúp thuốc thẩm thấu tốt hơn.

Dùng bông y tế thấm nước muối sinh lý rửa sạch

Nếu vết thương lan rộng và nặng hơn, cần đến các cơ sở y tế để được chữa trị kịp thời. Khi bị kiến ba khoang đốt cần kiêng gãi. Khi tắm rửa cần cẩn thận để tránh làm vết thương lan rộng gây nhiễm trùng.

Trong trường hợp bị kiến ba khoang đốt ở mắt hay bộ phận sinh dục, nên tới bệnh viện để được thăm khám chữa trị cẩn thận. Nếu không được chữa trị đúng cách, vết thương có thể nghiêm trọng gây ảnh hưởng tới giác mạc, lở loét bộ phận sinh dục.

Khi phát hiện kiến ba khoang trên cơ thể, không trực tiếp giết hay chà xát chúng trên da để tránh tiếp tục với nọc độc. Không dùng tay tiếp xúc trực tiếp với kiến ba khoang. Nếu có lỡ tay chạm vào kiến ba khoang hoặc đã tiếp xúc với dịch của chúng cần nhanh chóng rửa sạch với xà phòng.

Thanh Hoa