Khi nào thì ung thư mới được coi là do di truyền?

Nhắc đến ung thư, hẳn ai cũng lo sợ bởi căn bệnh này nếu phát hiện muộn thì tỷ lệ chữa khỏi rất thấp. Bên cạnh đó, chúng ta có xu hướng tránh kết hôn cùng người có tiền sử gia đình có người bị ung thư do lo ngại vấn đề ung thư sẽ di truyền sang con cháu.

Thế nhưng, các nhà nghiên cứu cho biết ung thư không phải lúc nào cũng là do di truyền bởi một gia đình không có tiền sử ung thư ở cả bên nội và ngoại cũng có người bị ung thư. Tại sao vậy? Bài viết này sẽ giải thích cho các bạn về vấn đề ung thư di truyền và ung thư do đột biến gen.

Ung thư do đâu?

Ung thư là do những thay đổi về mặt di truyền mà kích hoạt các tế bào phát triển ngoài tầm kiểm soát. Các đột biến di truyền gây ung thư trong các đoạn DNA có thể được di truyền hoặc do sự biến đổi theo thời gian.

Ung thư do di truyền được truyền từ tế bào sinh sản của bố mẹ (trứng hoặc tinh trùng) sang con cái — và có trong tất cả các tế bào cơ thể của con cái. Tuy nhiên, đột biến gen mắc phải bắt nguồn từ một tế bào do những thứ như lỗi phân chia tế bào hoặc tiếp xúc với chất gây ung thư (chất gây ung thư), như thuốc lá hoặc bức xạ.

Hầu hết các bệnh ung thư là đa yếu tố, có nghĩa là nguy cơ của bạn tăng lên tùy thuộc vào nhiều yếu tố bao gồm di truyền, môi trường, lối sống và lịch sử sức khỏe cá nhân của bạn.

Ung thư là do những thay đổi về mặt di truyền mà kích hoạt các tế bào phát triển ngoài tầm kiểm soát

Ung thư do di truyền

Trong khoảng 5% đến 10% trường hợp, ung thư là do di truyền và gia tăng nguy cơ ung thư của chính thành viên trong gia đình. Ung thư do di truyền thường có những yếu tố nhất định trong tiền sử gia đình mà bạn có thể cân nhắc xem bản thân có nguy cơ bị di truyền hay không:

• Ung thư ở nhiều thế hệ (như bà, mẹ và con gái).
• Nhiều thành viên trong gia đình mắc cùng một loại ung thư, đặc biệt nếu đó là loại ung thư hiếm gặp.
• Các thành viên ở độ tuổi trẻ mắc ung thư.
• Nhiều loại ung thư ở một người.
• Ung thư ở một số cơ quan (chẳng hạn như cả mắt, vú hoặc thận).

Nguy cơ ung thư do di truyền đặc biệt cao nếu thành viên gia đình có liên quan trực tiếp với bạn (như cha mẹ) hoặc chỉ ở một bên gia đình (như bên nội hoặc bên ngoại). Khi đó, bạn nên xét nghiệm di truyền để loại trừ các nguyên nhân khác, xác định hội chứng ung thư di truyền và có kế hoạch chăm sóc y tế tốt hơn trong tương lai.

Ung thư có khả năng di truyền từ mẹ sang con khi có những yếu tố nhất định trong tiền sử gia đình

Ung thư do đột biến gen

Các đột biến gen gây ung thư là gốc rễ của hầu hết các bệnh ung thư. Đôi khi, những đột biến này xảy ra do chúng ta tiếp xúc với chất gây ung thư. Tuy nhiên, chúng có thể xảy ra bất cứ lúc nào khi một tế bào phân chia.

Các chất gây ung thư có thể gây ung thư bằng cách gây tổn thương trực tiếp đến DNA trong tế bào hoặc làm tăng tốc độ phân chia tế bào, từ đó làm tăng nguy cơ đột biến.

Các yếu tố gây ra đột biến gen bao gồm:

• Thuốc lá, có chứa nhiều chất gây ung thư, tùy thuộc vào loại, chẳng hạn như nicotin, benzen và hydrocacbon thơm đa vòng (PAHs).
• Bức xạ tia cực tím (UV) từ ánh sáng mặt trời.
• Rượu do tổn thương gan và những thay đổi khác như tăng nồng độ estrogen.
• Thừa cân hoặc béo phì, có thể do viêm, thay đổi nồng độ hormone, tăng trưởng tế bào, v.v...
• Một số bệnh nhiễm trùng, bao gồm vi rút u nhú ở người (HPV), vi rút suy giảm miễn dịch ở người (HIV) và viêm gan B hoặc viêm gan C.
• Tiếp xúc với amiăng, than đá, radon hoặc các chất gây ung thư khác tại nơi bạn làm việc hoặc sinh sống.
• Tuổi cao.

Ung thư do đột biến xảy ra khi chúng ta tiếp xúc với chất gây ung thư

Khi nào thì ung thư mới được coi là do di truyền? Như vậy, chúng ta có thể thấy một người trong gia đình bị ung thư thì chưa chắc con cháu của họ cũng bị ung thư. Tương tự, một người sinh ra trong một gia đình khỏe mạnh bình thường thì cũng có khả năng mắc ung thư. Do vậy, chúng ta cần tầm soát sức khỏe thường xuyên và có chế độ sinh hoạt lành mạnh để bảo vệ sức khỏe.

Tuyết Linh

Nguồn tham khảo: Very Well Health