Huyệt Hoàn Cốt nằm ở vị trí nào, có tác dụng gì?

Huyệt Hoàn Cốt khó xác định hơn so với các huyệt tay chân và thân mình do nằm trong khu vực các huyệt vùng đầu mặt với mật độ huyệt dày đặc. Vì vậy, việc xác định chính xác vị trí của huyệt rất quan trọng.

Khái niệm và vị trí của huyệt Hoàn Cốt

Trong từ “huyệt Hoàn Cốt”, “hoàn” dùng để chỉ huyệt nằm tại vị trí lõm phía sau của mỏm trâm chũm và “cốt” nghĩa là xương. Huyệt Hoàn Cốt có xuất xứ từ thiên “Khí huyệt luận” mang những đặc tính sau:

• Là huyệt thứ 12 của kinh Đởm.
• Huyệt hội của kinh thủ Thái dương và thủ Thiếu dương.

Huyệt Hoàn Cốt thuộc nhóm huyệt của vùng đầu - mặt - cổ, ở phía sau, dưới mỏm chũm. Bệnh nhân sẽ được yêu cầu cúi đầu để xác định vị trí của huyệt ở sát bờ sau của cơ ức đòn chũm.

Xét về khía cạnh giải phẫu huyệt dưới da, chúng ta sẽ thấy cơ ức đòn chũm, cơ gối đầu, đầu dài của cơ nhị đầu cánh tay. Đi vào sâu bên trong sẽ thấy trâm lưỡi, cơ trâm móng, cơ hai thân và trâm hầu.

Thần kinh vận động cho cơ của vùng huyệt này là các nhánh thuộc thần kinh sọ số XI, XII, IX và VII, nhánh của thần kinh chẩm lớn, nhánh C2, nhánh dây thần kinh dưới chẩm.

Tác dụng của huyệt Hoàn Cốt

Trong y học cổ truyền, vị trí huyệt này có nhiều tác dụng quan trọng trong điều trị và bảo vệ sức khỏe:

• Giúp giảm đau: Trong nhiều trường hợp, đặc biệt là đau khớp, đau cổ tay, đau cơ xương có thể sử dụng phương pháp châm cứu vào huyệt Hoàn Cốt để giảm sưng, giảm viêm, cải thiện lưu thông năng lượng tại điểm đau.
• Điều hòa chức năng của hệ tiêu hóa: Những người mắc triệu chứng như buồn nôn, ợ nóng, đầy bụng, khó tiêu, tiêu chảy sẽ được chỉ định tác động vào huyệt để điều hòa hệ tiêu hóa.
• Tăng cường hệ miễn dịch: Việc châm cứu vào huyệt có thể giúp tăng cường sức đề kháng nhờ hệ thống miễn dịch được kích thích.
• Giảm căng thẳng, giúp thư giãn: Châm cứu huyệt có tác dụng tăng cường sự thư giãn, cân bằng tinh thần, cải thiện chất lượng giấc ngủ.
• Tăng cường tuần hoàn máu: Châm cứu ở vị trí này giúp kích thích lưu thông máu, cung cấp oxi và dưỡng chất để các bộ phận cần thiết để loại bỏ chất thải.
• Điều chỉnh chức năng nội tiết: Huyệt được sử dụng để cân bằng hormone và chức năng tuyến giáp.

Một số bệnh lý có thể điều trị thông qua huyệt Hoàn Cốt

Huyệt Hoàn Cốt có rất nhiều tác dụng, không những giúp tinh thần tỉnh táo mà còn được tác động để tạo cảm giác ấm nóng cho cơ thể, loại bỏ các triệu chứng của cảm lạnh và thanh nhiệt. Bên cạnh đó, bệnh nhân bị hôn mê cũng có thể được điều trị thông qua huyệt Hoàn Cốt.

Trong Y Học Cổ Truyền, bác sĩ thường chỉ định tác động lên huyệt Hoàn Cốt với mục đích điều trị các bệnh sau:

• Đau răng: Đây là triệu chứng xuất phát từ nhiều nguyên nhân khác nhau gồm: Sâu răng, mọc răng khôn, bệnh lý về nướu,... Bấm huyệt tại vị trí huyệt Hoàn Cốt có thể giúp giảm đau tạm thời, bệnh nhân cảm thấy dễ chịu hơn nhưng bạn vẫn cần đến gặp nha sĩ để điều trị triệt để.
• Ù tai: Khi bạn bắt gặp âm thanh khác lạ, không thành tiếng trong tai, đồng nghĩa với việc bạn bị ù tai. Lúc này, bạn có thể châm cứu vào huyệt Hoàn Cốt để điều trị triệu chứng này nếu nguyên nhân là do ù tai chủ quan.
• Liệt mặt: Đây là bệnh lý liên quan đến dây thần kinh vận động cơ vùng mặt. huyệt Hoàn Cốt nằm tại khu vực có nhiều dây thần kinh chi phối cơ. Vì vậy, tác động vào huyệt này thông qua hình thức châm cứu, điều trị phục hồi chức năng có thể giúp cải thiện cử động vùng mặt.

Cách châm cứu vào huyệt Hoàn Cốt

Châm cứu là phương pháp điều trị không sử dụng thuốc. Thay vào đó, bác sĩ sẽ sử dụng kim châm làm từ inox, bạc, vàng hoặc hợp kim để tác động lên huyệt Hoàn Cốt. Phương pháp này đang được sử dụng rộng rãi nhờ chi phí thấp, ít biến chứng, mang lại hiệu quả.

Thông thường, một liệu trình châm vào huyệt Hoàn Cốt sẽ từ 7 - 10 ngày và bệnh nhân có thể cần tiến hành 1 - 3 liệu trình tùy vào sức khỏe. Các bước châm cứu gồm:

• Chuẩn bị dụng cụ châm.
• Để bệnh nhân ngồi ở tư thế duỗi tay hoặc ngồi ngửa dựa ghế.
• Xác định vị trí huyệt.
• Sử dụng cồn 70 độ để sát trùng huyệt.
• Làm căng da vùng châm để giúp bệnh nhân không cảm thấy đau nhiều khi kim đi qua.
• Tiến hành châm.
• Lưu kim hoặc không lưu kim tùy thuộc vào tình trạng bệnh. Trong quá trình lưu kim có thể tiến hành thêm các phương pháp điện châm, ôn châm hoặc kỹ thuật bổ tả.
• Rút kim và sát trùng lỗ kim châm.

Nhìn chung, việc tác động đúng phương pháp và kỹ thuật lên huyệt Hoàn Cốt có thể giúp cải thiện nhiều bệnh lý. Tuy nhiên, việc châm cứu chỉ nên thực hiện bởi những chuyên gia có kinh nghiệm. Người bệnh tuyệt đối không nên tự tìm hiểu và thực hành tại nhà nhằm tránh những biến chứng đáng tiếc. Thay vào đó, bạn nên đến các cơ sở y tế uy tín để được thăm khám và tư vấn phương án điều trị thích hợp.

Xem thêm:

• Các huyệt đạo trên cơ thể - Bấm đúng huyệt chữa bách bệnh
• Huyệt công tôn có tác dụng gì? Cách tác động vào huyệt công tôn hiệu quả