Dấu hiệu trẻ thiếu canxi và cách khắc phục

Canxi là vi chất cần thiết cho sự phát triển của trẻ. Tuy nhiên có những trẻ không được cung cấp đủ canxi theo nhu cầu sẽ gây hậu quả lâu dài đối với sức khỏe và sự phát triển. Dấu hiệu thiếu canxi ở trẻ là gì? Làm thế nào ba mẹ có thể bổ sung đủ cho con?

Dấu hiệu trẻ thiếu canxi 

Thường thì những dấu hiệu trẻ thiếu canxi ban đầu không rõ ràng và hay bị bỏ qua. Những hiện tượng này sẽ càng dễ nhận thấy theo thời gian. Các triệu chứng đáng báo động như:

• Trẻ em thường bị co giật.
• Trẻ bị đau tay và chân, đau sâu trong xương, đau nhiều về đêm.
• Móng tay, móng chân yếu, dễ gãy.
• Trẻ có tiền sử gãy xương hoặc vết thương lâu lành.
• Trẻ có biểu hiện còi xương, chậm mọc răng, men răng xấu, tay chân cong vẹo, gù lưng,...

Ngoài ra, khi thiếu canxi trầm trọng, trẻ có biểu hiện mệt mỏi, lười vận động, phản ứng chậm. Biểu hiện thiếu canxi ở trẻ sơ sinh khác với trẻ lớn hơn như là bỏ bú hoặc bú rất ít, co giật, thở chậm, thở đứt quãng, nhịp tim nhanh bất thường.

Tuy nhiên, những biểu hiện trên chỉ mang tính chất tham khảo. Để biết chính xác trẻ có bị thiếu canxi hay không, cần đưa trẻ đi khám để được kiểm tra và chẩn đoán.

Vì sao trẻ thiếu canxi?

Trẻ sẽ tiếp nhận canxi thông qua thực phẩm. Sau khi đi vào hệ tiêu hóa, canxi sẽ được hấp thụ với sự hỗ trợ của vitamin D. Ngoài ra, một phần nhỏ canxi được hấp thụ ở thận. Nồng độ canxi trong cơ thể trẻ được cân bằng bởi hormone tuyến cận giáp và hormone sinh dục. Có nhiều nguyên nhân khiến trẻ bị thiếu canxi như sau.

Chế độ ăn uống không hợp lý

Đây là nguyên nhân phổ biến nhất khiến trẻ bị thiếu canxi. Đối với trẻ dưới 6 tháng, sữa mẹ hoặc sữa công thức có thể cung cấp đầy đủ nhu cầu canxi của trẻ. Tuy nhiên, nếu mẹ pha sữa công thức không đúng cách sẽ khiến trẻ không nhận được canxi đầy đủ. Khi chuyển sang chế độ ăn dặm, trẻ có nguy cơ thiếu canxi cao nếu biếng ăn hoặc ăn ít thực phẩm giàu canxi như sữa, sữa chua, phô mai, rau củ, cá hồi, ngũ cốc, các loại đậu, nước cam,...

Trẻ thiếu vitamin D

Vitamin D hỗ trợ hấp thụ canxi từ ruột và tái hấp thu canxi ở thận. Nếu trẻ thiếu vitamin D thì việc tích cực bổ sung canxi cũng không có nhiều hiệu quả. Trẻ có nguy cơ cao thiếu vitamin D là do:

• Trẻ không được bổ sung vitamin D hàng ngày.
• Trẻ lười ăn thực phẩm giàu vitamin D như sữa, sữa chua, đậu phụ, nấm, trứng, cá hồi, thịt lợn, ngũ cốc,...
• Trẻ em ít vận động ngoài trời để tổng hợp vitamin D từ ánh sáng mặt trời.

Trẻ đang điều trị các bệnh lý mạn tính

Các bệnh về thận và đường tiêu hóa làm giảm khả năng hấp thu và bài tiết canxi, vitamin D ở trẻ em. Ví dụ như viêm tụy, bệnh Crohn, hội chứng ruột ngắn, suy thận, cường cận giáp gây tăng hormone PTH cũng làm giảm nồng độ canxi trong máu. Mặt khác, việc sử dụng một số loại thuốc kéo dài và cũng có thể dẫn đến tình trạng thiếu canxi ở trẻ.

Mẹ bị tiểu đường

Mẹ bị tiểu đường là nguyên nhân phổ biến gây thiếu canxi ở trẻ sơ sinh. Tình trạng này có thể xảy ra rất sớm, trong 1 - 2 ngày đầu sau sinh hoặc xảy ra muộn hơn một chút.

Ảnh hưởng của tình trạng thiếu canxi đến trẻ

Chậm phát triển chiều cao

Hậu quả rõ ràng nhất của việc thiếu canxi ở trẻ có vóc dáng nhỏ, thấp. Trẻ không có đủ canxi sẽ không có cơ hội phát triển xương dài. Từ đó, trẻ không đạt tốc độ phát triển bình thường.

Tăng nguy cơ gãy xương

Trẻ em thường năng động, thích chạy nhảy nên dễ bị chấn thương và gãy xương. Nếu cơ thể trẻ không có đủ canxi, xương của trẻ trở nên giòn, dễ gãy khi va đập và tốc độ liền xương cũng chậm hơn so với trẻ khỏe mạnh khác.

Ảnh hưởng răng miệng

Răng cũng là một phần của hệ xương. Canxi giúp hình thành và phát triển răng khỏe mạnh. Trẻ thiếu canxi làm chậm quá trình thay răng, sâu răng nhẹ, răng yếu và dễ gãy.

Trẻ chậm lớn, phát triển trí não kém

Canxi được xem như là chất dẫn truyền thần kinh. Khi thiếu canxi, não không thể gửi tín hiệu đến các cơ. Vì vậy, dấu hiệu trẻ thiếu canxi là mệt mỏi, lờ đờ, không thích vận động. Tinh thần kiệt quệ dẫn đến trẻ không tập trung, hay quên, học hành không tốt.

Trẻ thiếu canxi cần làm gì?

Khi trẻ thiếu canxi, ba mẹ nên làm gì là điều phụ huynh quan tâm. Ba mẹ có thể bổ sung lượng canxi thiếu hụt thông qua chế độ ăn uống hoặc sử dụng thuốc tiêm tĩnh mạch theo hướng dẫn của bác sĩ.

Tăng cường thực phẩm canxi và vitamin D

Trước tiên, ba mẹ cần biết nhu cầu canxi của trẻ là bao nhiêu. Lượng canxi mà trẻ cần sẽ thay đổi theo độ tuổi. Trẻ càng lớn càng cần nhiều canxi hơn.

• Trẻ vừa sinh đến 6 tháng tuổi: Cần 200mg canxi hàng ngày.
• Trẻ sơ sinh từ 7 - 12 tháng tuổi: Cần 260mg canxi hàng ngày.
• Trẻ từ 1 - 3 tuổi: Cần 700mg canxi hàng ngày.
• Trẻ từ 4 - 8 tuổi: Cần 1000mg canxi hàng ngày.
• Trẻ từ 9 - 18 tuổi: Cần 1300mg canxi hàng ngày.

Khi trẻ thiếu canxi có thể ăn bổ sung những thực phẩm sau đây:

• Thực phẩm giàu canxi và vitamin D: Sữa tươi, sữa chua, phô mai, đậu phụ, cá hồi, cá ngừ, ngũ cốc, nước cam.
• Thực phẩm giàu canxi nhưng ít vitamin D: Cải xoăn, cải kale, cải ngọt, rau dền, súp lơ xanh, hoặc hạnh nhân.
• Thực phẩm giàu vitamin D nhưng ít canxi: Nấm, lòng đỏ trứng, thịt lợn.

Với những nhóm thực phẩm này, mẹ có thể chế biến những bữa ăn chính và bữa phụ cho trẻ. Ngoài ra, có thể bổ sung vitamin D cho trẻ bằng cách tắm nắng, chơi thể thao ngoài trời.

Uống bổ sung canxi

Trẻ có thể dùng các sản phẩm bổ sung canxi để bù đắp lượng canxi thiếu hụt. Mẹ có thể dễ dàng mua tại các cửa hàng uy tín phù hợp với từng độ tuổi khác nhau.

Tùy vào độ tuổi và sở thích của trẻ mà có thể lựa chọn canxi dạng viên, dạng sủi, dạng cốm, dạng siro hay dạng ống nước. Nên cho trẻ uống canxi cùng với vitamin D3 để nâng cao khả năng hấp thụ và hiệu quả phát triển xương.

Nên cho trẻ uống canxi vào buổi sáng hoặc chiều. Đây là thời điểm tốt nhất để cơ thể hấp thụ canxi tốt nhất và hạn chế nguy cơ sỏi thận do canxi tích tụ trong thận. Đối với trẻ thiếu canxi trầm trọng, biếng ăn cần đi khám bác sĩ để được tư vấn chế độ ăn uống phù hợp.

Đưa trẻ đến gặp bác sĩ để thăm khám

Ba mẹ nên đưa trẻ đi khám trong 2 trường hợp:

• Trẻ có các triệu chứng thiếu canxi trầm trọng như mệt mỏi, nôn trớ, co giật.
• Mẹ có tiền sử tiểu đường thai kỳ.

Những trường hợp này cần nhập viện và điều trị bằng canxi tĩnh mạch. Khi tình trạng ổn định, trẻ tiếp tục được bổ sung canxi qua thực phẩm và viên uống.

Trẻ thiếu canxi nhẹ cũng có thể đi khám bác sĩ để được đánh giá chính xác tình trạng canxi hiện tại và nhận lời khuyên về dinh dưỡng, cách bổ sung canxi qua đường uống và thực phẩm phù hợp nhất.

Trẻ thiếu canxi ảnh hưởng rất nhiều đến sức khỏe và sự phát triển sau này. Trẻ thiếu canxi giai đoạn đầu có biểu hiện không rõ ràng do đó ba mẹ cần theo dõi cân nặng, chiều cao, tình trạng biếng ăn của trẻ hàng ngày. Nếu phát hiện sớm dấu hiệu trẻ thiếu canxi thì bổ sung canxi ngay bằng chế độ ăn uống. Nếu có dấu hiệu nghiêm trọng cần đưa trẻ đến bệnh viện càng sớm càng tốt để được điều trị.