Nguyên nhân sốc nhiệt và cách sơ cứu khi bị sốc nhiệt

Sốc nhiệt là một tình trạng nguy hiểm có thể đe dọa đến tính mạng. Sốc nhiệt xảy ra khi nhiệt độ cơ thể tăng trên 40 độ C hay 104 độ F. Nếu người bị sốc nhiệt không được điều trị đúng cách có thể dẫn đến suy nội tạng, hôn mê và thậm chí tử vong. Vì vậy, chúng ta cần phải tìm hiểu thật kỹ về nguyên nhân sốc nhiệt và cách sơ cứu khi bị sốc nhiệt.

Sốc nhiệt là gì?

Sốc nhiệt hay còn được gọi là say nắng hay cảm nắng là tình trạng nhiệt độ của cơ thể bị tăng lên quá cao, gây ra sự tổn thương cho hệ thần kinh trung ương và các mô khác làm chúng không thể duy trì các chức năng như bình thường. Tình trạng này sẽ đặc biệt nghiêm trọng khi nhiệt độ cơ thể lên đến 40 độ C hay nói cách khác là 104 độ F.

Nguyên nhân sốc nhiệt thường do nhiệt độ môi trường bên ngoài hoặc nhiệt độ trong nhà quá nóng, gây mất cân bằng cơ chế tự điều chỉnh thân nhiệt của cơ thể. Lúc này cơ thể sẽ bị mất nước và gây ra tình trạng thiếu hụt trầm trọng lượng chất lỏng và chất điện giải. Điều này gây ra tình trạng sốc nhiệt có thể rất nguy hiểm và đe dọa tới mạng sống của người bị sốc nhiệt. Sốc nhiệt được cho là vô cùng nguy hiểm, dẫn tới nguy cơ tử vong cao và cũng được xếp là một dạng của đột quỵ.

Sốc nhiệt là tình trạng nhiệt độ của cơ thể bị tăng lên quá cao

Các đối tượng có nguy cơ bị sốc nhiệt cao :

• Người già, trẻ em và phụ nữ sẽ là nhóm đối tượng dễ bị sốc nhiệt do có khả năng chịu đựng nhiệt không tốt như những nhóm đối tượng khác.
• Những người mắc các bệnh như bệnh gan, ung thư, các bệnh về tim mạch, huyết áp...
• Những người thường xuyên phải làm việc dưới ánh nắng mặt trời như nông dân, vận động viên thể thao, nhân viên giao hàng, công nhân công trường, bộ đội huấn luyện ngoài thao trường...

Sốc nhiệt có 2 dạng thường gặp:

• Sốc nhiệt kinh điển: Xuất hiện phổ biến ở trẻ em, người cao tuổi, người bị suy nhược cơ thể, người bệnh tim mạch,,… . Do các nhóm đối tượng này thường bị tiếp xúc thụ động với nhiệt độ cao trong thời gian dài.
• Sốc nhiệt do gắng sức: Tình trạng này thường xuất hiện ở những người lao lực, vận động mạnh khi chơi thể thao hoặc phải lao động nặng nhọc.

Nguyên nhân khiến bạn dễ sốc nhiệt

Nhiệt độ của cơ thể ở trạng thái bình thường dao động ở mức 36 đến 37,5 độ C. Tuy nhiên, nếu nhiệt độ môi trường quá cao thì sẽ tác động không tốt đến cơ thể, các cơ quan sẽ không tự điều chỉnh nhiệt độ cho cân bằng được và điều đó là nguyên nhân sốc nhiệt.

Khi phải tiếp xúc với ánh nắng mặt trời trong thời gian dài hoặc cố gắng sức làm việc quá sức thì bộ phận điều khiển nhiệt độ sẽ bị tổn thương làm cho các chức năng trong cơ thể bị rối loạn. Có những trường hợp nghiêm trọng hơn có thể gây co giật, mất đi ý thức và thậm chí là tử vong. Vì vậy, nguyên nhân sốc nhiệt chủ yếu là tốc độ sinh nhiệt quá cao so với khả năng cân bằng nhiệt độ của cơ thể.

Làm việc dưới ánh nắng thời gian dài dễ dẫn đến sốc nhiệt

Cách phòng tránh sốc nhiệt mùa hè

Mang mũ, ô và mặc các loại quần áo chống nắng khi ra khỏi nhà

Các bạn nên chọn các loại quần áo chống nắng sáng màu, có tác dụng tản nhiệt tốt, rộng rãi thoáng mát. Luôn luôn mang ô, mũ nón khi trời nắng và đeo kính râm khi ra ngoài. Đối với những đối tượng lao động trong môi trường khắc nghiệt cần được mặc quần áo bảo hộ theo tiêu chuẩn để hạn chế nguy cơ sốc nhiệt.

Uống nhiều nước

Uống nhiều nước là điều căn bản bạn cần thực hiện mỗi ngày để giữ cho cơ thể luôn ở trạng thái duy trì độ ẩm cần thiết. Nhất là vào mùa hè, khi thời tiết trở nên nóng bức, uống nước thường xuyên sẽ giúp các tế bào tăng cường trao đổi chất. Vì vậy, nếu cảm thấy khó chịu hay mệt mỏi do trời nắng thì bạn nên uống nước ngay để hạ nhiệt cho cơ thể.

Uống nhiều nước để hạ nhiệt cơ thể khi trời nắng nóng

Luyện tập thể dục vừa phải

Khi bạn tập thể dục quá sức có thể khiến cơ thể rơi vào trạng thái suy nhược, thiếu nước và chất điện giải - là nguyên nhân sốc nhiệt. Vì thế, để giảm nguy cơ bị sốc nhiệt, bạn hãy luyện tập với cường độ hợp lý, tránh trường hợp luyện tập quá đà.

Bài viết trên đây đã cung cấp những thông tin hữu ích về nguyên nhân sốc nhiệt cũng như cách sơ cứu và phòng tránh sốc nhiệt. Mong rằng với những thông tin này sẽ giúp bạn bảo vệ sức khỏe của bản thân mình tốt hơn.

Sốc nhiệt có những dấu hiệu nào?

Sốc nhiệt sẽ cực kỳ nguy hiểm nếu không được cấp cứu kịp thời. Vì vậy, các bạn nên chú ý các dấu hiệu dễ nhận biết nhất của sốc nhiệt được trình bày dưới đây:

• Chóng mặt, đau đầu, mất phương hướng.
• Ngất xỉu.
• Đổ nhiều mồ hôi.
• Da nóng đỏ và trở nên khô rát.
• Chuột rút, mỏi cơ.
• Nhịp tim tăng nhanh và khó thở
• Thở gấp.
• Co giật và mất ý thức.

Cách sơ cứu khi bị sốc nhiệt

Nếu bạn gặp người đang bị sốc nhiệt hoặc nghi ngờ có nguy cơ đột quỵ, hãy ngay lập tức gọi 115 để kịp thời đưa họ đến bệnh viện cấp cứu. Trong lúc chờ đợi xe cấp cứu tới, bạn nên tiến hành sơ cứu như sau:

• Đưa bệnh nhân đến nơi thoáng mát.
• Giúp bạn nhân cởi quần áo bên ngoài.
• Tìm nước để lau người và làm mát da cho bệnh nhân.
• Chườm đá vào khu vực cổ, nách, bẹn và quạt mát cho họ.

Chườm đá cổ, nách, bẹn cho bệnh nhân sốc nhiệt

Cách điều trị sốc nhiệt

Việc điều trị sốc nhiệt nên tập trung chủ yếu vào làm mát cho cơ thể để nhiệt độ của người bệnh được cân bằng và hạn chế hết mức các tổn thương do sốc nhiệt gây nên. Dưới đây là một số cách mà bác sĩ thường dùng để điều trị cho bệnh nhân:

• Tắm nước đá hoặc nước lạnh: Ngâm mình trong làn nước mát là cách hạ nhiệt nhanh chóng, đơn giản và hiệu quả nhất.
• Kỹ thuật làm mát bay hơi: Với những người bệnh không có khả năng chịu được nhiệt lạnh, bác sĩ sẽ dùng đến nước mát phun sương lên cơ thể. Điều này cũng sẽ giúp làm mát da và bốc hơi nhiệt nóng. 
• Chườm đá hoặc đắp chăn mát: Chườm đá ở các vùng nách, bẹn, lưng hoặc đắp tấm chăn mát lên cơ thể cũng một trong những cách điều trị sốc nhiệt.
• Dùng thuốc: Nếu sau khi áp dụng các phương pháp hạ nhiệt trên, cơ thể người bệnh bị run rẩy do lạnh thì bác sĩ sẽ dùng thuốc giãn cơ hoặc truyền tĩnh mạch cho bệnh nhân.

Phương Nhi

Nguồn tham khảo: Tổng hợp