Người bệnh bướu cổ basedow được khuyên sử dụng loại thuốc nào?

Basedow là bệnh do hoạt động quá mức của toàn bộ tuyến giáp. Mặc dù hiện nay những hiểu biết về nguyên nhân gây bệnh đã khá rõ ràng nhưng vẫn chưa có loại thuốc hay phương pháp điều trị nào có thể chữa khỏi hoàn toàn căn bệnh này.

Các triệu chứng thể hiện bạn đã mắc bướu cổ basedow

Triệu chứng của basedow là cường giáp, do sản xuất quá mức các hormon tuyến giáp. Khi bị cường giáp, bệnh nhân ăn uống tốt nhưng sụt cân, thay đổi tâm trạng, cáu kỉnh hoặc trầm cảm, đánh trống ngực, nhịp tim nhanh, tăng huyết áp, run các chi, da nóng ẩm, nhiệt độ cơ thể tăng nhẹ, rối loạn tiêu hóa, suy giảm ham muốn, rối loạn kinh nguyệt,...

Căn bệnh này còn gây ra tình trạng viêm và sưng tấy các mô xung quanh mắt, gây ra hiện tượng sưng húp mắt hay còn gọi là bệnh mắt basedow. Ngoài ra, một số triệu chứng hiếm gặp là sự xuất hiện của các đốm đỏ trên da ở mặt trước của cẳng chân.

Cách điều trị bệnh basedow bằng thuốc

Đây là phương pháp điều trị được lựa chọn vì hiệu quả, tỷ lệ thuyên giảm cao và hiếm khi gây suy giáp mãn tính. Đồng thời, nó cũng ít ảnh hưởng đến thể chất và tinh thần của người bệnh hơn so với điều trị bằng tia xạ hay phẫu thuật.

Trong số các loại thuốc điều trị basedow, thuốc kháng giáp tổng hợp vẫn là loại thuốc cơ bản. Các loại thuốc khác chỉ đóng vai trò hỗ trợ để đạt được kết quả tốt hơn. Mỗi loại thuốc hoạt động theo một cơ chế khác nhau.

Thuốc điều trị kháng giáp 

Bao gồm một số loại thuốc cụ thể sau: Methylthiouracil (MTU), Propylthiouracil (PTU), Neomercazole,... Thuốc có tác dụng làm giảm nội tiết tố tuyến giáp theo 2 cơ chế: Nội giáp và ngoại giáp.

Ngoài ra, thuốc còn làm suy giảm khả năng miễn dịch qua trung gian tế bào ở bệnh nhân basedow, làm tăng số lượng tế bào T ức chế, giảm hoạt động của tế bào T trợ giúp và giảm sự xâm nhập của tế bào lympho vào nhu mô tuyến giáp. Để đạt được hiệu quả miễn dịch, thường phải dùng thuốc, bắt đầu với liều cao. Khi nồng độ hormone tuyến giáp trở lại bình thường thì giảm dần liều xuống liều duy trì.

Hầu hết các trường hợp sử dụng thuốc kháng giáp tổng hợp đều trở lại trạng thái suy giáp sau 1 - 2 tháng dùng thuốc. Tỷ lệ thuyên giảm hoàn toàn là 60 đến 70% sau 12 đến 18 tháng điều trị.

Tuy nhiên, do rối loạn tuyến giáp tự miễn rất phức tạp và kéo dài nên nếu chỉ dùng đơn độc thuốc kháng giáp tổng hợp thì tỷ lệ tái phát cao (khoảng 70 - 75%), phải 1 năm sau khi ngưng thuốc. Thời gian điều trị càng ngắn thì tỷ lệ tái phát càng cao. Vì vậy cần điều trị tích cực, đưa bệnh nhân đi tái khám kịp thời.

Các liệu pháp hỗ trợ khác

• Thuốc chẹn beta: Do hormone tuyến giáp ảnh hưởng đến tim, thuốc chẹn beta được sử dụng cùng với thuốc kháng giáp tổng hợp trong điều trị bệnh basedow tiến triển. Nó sẽ có tác dụng tốt đối với hệ tim mạch, kiểm soát các triệu chứng cường giao cảm như run tay, vã mồ hôi, hồi hộp,... ở những bệnh nhân mắc bướu cổ basedow.
• Corticosteroid: Ở một số bệnh nhân bị basedow, corticosteroid có thể được sử dụng để ức chế hệ thống miễn dịch, giảm sản xuất kháng thể và giảm hiệu quả sinh học của hormon tuyến giáp.

Bệnh nhân có thể điều trị bệnh bằng iod - 131

Đây là phương pháp điều trị tương đối đơn giản, hiệu quả và tiết kiệm. Điều trị iod - 131 có thể được coi là phẫu thuật tuyến giáp chọn lọc, tác động lên các tế bào suy giảm iod của tuyến giáp.

Mục tiêu của việc điều trị basedow bằng iod - 131 là thu nhỏ bướu cổ và phục hồi chức năng tuyến giáp từ cường giáp sang suy giáp. Phép đo iod - 131 được chỉ định cho các trường hợp sau:

• Sau khi điều trị nội khoa không thành công, bệnh lại tái phát.
• Các trường hợp bệnh nhân không thể tiếp tục điều trị nội khoa do dị ứng thuốc, viêm gan cấp, giảm bạch cầu. Bệnh nhân không đồng ý phẫu thuật hoặc bệnh nhân không có chỉ định điều trị ngoại khoa hoặc bệnh nhân tái phát sau phẫu thuật.
• Bệnh nhân trên 30 tuổi, bệnh tái phát nhiều lần mà không cần phẫu thuật.
• Người cao tuổi, không có điều kiện chữa bệnh dài ngày.
• Bệnh kháng thuốc kháng giáp tổng hợp sau thời gian dài điều trị.
• Nguy cơ biến chứng tim mạch,…

Phương pháp iod - 131 có hiệu quả cao nhất sau 8 - 10 tuần điều trị. Nếu bướu cổ nhỏ lại và chức năng tuyến giáp trở lại bình thường thì không cần điều trị thêm. Bệnh nhân cần được tái khám định kỳ 6 tháng đến 1 năm một lần theo chỉ định. Nếu sau khi điều trị mà bệnh nhân bị suy giáp thì cần bổ sung hormone tuyến giáp thay thế.

Ở một số bệnh nhân sau điều trị vẫn còn cường giáp, tùy theo tình trạng cường giáp, mức độ bướu còn lớn hay không sẽ có chỉ định điều trị iod - 131 cho những lần tiếp theo cứ sau 3 đến 6 tháng.

Lưu ý chung khi bắt đầu dùng thuốc kháng giáp

Về liều lượng thông thường: Thường bắt đầu với một đợt ngắn với liều cao (thường là nhập viện), sau đó là liều thấp hơn, và khi đạt được liều thích hợp, hãy duy trì ở mức đó. Ví dụ với Benzylthiouracyl (biệt dược: BTU, basdene) tấn công với liều 150 - 200mg/ngày trong vài tuần, duy trì liều 100mg/ngày trong vài tháng. Với Methimazole (biệt dược: metothyrin, tapazol) tấn công với liều 40 - 60mg/ngày, khi có hiệu quả giảm dần liều xuống 5 - 20mg/ngày trong 12 - 18 tháng.

Không dùng quá liều: Khi tự ý tăng liều hoặc khi bệnh đã thuyên giảm nhưng vẫn tiếp tục dùng liều cao sẽ xảy ra hiện tượng suy giáp. Trong trường hợp này, chỉ cần giảm liều hoặc ngừng thuốc là đủ. Nhưng đôi khi do bác sĩ khác tư vấn nên trình bày không đầy đủ quy trình điều trị cũ, rất dễ nhầm lẫn với các trường hợp suy giáp khác dẫn đến dùng thuốc sai. Để tránh gặp phải vấn đề này ở bệnh basedow, cần có bác sĩ theo dõi và ghi chép cẩn thận về quá trình điều trị.

Khám định kỳ: Trong quá trình điều trị cần khám định kỳ cho bệnh nhân để xác định tình trạng bệnh, làm một số xét nghiệm định kỳ (ví dụ kiểm tra chức năng gan khi dùng methimazole) chỉ nên khám một lần rồi mới sử dụng đơn thuốc cũ mua thuốc dài ngày hoặc thay đổi liều lượng theo cảm tính chủ quan.

Hy vọng bạn đọc đã có được những thông tin bổ ích về việc nên sử dụng loại thuốc nào để điều trị bệnh bướu cổ basedow hiệu quả. Chúc bạn luôn khỏe mạnh!

Nga Linh

Nguồn Tham khảo: Tổng hợp