Glucose - một loại đường đơn giản tạo nên cơ sở của hầu hết thực phẩm giàu carbohydrate - là nguồn năng lượng chính cho não. Bộ não khỏe mạnh đòi hỏi một nguồn năng lượng và chất dinh dưỡng liên tục để thúc đẩy tăng trưởng, học tập và phát triển.
Tuy nhiên, điều đó không có nghĩa là tiêu thụ đường sẽ tốt cho não bộ đang phát triển. Trên thực tế, quá nhiều đường thực sự có thể gây bất lợi cho sự phát triển bình thường của não. Kết quả sơ bộ từ những nghiên cứu chỉ ra rằng việc tiêu thụ thức ăn có đường có liên quan đến sự đau khổ về tinh thần - chẳng hạn như lo lắng và trầm cảm - và giấc ngủ bị gián đoạn.
Nguồn đường trong chế độ ăn uống của trẻ em
Đường có mặt trong hầu hết các món ăn chế biến sẵn
Thực phẩm đã qua chế biến, chẳng hạn như bánh rán, nước ngọt và ngũ cốc ngọt, thường chứa thêm đường. Thật không may, những thực phẩm này có xu hướng dễ dàng tiếp cận với trẻ em và thanh thiếu niên – vì đây là những món ăn rất hợp khẩu vị của đối tượng này.
Thực phẩm chế biến hóa học là những thực phẩm đã được thay đổi bằng cách thêm các thành phần không tự nhiên có trong chúng. Những thực phẩm này thường chứa thêm đường, chất bảo quản, muối và chất béo chuyển hóa - tất cả đều nhằm mục đích tăng hương vị, kết cấu hoặc thời hạn sử dụng.
Kết quả là, thực phẩm chế biến có giá trị dinh dưỡng thấp hơn thực phẩm nguyên hạt, chẳng hạn như trái cây, rau và ngũ cốc nguyên hạt. Một trong những chất làm ngọt phổ biến nhất trong các sản phẩm thực phẩm của Hoa Kỳ là siro ngô có hàm lượng fructose cao, không chỉ chứa glucose mà còn chứa một loại đường đơn khác được gọi là fructose. Quá nhiều fructose có liên quan đến việc tăng chất béo trong cơ thể. Siro ngô có hàm lượng fructose cao được tìm thấy trong nước ngọt và các loại bánh nướng như bánh nướng xốp và bánh rán.
Chế độ ăn uống, não bộ và chức năng
Đường là nguồn cung cấp năng lượng cho não bộ, nhưng tiêu thụ quá nhiều có thể gây ra mất cân bằng
Một số thành phần trong chế độ ăn uống như axit amin, vốn tạo nên cơ sở của protein, hoạt động như tiền chất cho các chất hóa học trong não. Các axit amin cũng đóng vai trò quan trọng trong tâm trạng, chức năng học tập và nhận thức.
Giống như động cơ ô tô cần nhiên liệu thích hợp để chạy hiệu quả, bộ não cũng yêu cầu một chế độ ăn uống đầy đủ để hoạt động tối ưu. Bộ não được tạo thành từ các tế bào thần kinh, hoặc tế bào thần kinh, và các tế bào quản lý, được gọi là tế bào thần kinh đệm. Mặc dù hai loại tế bào não này có nhu cầu trao đổi chất khác nhau, nhưng glucose là nguồn năng lượng chính cho cả hai.
Mặc dù thực tế là bộ não chỉ chiếm 2% trọng lượng cơ thể con người, nhưng nó đòi hỏi khoảng 20% năng lượng cơ thể con người cần để thực hiện tất cả các chức năng của nó, bao gồm các quá trình học tập, trí nhớ và nhận thức. Nghiên cứu cho thấy rằng con số này thậm chí còn cao hơn ở những trẻ có não và cơ thể đang phát triển nhanh chóng.
Chức năng và sự tăng trưởng của não được điều chỉnh bởi các chất hóa học trong não được gọi là chất dẫn truyền thần kinh, điều này sẽ quyết định cấu trúc phát triển của não. Tùy thuộc vào giai đoạn phát triển của não, sự mất cân bằng của các chất dẫn truyền thần kinh quan trọng có thể gây ra vô số bệnh, ảnh hưởng đến học tập, tâm trạng.
Lượng đường dư thừa khiến não hoạt động quá mức
Lượng đường dư thừa có thể làm não hoạt động quá mức
Vì glucose là nguồn cung cấp năng lượng chính cho não, nên quá nhiều đường có thể khiến não hoạt động quá mức. Khi não bị kích thích quá mức, nó có thể dẫn đến tăng động và thay đổi tâm trạng. Tuy nhiên, những thay đổi hành vi này chỉ là hậu quả ngắn hạn. Một số bằng chứng cho thấy rằng sự tăng động não này ở thanh thiếu niên có liên quan đến sự suy giảm nhận thức ở tuổi trưởng thành.
Đường cũng có tác dụng gây nghiện vì nó kích thích các tế bào thần kinh trong hệ thống tưởng thưởng của não, được gọi là hệ thống limbic. Khi được kích hoạt, hệ thống limbic tạo ra những cảm xúc cao như khoái cảm, giúp tăng cường tiêu thụ đường.
Ngoài ra, trong hệ limbic có một cấu trúc nhỏ gọi là hạch hạnh nhân, có chức năng xử lý thông tin cảm xúc. Sự hoạt động quá mức của hạch hạnh nhân có liên quan đến những cảm xúc quá mức như sợ hãi và lo lắng.
Nghiên cứu cho thấy rằng có một mối quan hệ chặt chẽ giữa việc tiêu thụ nhiều đường, các hành vi bị thay đổi và khả năng điều tiết cảm xúc kém. Mặc dù tiêu thụ đường có thể cải thiện tâm trạng trong chốc lát, nhưng tiêu thụ đường mãn tính có liên quan đến việc tăng nguy cơ mắc các vấn đề sức khỏe tâm thần.
Các nghiên cứu trên động vật thí nghiệm cũng chỉ ra rằng việc tiêu thụ nhiều đường cản trở việc học tập và trí nhớ. Điều thú vị là, việc tiêu thụ đồ uống có đường hàng ngày trong độ tuổi thanh thiếu niên có liên quan đến việc suy giảm hiệu suất trong công việc học tập và trí nhớ trong thời kỳ trưởng thành. Các nhà nghiên cứu của nghiên cứu đó cho rằng sự suy giảm này có thể là do sự thay đổi của vi khuẩn đường ruột.
Vậy lượng đường dư thừa ảnh hưởng đến não bộ thanh thiếu niên trong giai đoạn phát triển như thế nào? Qua xem xét các bằng chứng, vị ngọt dường như không thể cưỡng lại của đường có thể dẫn đến một kết cục cay đắng cho bộ não đang phát triển.
Bảo Hân
Nguồn tham khảo: The Converstation