Nguyên nhân hở van tim và biện pháp phòng ngừa

Người bệnh hở van tim nếu không được phát hiện sớm và điều trị kịp thời có thể gặp phải các biến chứng nguy hiểm đe dọa tính mạng. Nắm rõ các nguyên nhân hở van tim sẽ giúp bạn có hướng điều trị phù hợp và phòng ngừa bệnh hiệu quả.

Tổng quan về hở van tim

Có 4 loại van tim bao gồm: Van 2 lá, van 3 lá, van động mạch phổi và van động mạch chủ. Nhờ các van tim này mà máu sẽ lưu thông một chiều từ tĩnh mạch về đến tim và đi ra động mạch chứ không chảy theo chiều ngược lại. Nếu một trong các van tim này bị hở, dòng máu sẽ rò rỉ và trào ngược về lại buồng tim mỗi khi co bóp gây ra tình trạng hở van tim.

Bệnh hở van tim giai đoạn đầu thường không có dấu hiệu rõ ràng và dễ bị nhầm lẫn với các biểu hiện của bệnh khác. Nếu để bệnh tiến triển nặng cơ thể sẽ xuất hiện những triệu chứng bất thường như: Khó thở, ho khan, mệt mỏi không rõ nguyên nhân, tim đập nhanh, loạn nhịp kèm theo trống ngực, hoa mắt, chóng mặt, phần chân và mắt cá chân sưng phù,… Nếu không được điều trị kịp thời dễ dẫn đến các biến chứng nguy hiểm như: Trụy mạch, tụt huyết áp, suy tim… ảnh hưởng xấu đến tính mạng người bệnh.

Nguyên nhân hở van tim

Nguyên nhân hở van tim bao gồm:

Do bẩm sinh

Một số người vừa sinh ra đã có các vấn đề về cấu trúc tim, bao gồm những khiếm khuyết, dị tật ở van tim. Điều này khiến van tim có hình dạng bất thường, không đóng kín được sau mỗi chu kỳ tim bơm máu.

Biến chứng sau nhiễm trùng

Viêm nội tâm mạc (nhiễm trùng van tim) hay sốt thấp khớp cũng là những nguyên nhân hở van tim thường gặp. Cụ thể:

• Viêm nội tâm mạc: Tình trạng này có thể làm hỏng van hai lá hoặc van động mạch chủ do nhiễm trùng màng trong tim.
• Sốt thấp khớp: Là biến chứng của bệnh viêm họng do nhiễm liên cầu khuẩn nhưng không được điều trị. Tình trạng này có thể gây hư hỏng van hai lá hoặc làm cho van động mạch chủ trở nên cứng, hẹp và gây rò rỉ máu.

Nhồi máu cơ tim

Một cơn nhồi máu cơ tim cũng có thể là nguyên nhân hở van tim. Chúng gây ra tổn thương cho vùng cơ tim hỗ trợ van qua hệ thống dây chằng, khiến van tim bị hở đột ngột và nghiêm trọng. Tình trạng này dễ dẫn đến biến chứng suy tim cấp tính, thậm chí tử vong.

Do bệnh cơ tim

Các loại bệnh cơ tim liên quan đến hở van tim bao gồm: Bệnh cơ tim phì đại và bệnh cơ tim giãn nở. Tim phình to kéo căng mô xung quanh van, khiến vòng van giãn ra và lá van khó đóng kín.

Chấn thương

Các chấn thương thể chất như: Chứng phình tách động mạch chủ có thể làm tổn thương mô tim, tác động khiến van này bị hở gây ra tình trạng hở van động mạch chủ.

Vôi hóa trên van do tuổi tác

Quá trình lão hóa tự nhiên của cơ thể cũng là nguyên nhân hở van tim không thể bỏ qua. Ở người cao tuổi, trên lá van có thể hình thành các cặn canxi, khiến van tim trở nên thô ráp, thoái hóa và không thể đóng kín được hoàn toàn.

Dây chằng van tim tổn thương hoặc suy yếu

Theo thời gian, phần dây chằng và cơ giữ phần nắp của van với thành tim có thể bị kéo căng hoặc rách. Vết rách này có thể khiến dòng máu đột ngột trào ngược qua van hai lá và cần phải tiến hành phẫu thuật hở van tim để sửa van.

Các bệnh lý khác

Nguyên nhân hở van tim cũng có thể xuất phát từ một số bệnh lý khác như:

• Bệnh mạch vành.
• Tăng huyết áp động mạch phổi.
• Bệnh giang mai không được điều trị hoặc hội chứng Marfan (một bệnh về mô liên kết) có thể khiến van tim mở rộng từ đó gây hở van.
• Bệnh tự miễn dịch như: Viêm khớp dạng thấp, lupus đôi khi cũng dẫn tới hở van tim.

Các yếu tố nguy cơ

Bên cạnh những nguyên nhân hở van tim đề cập trên đây, bạn cũng sẽ có nguy cơ cao mắc hở van tim nếu rơi vào các trường hợp sau:

• Đã từng xạ trị để điều trị ung thư vùng ngực;
• Tuổi cao;
• Huyết áp cao;
• Sử dụng thuốc tiêm tĩnh mạch;
• Dùng ma túy.

Hở van tim có di truyền không?

Hầu hết các bệnh lý tim đều không di truyền và hở van tim cũng vậy. Các nguyên nhân hở van tim thường gặp nhất là do thấp khớp, thoái hóa… nên ảnh hưởng nhiều bởi yếu tố môi trường hoặc diễn tiến tự nhiên theo độ tuổi. Tuy nhiên, cũng có một phần nhỏ hở van tim là do các bệnh lý tim mạch bẩm sinh nên căn bệnh này vẫn có thể chịu ảnh hưởng bởi yếu tố gia đình. Vì vậy, nếu như trong gia đình có người mắc bệnh, những thành viên còn lại cần chú trọng quan tâm chăm sóc sức khỏe, thay đổi lối sống và khám sức khỏe tổng quát định kỳ.

Cách phòng ngừa hở van tim

Với các nguyên nhân hở van tim không phải do di truyền bạn có thể phòng ngừa bệnh lý này bằng cách thực hiện các thay đổi trong lối sống sau:

• Khám sức khỏe định kỳ;
• Quản lý huyết áp;
• Điều trị sốt thấp khớp;
• Áp dụng chế độ ăn uống khoa học, tốt cho tim mạch;
• Tập thể dục thường xuyên;
• Ngăn ngừa viêm nội tâm mạc bằng cách sử dụng thuốc kháng sinh theo chỉ định của bác sĩ;
• Tránh hoặc hạn chế rượu, bia, chất kích thích, thuốc lá.

Nguyên nhân hở van tim rất đa dạng và bệnh có thể xảy ra ở bất kỳ độ tuổi hay giới tính nào. Tuy gây nhiều bất tiện, ảnh hưởng lớn đến sức khỏe nhưng người bệnh có thể cải thiện triệu chứng và giảm thiểu các biến chứng nguy hiểm nếu điều trị đúng cách. Do đó, nếu không may mắc hở van tim bạn nên chủ động thăm khám để có phương pháp điều trị sớm và phù hợp.